W konkursie mogą wziąć udział uczelnie, które w ostatnich latach solidnie pracowały nad tym, żeby otworzyć się na studentów ze szczególnymi potrzebami wynikającymi ze stanu zdrowia. Mowa o podmiotach, które w Programie Wiedza Edukacja Rozwój (POWER) zrealizowały z sukcesem projekty w ramach ścieżek: MINI+MIDI, MIDI albo MAXI, a teraz chcą kontynuować, rozwijać i udoskonalać proces wdrażania dostępności, podążając ścieżką Rozwój+.

– Uczelnie są ośrodkami, których doświadczenia, także w zakresie szeroko rozumianej dostępności, promieniują na cały kraj. Dlatego dążymy do tego, żeby kształcenie odbywało się w duchu równych szans. Zdaję sobie sprawę, jak złożone jest to zadanie i jak poważnych nakładów wymaga. Ale jednocześnie obserwuję, że ośrodki, w których dostępność nie jest jedynie hasłem reklamowym bez pokrycia, rzeczywiście przyciągają studentów, są też dobrym miejscem pracy dla kadry naukowo-dydaktycznej i administracyjnej. Tym bardziej zachęcam do zgłaszania swoich propozycji w ogłoszonym przez NCBR konkursie – powiedział Dariusz Wieczorek, minister nauki i szkolnictwa wyższego.

– W naborze „Uczelnie coraz bardziej dostępne” do składania wniosków zapraszamy szkoły wyższe bardziej dojrzałe w obszarze dostępności. To znaczy takie, które korzystając ze wsparcia Funduszy Europejskich, skutecznie działały na rzecz dostosowania np. swojej organizacji, programów kształcenia, rozwiązań edukacyjnych i architektonicznych, procedur czy stron internetowych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Czekamy więc na kolejne pomysły uczelni, które potrafiły już w pewnym zakresie wzmocnić otwartość społeczności akademickiej na osoby dotąd niesłusznie pomijane. Liczę na to, że wkraczając na ścieżkę Rozwój+, w pełni rozwiną skrzydła i pokażą, że nowoczesne kształcenie nikogo nie wyklucza. Dostępność musi być standardem, aby wszyscy studenci mogli bez przeszkód korzystać ze swoich praw – podkreślił prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, p.o. dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

To kolejny konkurs uruchomiony przez NCBR w programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego z myślą o zwiększaniu dostępności szkolnictwa wyższego. W poprzednim, zakończonym w lutym br. naborze „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego” aplikowały uczelnie z mniejszym doświadczeniem w tym zakresie, które nie realizowały projektów w POWER lub realizowały je tylko w ramach ścieżki MINI. Obecnie trwa w nim ocena wniosków.

„Uczelnia dostępna” i krok dalej

Dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich w perspektywie finansowej 2014-2020 już ponad 200 polskich szkół wyższych, które uczestniczyły w trzech edycjach konkursu NCBR „Uczelnia dostępna”, podjęło konkretne działania na rzecz niwelowania barier w edukacji.

Konkurs „Uczelnie coraz bardziej dostępne”, ogłoszony w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS), to kontynuacja i rozwinięcie tej idei. NCBR po raz kolejny pomoże uczelniom podjąć aktywne działania, dzięki którym jak najszerzej otworzą się na osoby ze szczególnymi potrzebami, oraz wesprze je w zapewnianiu równego dostępu do dobrej jakości, włączającego kształcenia i szkolenia. Zwiększy to zarazem szanse zagrożonych wykluczeniem absolwentów na znalezienie satysfakcjonującego zatrudnienia.

Budżet konkursu „Uczelnie coraz bardziej dostępne” wynosi 400 mln zł. Jest on przeznaczony na wsparcie projektów, które pozwolą spełnić wymagania określone dla ścieżki Rozwój+. Dofinansowanie może pokryć do 97 proc. wartości wydatków kwalifikowalnych projektu i będzie udzielane w maksymalnej wysokości 8 mln zł. Po stronie wnioskodawców wymagany jest niewielki wkład własny.

W celu realizacji zasady równości szans, zwłaszcza w odniesieniu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, wnioskodawca ma możliwość wprowadzenia do wniosku o dofinansowanie wydatków w ramach cross-financingu (tzw. elastyczne finansowanie jednofunduszowych programów operacyjnych UE) w wysokości 25 proc. kosztów kwalifikowalnych projektu. Środki te można przeznaczyć na zakup infrastruktury lub adaptację budynków, pomieszczeń, otoczenia budynków w związku z dostosowaniem uczelni do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami.

