Podwójna jakość produktów (dual quality) to niedozwolona praktyka polegająca na sprzedaży w różnych krajach UE produktów spożywczych, chemicznych, kosmetycznych, odzieżowych czy elektronicznych, które występując pod jedną marką i w identycznym opakowaniu, wykazują różnice pod względem składu lub właściwości.

Badania porównawcze produktów spożywczych wykazały, że prawie co dziesiąty produkt sprzedawany w Unii Europejskiej ma podwójną jakość.

Eksperci z Ośrodka Przetwarzania Informacji - Państwowego Instytutu Badawczego (OPI) wraz z naukowcami z Instytutu Podstaw Informatyki Polskiej Akademii Nauk (IPI PAN) zaprojektowali system informatyczny ANSI. Narzędzie będzie działać w oparciu o metody i techniki z zakresu sztucznej inteligencji, szczególnie uczenia maszynowego i głębokiego. Podstawą jego działania będzie identyfikowanie produktów na podstawie wielonarodowych preferencji i wielojęzycznych opinii konsumentów opublikowanych w internecie.

„W czasach zglobalizowanego rynku, na którym konsument ma dostęp do znacznego wolumenu produktów i usług, wykrycie nieuczciwej praktyki handlowej nie jest proste. Oszustom dużo łatwiej ukryć się przed odpowiednimi służbami - podkreślają przedstawiciele Działu Komunikacji Społecznej OPI PIB. - Możliwości manualnej analizy pojedynczego człowieka, a nawet grupy ludzi, są ograniczone. Pracownicy odpowiednich instytucji nie są w stanie efektywnie przeanalizować wszystkie możliwe produkty dostępne na rynku. Na szczęście z pomocą przychodzi sztuczna inteligencja, która coraz częściej efektywnie wspiera pracę człowieka”.

Prace nad opracowaniem i wdrożeniem systemu ANSI mają się zakończyć najpóźniej w 2025 roku.

„Dzięki zastosowaniu najnowszych metod przetwarzania języka naturalnego jesteśmy w stanie zidentyfikować produkty, których jakość w Polsce powinna być dodatkowo zbadana w laboratorium, nie poprzez bezpośrednie analizowanie każdego fizycznego produktu z osobna, ale pośrednio, na podstawie dostępnych w internecie opinii o tych produktach - mówi dr Łukasz Kobyliński z Zespołu Inżynierii Lingwistycznej IPI PAN, kierownik zadań w projekcie ANSI. - Jest to bardzo ciekawe zastosowanie metod sztucznej inteligencji, które w pozytywnym sensie wykorzystuje fakt, że tak duża część naszego życia przeniesiona jest obecnie do sfery wirtualnej”.

Narzędzie ANSI po wnikliwej analizie opinii konsumentów wytypuje i utworzy rekomendacje, aby dany produkt, podejrzany o dual quality, skierować do weryfikacji laboratoryjnej. Będzie także oferowało platformę umożliwiającą użytkownikom dostęp do zebranych danych i wyników analiz.

Nowy system będzie składał się z modułu pobierania danych z internetu oraz algorytmu odpowiedzialnego za analizę i przetwarzanie informacji. Pierwszy moduł będzie odpowiedzialny za czyszczenie i wstępne przetwarzanie danych. Natomiast drugi będzie zawierał modele służące m.in. do: rozpoznawania języka, analizy sentymentu opinii i identyfikacji produktów z podejrzeniem dual quality, które będą rekomendowane do testów laboratoryjnych.

„Nasze narzędzie pozwoli na identyfikowanie opinii konsumentów na podstawie analizy wielojęzycznych zasobów internetowych, takich jak portale aukcyjne, zakupowe blogi, fora, strony różnych instytucji nadzorujących przestrzeganie prawa z zakresu ochrony konsumentów, witryny organizacji konsumenckich itp. Rozwiązanie będzie umożliwiało identyfikowanie produktów, w których zaobserwowano różnice jakościowe w zależności od rynku, na który są produkowane i dostarczane” - mówi dr inż. Marcin Mirończuk z Laboratorium Inteligentnych Systemów Informatycznych w OPI.

Efektem projektu będzie stworzenie wysokiej jakości bazy danych produktów i opinii na ich temat wraz z listą laboratoriów. „ANSI z pewnością będzie stanowiło wsparcie przede wszystkim dla pracowników UOKiK” - uważa dr Mirończuk.

Narzędzie będzie charakteryzować się wysoką uniwersalnością i umożliwi integrację z innymi systemami, które dostarczają informacji na temat produktów i opinii o nich. Będzie także pomocne w identyfikacji produktów, które są niebezpieczne lub niskiej jakości (z uwzględnieniem dual quality). Dodatkowo wyposażone będzie również w uniwersalny systemem wdrażania i współpracy z zewnętrznymi systemami autoryzacji i uwierzytelniania.

System ANSI powstanie w ramach projektu sfinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) w ramach programu INFOSTRATEG III. (PAP)

autorka: Katarzyna Czechowicz