Konstytucja dla Nauki to reforma, którą zainicjowało środowisko akademickie

Prace nad reformą szkolnictwa wyższego trwają od blisko dwóch lat. Resort Jarosława Gowina postawił na realny dialog ze środowiskiem akademickim, które samo zauważało potrzebę zreformowania istniejącego, nieefektywnego systemu. Studenci od początku aktywnie angażowali się w prowadzone prace. Organizacje przedstawicielskie, takie jak Parlament Studentów RP czy Niezależne Zrzeszenie Studentów, włączały się w konsultacje na każdym etapie. Jarosław Gowin wielokrotnie podkreślał, że to właśnie studenci są najważniejszymi odbiorcami reformy: - Kapitał ludzki jest jednym z najważniejszych zasobów nowoczesnych gospodarek, zasobów, o które trwa globalna rywalizacja między państwami, regionami, ale także pomiędzy uczelniami. Nie możemy pozwolić, aby najbardziej utalentowani młodzi Polacy masowo emigrowali w poszukiwaniu solidnego wykształcenia i wysoko cenionych dyplomów na globalnym rynku pracy. Zatrzymanie drenażu mózgów stanowi jedno z najtrudniejszych, ale też jedno z najważniejszych wyzwań, któremu musimy wspólnie stawić czoło.

Konstytucja dla Nauki odpowiedzią na wyzwania społeczno-gospodarcze

Zdaniem NZS reforma przygotuje krajowe uczelnie do wyzwań stawianych przez nowoczesne państwo. - Niezaprzeczalnym jest fakt, że dynamicznie zmieniający się rynek pracy, potrzeby społeczeństwa, czy rozwijająca się gospodarka wymagają nowoczesnych rozwiązań również w zakresie szkolnictwa wyższego. Zdaniem Niezależnego Zrzeszenia Studentów Konstytucja dla Nauki odpowiada w ogólnym kształcie wyzwaniom współczesnego systemu społeczno-gospodarczego – napisała przewodnicząca Zarządu Krajowego NZS Maria Cholewińska w liście skierowanym do ministra nauki i szkolnictwa wyższego, wicepremiera Jarosława Gowina.

Studenckie przywileje zachowane, a prawa poszerzone

Studenci mogą być pewni, że Konstytucja dla Nauki zachowa dotychczas przysługujące im przywileje. W projektowanej ustawie zmianie nie ulegną m.in.: katalog uprawnień związanych z systemem bezzwrotnej pomocy materialnej, uprawnienia samorządu studenckiego, czy też prawo do ulg za przejazdy publicznymi środkami komunikacji. Dzięki Konstytucji dla Nauki prawa studentów ulegną wzmocnieniu. Podsekretarz stanu w MNiSW Piotr Müller podkreślił: Ustawa zapewni większą ochronę studentom. Uczelnie będą miały obowiązek ustalenia wysokości opłat obowiązujących przez cały okres studiów. To kwestia uczciwości i zapobiegania niedobrym praktykom.

Uczelnia będzie miała obowiązek ustalenia i przedstawienia wszelkich opłat pobieranych od studentów na cały okres studiów na początku ich trwania. Jeśli w trakcie cyklu kształcenia nałoży na studenta dodatkowe opłaty lub zwiększy wysokość opłat wcześniej ustalonych, będzie mogła zapłacić nawet 50 tys. złotych kary. Podobną ochronę studenci zyskają w przypadku opóźnień w wydawaniu dyplomów. Jeśli szkoła wyższa nie wyda dyplomu w przeciągu trzydziestu dni, wówczas będzie jej groziła kara w wysokości 5 tys. złotych.

Pierwotnie projekt Konstytucji dla Nauki przewidywał, że studenci studiów niestacjonarnych będą musieli uczyć się dłużej. W efekcie konsultacji społecznych i wsłuchania się w głosy środowiska studenckiego, ministerstwo postanowiło wycofać się z tej propozycji.

Studenci zyskają wpływ na zarządzanie uczelnią

Zupełnie nowym rozwiązaniem pozwalającym na zwiększenie obecności społeczności studenckiej w procesie zarządzania uczelnią jest gwarancja członkostwa przewodniczącego samorządu studenckiego w nowym organie − radzie uczelni. Ma to być nowe ciało doradcze, którego ponad połowę składu stanowić będą osoby spoza uczelni. Cały skład rady wybierany będzie przez senat uczelni, a rada uczelni będzie miała za zadanie wspierać uczelnię i doradzać w kierunku rozwoju.

Liczne głosy poparcia dla Konstytucji dla Nauki

Niezależne Zrzeszenie Studentów i Parlament Studentów RP to niejedyne organizacje, które poparły reformę Jarosława Gowina. Rozbudowanie pakietu wsparcia dla uczelni regionalnych zaowocowało poparciem wielu szkół wyższych z całej Polski. Swoje oficjalne poparcie przekazały m.in. Sieć Małych i Średnich Publicznych Uczelni Akademickich, Rada Rektorów Województwa Pomorskiego, Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola, Regionalna Konferencja Rektorów Uczelni Akademickich. Uczelnie zawodowe doceniły zwłaszcza realną dyskusję w pracach nad reformą, a także uwzględnienie potrzeb rozwojowych wyższych szkół zawodowych. Poparcie przekazały także uczelnie artystyczne, które doceniły fakt, że reforma uwzględniła specyfikę ich kształcenia. Przebudowę modelu kształcenia doktorantów poparło wiele środowisk, jednak szczególną aprobatę tej zmiany wyrazili sami doktoranci – Krajowa Reprezentacja Doktorantów od początku postulowała o znaczące zmiany w systemie kształcenia doktorantów.

Resort nauki 22 lutego zakończył prace nad projektem ustawy, którym teraz zajmie się Komitet Stały Rady Ministrów. Następnie ustawą zajmą się kolejno - Rada Ministrów, Sejm i Senat. Planowane wejście w życie reformy to 1 października 2018 r.