Wniosek uczelnia składa samodzielnie lub w partnerstwie np. z inną uczelnią. NCBR czeka na projekty, które dają rękojmię wszechstronnej i trwałej poprawy poziomu dostępności.

Ścieżka Rozwój Plus: od diagnozy do trwałych efektów

Na etapie przygotowania wniosku uczelnia zobowiązana jest do przeprowadzenia diagnozy stanu dostępności z wykorzystaniem karty samooceny. Karta ma na celu przedstawienie obecnego poziomu dostępności danej uczelni, z uwzględnieniem efektów projektu realizowanego w konkursie „Uczelnia dostępna” w ramach POWER, celu, do którego dąży, a także narzędzi i metod, które temu posłużą. Karta powinna dostarczyć informacji, na podstawie których eksperci będą mogli podjąć decyzję, czy proponowane w projekcie działania są racjonalne i uzasadnione.

Aby właściwie zdiagnozować dalsze potrzeby uczelni w obszarze dostępności i zaplanować efektywne działania, zalecana jest realizacja projektu – na każdym jego etapie – we współpracy ze środowiskiem osób z niepełnosprawnościami. W każdym zespole zarządzającym projektem powinna znaleźć się m.in. osoba z doświadczeniem zawodowym w zapewnianiu dostępności, w tym w obszarze szkolnictwa wyższego. Realizacja projektu – w zakresie działań merytorycznych – wymaga też ścisłej współpracy z przedstawicielami uczelnianej jednostki do spraw dostępności oraz włączenia jej pracowników do zespołu kierującego projektem i wszelkich działań w projekcie.

Projekty będą służyć wzrostowi szeroko rozumianej dostępności uczelni dla osób ze szczególnymi potrzebami – studiujących, pracujących, współpracujących lub korzystających z oferty uczelni. W efekcie uczelnia powinna zapewniać warunki do pełnego uczestnictwa wszystkich osób, w tym osób z niepełnosprawnościami i innych osób ze szczególnymi potrzebami, w życiu uczelni i społeczności akademickiej – na zasadzie równości z innymi. Dotyczy to m.in. rekrutacji, kształcenia, prowadzenia badań naukowych, udziału w wydarzeniach kulturalnych i sportowych oraz zatrudnieniu.

Działania zaplanowane w projekcie muszą obejmować 8 obszarów wsparcia:

• struktura organizacyjna,
• dostępność architektoniczna,
• dostępność informacyjno-komunikacyjna,
• dostępność cyfrowa,
• technologie,
• procedury,
• usługi wspierające edukację,
• działania podnoszące świadomość niepełnosprawności.

Szczegółowe działania i ich zakres są określone w dokumencie „Opis ścieżki Rozwój+”, który stanowi załącznik do Regulaminu wyboru projektów. Wszystkie one zmierzają do osiągnięcia w przyszłości pełnej dostępności uczelni, z uwzględnieniem wszystkich aspektów jej funkcjonowania. Wnioskodawcy muszą zarazem wziąć pod uwagę, że efekty realizacji projektu powinny być kontynuowane po jego zakończeniu, przy wykorzystaniu funduszy pozyskanych z innych źródeł.

Podejmowane działania, na każdym ich etapie, muszą być przeprowadzone z możliwie szerokim zastosowaniem zasad projektowania uniwersalnego. Oznacza to, że należy dążyć do takiego projektowania produktów, środowiska, programów i usług, aby w możliwie największym stopniu mogły z nich korzystać wszystkie osoby, w tym osoby z niepełnosprawnością, bez konieczności stosowania specjalnych dostosowań czy usług wspierających. Dopiero w sytuacji braku możliwości zastosowania projektowania uniwersalnego należy sięgnąć po racjonalne usprawnienia.

W procesie oceny wniosków dodatkowo premiowane będą kryteria związane z zatrudnieniem osób z niepełnosprawnościami lub zdobywaniem przez nich nowych kompetencji przy realizacji działań projektowych, a także kryteria promujące udział w projektach podmiotów ekonomii społecznej, w tym przedsiębiorstw społecznych.

Ze względu na szeroki zakres i kompleksowe podejście do zapewniania dostępności przewidziany okres realizacji projektów to nawet cztery lata. Nabór wniosków zakończy się 28 czerwca br.

Szczegółowe informacje na temat naboru „Uczelnie coraz bardziej dostępne” oraz spotkania informacyjnego znajdują się na stronie internetowej Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Na stronach MNiSW informowaliśmy już wcześniej o konkursie.