22 polskich naukowców z najlepszych światowych uczelni wróci do kraju

- Program Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej Polskie Powroty jest obecnie jedyną ofertą dla polskich badaczy rozsianych po ośrodkach naukowych całego świata dającą możliwość powrotu do Polski na tak atrakcyjnych warunkach - i nie mówimy tu tylko o warunkach finansowych, ale także o możliwości stworzenia grupy projektowej - mówił wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin. - Zainteresowanie programem pokazuje, że rozsiani po świecie polscy naukowcy śledzą zmiany dokonujące się w polskiej nauce, w krajowych laboratoriach, w systemie grantowym i szukają możliwości rozwoju swojej naukowej kariery w Polsce. Dynamiczni, doświadczeni polscy naukowcy mogą stać się kołem zamachowym rozwoju uczelni czy instytutów badawczych, do których wracają. 
- Program jest ogromną szansą dla polskich uczelni i jednostek naukowych – dodał szef resortu nauki. - Krajowe instytucje rozpoczną współpracę ze specjalistami posiadającymi międzynarodowe doświadczenie i wiedzę z zakresu najnowszych trendów badawczych w swojej dziedzinie. Ponadto polskie jednostki zyskają również doświadczonych pedagogów, kierowników zespołów i mentorów. Ich obecność na uczelniach pozwoli zwiększyć poziom ich umiędzynarodowienia, które jest warunkiem sine qua non wzrostu znaczenia i rozpoznawalności polskiego szkolnictwa wyższego w ogólnoświatowym obiegu naukowym.
Wyłonieni w naborze naukowcy powracają z najlepszych uczelni i instytutów naukowych na świecie – kilkoro ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, ale także z Singapuru, Francji, Hiszpanii, Australii czy Włoch. Zdobyte w tych instytucjach doświadczenie wykorzystają w uczelniach krakowskich, gdańskich, warszawskich i wrocławskich. Wśród podmiotów wyłonionych w naborze jest także Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kilka instytutów Polskiej Akademii Nauk, a także jedna uczelnia niepubliczna – SWPS.

Szansa dla uczelni, instytutów i naukowców

Jedną z osób, biorących udział w programie jest dr hab. Łukasz Bratasz, naukowiec powracający z Uniwersytetu Yale. Jego badania koncentrują się m.in. na reakcji materiałów na zmiany parametrów środowiskowych, fizycznych metodach nieinwazyjnego testowania i monitorowania obiektów muzealnych, wpływie globalnej zmiany klimatu na dziedzictwo kulturowe czy zastosowaniu fizycznych metod w praktycznej ochronie dziedzictwa kulturowego. Dr hab. Łukasz Bratasz brał udział lub koordynował 21 krajowych i międzynarodowych projektów badawczych w dziedzinie dziedzictwa kulturowego. Teraz swoją wiedzą podzieli się z naukowcami w naszym kraju, tutaj także będzie prowadził swoje kolejne badania. 
- Badania nad dziedzictwem prowadzone są w Polsce na światowym poziomie, możemy śmiało konkurować z najlepszymi ośrodkami na świecie. Moim celem jako laureata programu Polskie Powroty, koordynowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej, jest wzmocnienie i lepsze wykorzystanie polskiej nauki przez polskie muzealnictwo, przez polskie muzea – mówił dr hab. Łukasz Bratasz, który swoją wiedzą i doświadczeniem podzieli się teraz także z innymi polskimi naukowcami.

W pierwszej edycji programu do NAWA wpłynęło 108 wniosków od instytucji planujących zatrudnienie powracających naukowców. Aplikacje ocenili polscy i zagraniczni eksperci. Zespół oceniający rekomendował do finansowania wnioski, które uzyskały 90 na 100 możliwych do uzyskania punktów. Wyłonione w programie wnioski pochodzą przede wszystkim od przedstawicieli nauk przyrodniczych (16 z 22), reprezentujących światowy poziom badań. Wśród laureatów są także inżynierowie, psycholożka i doktor nauk medycznych. Niektórzy z laureatów prowadzą badania interdyscyplinarne, łącząc nauki ścisłe z humanistyką.

Sfinansowanie powrotów naukowców i wsparcie grupy projektowej

Na czym polega wsparcie w programie? Fundusze w ramach Polskich Powrotów pozwolą nie tylko na sfinansowanie wynagrodzenia powracających naukowców, ale także na stworzenie przez nich grupy projektowej. Co ważne, uczelnia nie poniesie kosztów zatrudnienia naukowca i członków jego grupy (składającej się z 2 osób), ponieważ koszty pracodawcy pokryje grant otrzymany z NAWA. Dzięki temu krajowe uczelnie i jednostki naukowe pozyskają do współpracy specjalistów posiadających doświadczenie międzynarodowe oraz wiedzę z zakresu najnowszych trendów badawczych w danej dyscyplinie naukowej. Na pierwszą edycję programu przeznaczonych zostanie ok. 40 mln zł. Finansowanie jednego projektu to maksymalnie 2,175 mln zł. 

Planowana jest kolejna edycja programu

Program otwarty jest dla wnioskodawców reprezentujących wszystkie dziedziny naukowe. Z wnioskiem 
w programie mogą występować poniższe ośrodki, które planują zatrudnić naukowca powracającego 
z zagranicy:

• uczelnie,
• jednostki naukowe (instytuty badawcze lub naukowe PAN).

Naukowiec musi być zatrudniony przez okres co najmniej 2 lat poprzedzających termin złożenia wniosku  w zagranicznych uczelniach publicznych lub niepublicznych, w zagranicznych instytutach badawczych  i naukowych bądź w działach badawczych zagranicznych przedsiębiorstw mających siedzibę poza granicami Polski (pod warunkiem, że pobyt ten nie był finansowany z polskich środków budżetowych).
Już w styczniu NAWA planuje ogłoszenie kolejnej edycji programu Polskie Powroty.