Rosiczka rozbroi bakterie oporne na antybiotyki
14.11.2023
Owadożerna rosiczka pomaga naukowcom niszczyć "zbroję", jaką bakterie odgradzają się od antybiotyków. Nawet najbardziej zjadliwe bakterie na cewnikach czy materiałach opatrunkowych mają znacznie mniejszą szansę rozwoju i tracą swoją antybiotykooporną otoczkę, gdy są zestawione z ekstraktem z wybranych roślin.
Jak poinformował Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, w walce z antybiotykoopornymi bakteriami współpracują zespoły dr. hab. inż. Łukasza Łopusiewicza (Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych ZUT), prof. Sebastiana Guenthera (Institut für Pharmazie, Universität Greifswald, Niemcy) i dr. Pawła Kwiatkowskiego (Pomorski Uniwersytet Medyczny).
Naukowcy postanowili wykorzystać naturalne ekstrakty z roślin - takich jak rosiczka (roślina owadożerna) czy pochodząca z południowej Afryki Elephantorrhiza elephantina. Rośliny te silnie hamują tworzenie biofilmów bakteryjnych - co stwierdzili wcześniej badacze z Niemiec.
Wiele bakterii ma zdolność do tworzenia biofilmów, czyli wielokomórkowych struktur, otoczonych warstwą organicznych substancji zewnątrzkomórkowych. Bakterie tworzą je, aby ochronić się przed szkodliwymi dla nich czynnikami zewnętrznymi, w tym antybiotykami. Taki biofilm ma udział w patogenezie chorób przewlekłych, zwłaszcza zakażeń tzw. szpitalnych, czyli towarzyszących stosowaniu cewników, drenów, zakładaniu implantów oraz tworzeniu trudno gojących się ran. Mikroorganizmy w biofilmie mogą być nawet 1000 razy bardziej oporne na antybiotyki niż wolne komórki.
Polsko-niemiecki zespół wyselekcjonował wielooporne szczepy bakterii. Zostały one zestawione są z biopolimerem, który pokryto m.in. ekstraktem z rosiczki. Biopolimerem tym zazwyczaj jest forma celulozy (jednego z najbardziej rozpowszechnionych w przyrodzie polimerów, składnika większości roślin) czy alginianu (który można pozyskiwać z wodorostów). Okazało się, że nawet najbardziej zjadliwe bakterie - występujące czasem na cewnikach czy materiałach opatrunkowych - mają wówczas znacznie mniejszą szansę rozwoju.
Badania obejmowały staże szczecińskich badaczy w Niemczech czy wizyty niemieckich naukowców w Polsce.
Współpraca ZUT, PUM i Uniwersytetu w Greifswaldzie trwa od 2021 roku. Jej wynikiem jest kilka publikacji - jedną z nich można przeczytać tutaj, inną tutaj.