- Popularyzacja nauki to sfera, którą w szczególny sposób powinniśmy wyróżniać. Dzięki działalności Popularyzatorów Nauki jesteśmy w stanie tłumaczyć zawiłe procesy, wyjaśniać skomplikowane badania, czy po prostu edukować. Serdecznie gratuluję wyróżnionym – zaznaczył Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek. - Państwa działalność pozwala na poznawanie nauki od strony praktycznej, ciekawej – takiej, która daje szansę na jej promowanie, w szczególności wśród młodych ludzi. Dziękuję za Państwa zaangażowanie i wysiłek. Dzięki temu wielu młodych, którzy zastanawiają się nad wyborem swojej ścieżki zawodowej, decyduje się na związanie swojej kariery z nauką. Życzę energii, wytrwałości i powodzenia w realizacji kolejnych ambitnych przedsięwzięć, o których z pewnością znów usłyszymy – podkreślił minister. 

Najlepsi z najlepszych 

Celem konkursu jest uhonorowanie osób, zespołów i podmiotów, które popularyzują naukę wśród Polaków, najlepiej przybliżają wyniki badań naukowych, pomagają innym poznać i lepiej zrozumieć świat.

Według przewodniczącego Kapituły Konkursu prof. Michała Kleibera popularyzacja nauki powinna być ważną częścią misji każdego uczonego, a w tych działaniach powinny go wspomagać jego instytucja i wyspecjalizowani przedstawiciele mediów. Profesor podkreślił, że w ten sposób poszerzać będziemy naszą wiedzę o świecie i o tym, co nam zagraża i jak z tymi zagrożeniami dawać sobie radę.

Prezes Polskiej Agencji Prasowej zwrócił uwagę na rolę popularyzowania nauki. 

- Bardzo zależy nam na tym, żeby szeroko pojęta nauka trafiała „pod strzechy” wszystkich Polaków, zarówno tych małych, jak i dorosłych - podkreślił prezes Polskiej Agencji Prasowej Wojciech Surmacz. - Człowiek uczy się przez całe życie, warto być na bieżąco, poznawać nowe odkrycia i wszystko, co dzieje się wokół nas - komentował Wojciech Surmacz, dziękując uczestnikom konkursu za ich działania.

Rzetelna wiedza

- Czasy pandemii pokazują, że w społeczeństwie jest ogromne zapotrzebowanie na rzetelnie, dobrze przygotowane informacje bazujące nie na opiniach, ale podparte faktami, badaniami i wiedzą naukową. A takie informacje przygotowują właśnie państwo, popularyzatorzy nauki - powiedziała Podsekretarz Stanu w MEiN Anna Budzanowska, gratulując zwycięzcom tegorocznej edycji konkursu. 

Anna Budzanowska przypomniała, że resort wspiera popularyzację nauki. W minionym roku na takie działania, m.in. organizację festiwali, pikników i innych projektów przeznaczono ponad 6 mln zł.

5 kategorii konkursowych 

W konkursie przyznawana jest Nagroda Główna oraz nagrody w pięciu kategoriach: Naukowiec, Animator, Instytucja, Zespół, Media.

Nagrodę główną otrzymał dr Jerzy Jarosz, profesor Uniwersytetu Śląskiego. Laureat od 1983 r. prowadzi wykłady z pokazami eksperymentów „Osobliwości Świata Fizyki”. Jest organizatorem festiwali nauki i konferencji o tym, jak dobrze uczyć, oraz przewodniczącym Ogólnopolskiego Klubu Demonstratorów Fizyki.

- Jeżeli uda nam się uzależnić kogoś od przyjemności rozumienia świata i od zdobywania coraz większej wiedzy i coraz lepszej, coraz bardziej precyzyjnej informacji o tym, jak świat działa, wtedy  mamy gotowego nauczyciela czy też naukowca, który potem będzie ze swojej pracy czerpał tę przyjemność przez całe życie - powiedział dr Jarosz.

W kategorii Naukowiec laureatką została dr Joanna Stojer-Polańska z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu i Uniwersytetu SWPS w Katowicach. Jej działania popularyzatorskie dotyczą badań kryminalistycznych oraz pracy zwierząt ze śladami kryminalistycznymi. Laureatka jest autorką książek, warsztatów dla dzieci, młodzieży i dorosłych.

