Doktoranci, którzy rozpoczęli kształcenie na studiach doktoranckich przed rokiem akademickim 2019/2020, studiujący na dotychczasowych zasadach (tj. z ustawy z 2015 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym), zachowują prawo do świadczeń finansowanych z budżetu państwa (stypendium socjalnego, stypendium dla osób niepełnosprawnych, stypendium rektora i zapomogi) do ukończenia tych studiów, ale nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2023 r.

Doktorantom kształcącym się w szkole doktorskiej na zasadach określonych w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce nie  przysługują ww. świadczenia. Doktorantom tym przyznawane jest stypendium doktoranckie.

1. Podstawa prawna

Kwestie dotyczące przyznawania doktorantom studiującym na dotychczasowych zasadach świadczeń ze środków przewidzianych na ten cel w budżecie państwa regulują przepisy:

• art. 275 ust. 3, art. 279 ust. 1 i art. 281 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669, z późn. zm.),
• regulamin świadczeń dla studentów stosowany odpowiednio do doktorantów – w przypadku doktorantów odbywających studia doktoranckie w uczelni,
• szczegółowe zasady przyznawania świadczeń oraz zakwaterowania i wyżywienia określone przez dyrektora instytutu badawczego, instytutu naukowego Polskiej Akademii Nauk (PAN) oraz międzynarodowego instytutu naukowego ustalone w uzgodnieniu z samorządem doktorantów – w przypadku doktorantów odbywających studia doktoranckie w tych instytutach,
• ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735, z późn. zm.) – do prowadzenia postępowań administracyjnych w sprawach przyznawania świadczeń.

2. Rodzaje świadczeń dla doktorantów

Doktoranci na studiach doktoranckich mogą otrzymywać świadczenia przysługujące studentom na podstawie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, tj.: 

• stypendium socjalne,
• stypendium dla osób niepełnosprawnych,
• stypendium rektora,
• zapomogę.

3. Adresaci świadczeń

Prawo do świadczeń przysługuje doktorantom kształcącym się na studiach doktoranckich w uczelniach oraz instytutach badawczych, instytutach naukowych PAN i międzynarodowych instytutach naukowych, którzy rozpoczęli studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020.

Świadczenia mogą otrzymywać doktoranci na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych, niezależnie od wieku.

4. Zasady ubiegania się o świadczenia

Od 1 października 2019 r. do przyznawania stypendiów i zapomogi doktorantom na studiach doktoranckich w uczelniach odpowiednie zastosowanie ma regulamin świadczeń dla studentów (brak podstawy prawnej do określenia odrębnego regulaminu dla doktorantów albo wprowadzania do tego regulaminu odrębnych zapisów dla doktorantów). Odpowiednie zastosowanie ww. regulaminu do przyznawania doktorantom świadczeń oznacza, że możliwe jest stosowanie jego zapisów z modyfikacjami uwzględniającymi specyfikę kształcenia na studiach doktoranckich.

Uczelnia jest zobligowana do udostępnienia regulaminu świadczeń dla studentów w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na swojej stronie podmiotowej (art. 358 ust. 1 pkt 6 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce).

W przypadku doktorantów kształcących się na studiach doktoranckich w instytutach badawczych, instytutach naukowych PAN i międzynarodowych instytutach naukowych świadczenia są przyznawane zgodnie ze szczegółowymi zasadami przyznawania świadczeń oraz zakwaterowania i wyżywienia określonymi przez dyrektora instytutu w uzgodnieniu z samorządem doktorantów.

Do doktorantów kształcących się na dotychczasowych zasadach nie ma zastosowania określona dla studentów reguła dotycząca przyznawania stypendium rektora nie więcej niż 10% studentów na określonym kierunku studiów.

5. Finansowanie świadczeń dla doktorantów

Od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. w ramach środków finansowych przeznaczonych w budżecie państwa na świadczenia dla studentów uwzględnia się środki na świadczenia dla doktorantów, którzy rozpoczęli studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020.

Środki te otrzymują uczelnie i instytuty badawcze, instytuty naukowe PAN i międzynarodowe instytuty naukowe w formie dotacji (uczelnie w ramach dotacji na świadczenia dla studentów).

Wysokość przyznanej dotacji na świadczenia dla studentów i doktorantów minister ogłasza w formie komunikatu w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na swojej stronie podmiotowej.

Podziału przyznanej uczelni dotacji na świadczenia dokonuje rektor w porozumieniu z samorządem studenckim (w nowo utworzonej uczelni – rektor na okres roku). Udział środków finansowych przeznaczonych na świadczenia dla doktorantów nie może być mniejszy niż udział liczby tych doktorantów w łącznej liczbie studentów i doktorantów oraz większy niż 6% wysokości dotacji na świadczenia dla studentów i doktorantów. Do przyznawania świadczeń doktorantom kształcącym się na studiach doktoranckich w okresie od dnia 1 października 2019 r. do czasu wygaśnięcia tych studiów, tj. do 31 grudnia 2023 r., nie stosuje się reguły określonej w art. 414 ust. 3 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, zgodnie z którą dotacja wydatkowana w danym roku na stypendia rektora stanowi nie więcej niż 60% środków wydatkowanych łącznie w danym roku na stypendia rektora, stypendia socjalne i zapomogi.

Dotacja jest przychodem funduszu stypendialnego utworzonego w uczelni i instytucie, który może być ponadto zwiększany z innych źródeł (ze środków pozabudżetowych, np. środków własnych uczelni lub instytutu). Zwiększenie funduszu stypendialnego ze środków subwencji jest realizowane poprzez odpis w ciężar kosztów działalności podstawowej. Środki te należy przelać na rachunek bankowy w BGK „Fundusz stypendialny środki z innych źródeł”. Decyzja o zwiększeniu funduszu z subwencji ma charakter fakultatywny i pozostaje w sferze autonomii uczelni.

Świadczenia dla doktorantów wypłaca się z funduszu stypendialnego. Niewykorzystane w danym roku środki funduszu stypendialnego pozostają w funduszu na rok następny.

Z dniem 31 grudnia 2023 r. likwiduje się fundusz stypendialny w instytucie badawczym, instytucie naukowym oraz międzynarodowym instytucie naukowym (z tym dniem następuje wygaszenie kształcenia doktorantów na studiach doktoranckich).

Obsługę bankową rachunków funduszu stypendialnego prowadzi obligatoryjnie Bank Gospodarstwa Krajowego.

Koszty ww. obsługi bankowej w zakresie bieżącego utrzymania rachunku oraz dokonywanych płatności są pokrywane bezpośrednio przez ministra ze środków finansowych na świadczenia (tj. w zakresie kosztów otwarcia i prowadzenia rachunku, dokonywania przelewów za pośrednictwem systemu ELIXIR oraz wpłat i wypłat gotówkowych, korzystania z usługi bankowości elektronicznej). Pozostałe koszty obsługi bankowej pokrywane są przez uczelnię (instytut).