"Tegoroczne badania archeologiczne pozwoliły włączyć badane stanowisko do katalogu zweryfikowanych grodzisk z wczesnej epoki żelaza, które znajdują się na terenie dzisiejszego województwa lubuskiego" - podał Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków w mediach społecznościowych.

Badane stanowisko archeologiczne zostało odkryte w latach 60. XX w. Od początku sugerowano jego obronną funkcję, jednak dotychczasowe badania - o charakterze powierzchniowym - nie pozwalały na jednoznaczną weryfikację tych przypuszczeń. "Również badania ratownicze, o bardzo ograniczonym zakresie, przeprowadzone w 1990 r. w związku z budową kolektora ściekowego nie skłoniły naukowców do zrewidowania wcześniejszych ustaleń" - czytamy w opisie.

Jak podano w relacji z najnowszych badań, w trakcie prac zastosowano tzw. metodę magnetyczną, która - mówiąc w dużym uproszczeniu - pozwala na rejestrację zmian ziemskiego pola magnetycznego, mogących być wynikiem "zalegających pod powierzchnią antropogenicznych reliktów osadnictwa".

"Zastosowana metoda magnetyczna przyniosła bardzo interesujące rezultaty i pozwoliła na jednoznaczne określenie funkcji zabytku jako osady obronnej (grodziska)" - podkreślił konserwator.

Rycina przedstawiająca stanowisko archeologiczne. Źródło: Arkadiusz Michalak, Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza

Według relacji przeprowadzone pomiary pozwoliły na uchwycenie dwóch równoległych sekwencji anomalii magnetycznych, które - z bardzo dużym prawdopodobieństwem - należy interpretować jako spalone relikty fortyfikacji ziemno-drewnianych.

"Przebieg fortyfikacji zarejestrowany został w części północnej, zachodniej i południowej badanego obszaru. Przeprowadzona prospekcja nie pozwala natomiast na postawienie hipotez o wewnętrznym zagospodarowaniu majdanu grodu, a także na umiejscowienie bramy" - czytamy w relacji.

Na podstawie badań grodzisko należy wiązać z "grupą białowicką kultury łużyckich pól popielnicowych i datować na okres halsztacki epoki żelaza" - podał konserwator.

"Społeczność ta funkcjonowała od V okresu epoki brązu do początkowych faz okresu lateńskiego (około 800-450 p.n.e.) i była budowniczymi najbardziej znanego zabytku archeologicznego województwa lubuskiego, tj. grodu w Wicinie, a także szeregu innych zweryfikowanych i potencjalnych osad obronnych w obrębie swojej ekumeny, tj. obszaru dorzecza Łaby, Nysy Łużyckiej i Odry" - opisał konserwator.

W trakcie wcześniejszych prac archeologicznych z 1990 r., którymi kierowali Adam Kołodziejski i Jarosław Lewczuk, zarejestrowano cztery warstwy kulturowe, w tym warstwę spalenizny - która pokazuje, że "ostatni epizod osadnictwa w obrębie grodziska miał dramatyczny przebieg"; zidentyfikowano także relikty obiektów interpretowanych jako pozostałości chat i palenisk. "Co istotne, w jednym z wykopów zarejestrowano drewniane konstrukcje, które być może stanowiły pozostałość wałów" - czytamy w opisie. Materiały z tamtych badań nie zostały opracowane i opublikowane.

Najnowsze badania archeologiczne na stanowisku Żagań-Lutnia 5 zostały sfinansowane przez Gminę Żagań o statusie miejskim. Pracami kierował Arkadiusz Michalak z Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza, który poinformował PAP, że obecnie najpilniejszą sprawą jest właśnie opracowanie materiałów z badań z 1990 r. 

"Jeśli uzyskamy zewnętrzne dofinansowanie, planujemy w tym roku przeprowadzić również badania wykopaliskowe w celu rozpoznania konstrukcji wału oraz uzyskania materiału do badań chronologicznych (dendrochronologicznych lub C-14)" - dodał kierownik badań.

Prospekcję terenową wykonał Maksym Mackiewicz z Fundacji Archeolodzy.org. W pracach brali też udział członkowie Żagańskiego Stowarzyszenia Ratowania i Ochrony Zabytków. (PAP)

Nauka w Polsce, Magdalena Barcz