- Zwykle w serialach kryminalnych to jeden genialny detektyw rozwiązuje sprawy kryminalne, a w życiu to praca bardzo wielu osób. Na warsztatach mogę pokazać pracę medyka sądowego, antropologa, genetyka, bo wszyscy musimy ze sobą współpracować, żeby zagadkę rozwiązać - podkreśliła dr Stojer-Polańska. Dodała, że popularyzacja jest też dla niej szansą na mówienie o zwierzętach - psach i koniach na służbie. - Walczymy o przyznanie psom i koniom emerytur, aby wycofane ze służby zwierzęta miały zapewnione wsparcie - powiedziała.

W kategorii Animator (to kategoria dla osób bez doktoratu) tytuł Popularyzatora Nauki otrzymał Dawid Masło, który popularyzuje nauki o przyrodzie. Prowadzi zajęcia terenowe, nagrywa filmy edukacyjne, bierze udział w audycjach radiowych, pisze felietony. 

- Popularyzacja nauki powinna być przyjacielskim spotkaniem, zatrzymaniem się na chwilę i rozmową odbywającą się przez pryzmat wiedzy i doświadczenia - komentował Dawid Masło.

W kategorii Zespół nagroda trafiła do Śląskiego Festiwalu Nauki w Katowicach. Kapituła konkursu oceniła, że stanowi on bardzo udane połączenie festiwalu nauki i pikniku naukowego. W trakcie czterech edycji 150 tys. gości wzięło udział w setkach wykładów, warsztatów, obejrzało ponad 700 pokazów i występy ponad 80 gości specjalnych. A 200 tys. miłośników nauki uczestniczyło w akcjach online. Przedstawiciele zespołu opowiadali, że w ramach festiwalu chcieli pokazać wspaniały potencjał, jakim są śląskie uczelnie, ich różnorodność i prowadzone tam badania. I postanowili zgromadzić w ramach niego jak największą liczbę podmiotów akademickich.

Nagrodę w kategorii Instytucja otrzymało gdańskie Hevelianum. Instytucja działa już 12 lat. To centrum nauki łączy edukację i rekreację, a także popularyzację nauk przyrodniczych, a wystawy znajdują się w zabytkowych, zrewitalizowanych obiektach militarnych. 

- Dzielenie się pasją sprawia co najmniej tyle radości, co samo odkrywanie. W Hevelianum poszukujemy odpowiedzi na najbardziej nurtujące nas pytania, nawet te z kosmosu - podkreślili przedstawiciele Hevelianum.

Redakcja „Filozofuj!” doceniona została nagrodą w kategorii Media. „Filozofuj!” to nie tylko ilustrowany dwumiesięcznik popularyzujący wiedzę z zakresu filozofii, ale także serwis internetowy czy kluby dyskusyjne.

Kapituła konkursu przyznała też wyróżnienia. Jedno z nich otrzymał dr hab. Piotr Rzymski z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Naukowiec od lat zajmuje się popularyzacją badań głównie z zakresu biologii medycznej i środowiskowej. Prowadzi blog „Przez Żołądek do Zdrowia”, pisze artykuły dla „Polityki”, a w czasie pandemii COVID-19 przybliża w mediach najnowszą wiedzę naukową dotyczącą SARS-COV-2.

W konkursie wyróżnienie trafiło też do Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis we Wrocławiu. Jego goście mogą poznać teorie związane z naturą wody, jej początkami na Ziemi, tajemnice głębin, a także wodną inżynierię, czy rolę wody w religiach i filozofiach. 

Pozaregulaminowe wyróżnienie im. red. Tomasza Trzcińskiego redakcja Nauka w Polsce przyznała dr Beacie Czechowskiej-Derkacz z Uniwersytetu Gdańskiego. 

Popularyzator Nauki – wyjątkowy konkurs 

W poprzednich latach zwycięzcy konkursu przedstawiani byli publicznie podczas finałowej gali. W tym roku z powodu pandemii gala nie odbyła się.

Do tegorocznej 16. edycji konkursu Popularyzator Nauki nadeszło ok. 100 zgłoszeń. Wnioski oceniała 14-osobowa Kapituła Konkursu, złożona m.in. doświadczonych popularyzatorów, laureatów i osób wyróżnionych we wcześniejszych edycjach konkursu Popularyzator Nauki.

Konkurs Popularyzator Nauki organizowany jest od 2005 r. Wśród laureatów konkursu są m.in.: filozof przyrody ks. prof. Michał Heller, neurobiolog prof. Jerzy Vetulani, autor telewizyjnych programów Wiktor Niedzicki, popularyzator astronomii Karol Wójcicki, duet „Crazy Nauka”, twórcy portalu „Nauka o klimacie”, a także instytucje takie jak Centrum Nauki Kopernik, Polska Akademia Dzieci czy Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego.