Współpraca nauki z biznesem

Szef resortu nauki podkreślił, że współpraca nauki z biznesem jest kluczowa dla rozwoju innowacyjności i konkurencyjności gospodarki. Wymaga ona nie tylko lepszego zrozumienia wzajemnych potrzeb i oczekiwań, lecz także skutecznych mechanizmów wspierających tę kooperację

– Współpraca nauki z biznesem wymaga przede wszystkim lepszego zrozumienia wzajemnych potrzeb i oczekiwań, a także stworzenia skutecznych mechanizmów wspierających tę kooperację. Istnieje wiele przykładów ukazujących tę współpracę, natomiast czujemy ogromny niedosyt w tym zakresie. Zależy nam na tym, aby ustalić, co należy zmienić i co zrobić, by poprawić tę współpracę. Podczas spotkań ze środowiskiem akademickim w różnych regionach Polski zauważyłem ogromne zainteresowanie, ale i niedosyt w tym obszarze. Pracy jest sporo. Musimy zdefiniować problem i określić, jakie zmiany są konieczne.

Minister Dariusz Wieczorek dodał, że obecne prace nad nowelizacją ustawy o szkolnictwie wyższym stwarzają unikalną szansę na zacieśnienie współpracy między przedsiębiorcami a środowiskiem naukowym w Polsce. Wskazał, że planowane zmiany mają na celu również wprowadzenie rozwiązań sprzyjających lepszej kooperacji tych dwóch sektorów.
 
– Jesteśmy na etapie dużych zmian legislacyjnych. Szykujemy nowelizację ustawy o szkolnictwie wyższym. Warto wykorzystać ten moment do tego, żeby w tej ustawie być może wprowadzić rozwiązania, które zbliżą przedsiębiorców z polską nauką i dadzą możliwość, by ta współpraca była lepsza. Będziemy próbowali wprowadzić takie zapisy, które tą współpracę będą ułatwiały. Zależy nam na tym, aby wprowadzić takie zmiany, które będą zachęcały do tego, by polscy przedsiębiorcy inwestowali w badania, rozwój i nowe technologie.

Jednym z priorytetów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego jest stymulowanie współpracy między sektorem nauki a otoczeniem społeczno-gospodarczym.  Współpraca ta jest istotna zwłaszcza w obliczu wyzwań związanych z koniecznością poprawy konkurencyjności polskiej gospodarki, w szczególności transformacją energetyczną i cyfrową.

Współpraca obu tych obszarów może przybierać różne formy:

• realizacja wspólnych projektów,
• angażowanie otoczenia społeczno-gospodarczego w zakresie organizacji kształcenia na studiach,
• inne działania lub instrumenty prawne mające na celu osiągnięcie korzyści dla obu stron.

Rozwiązania ustawowe kładą duży nacisk na promowanie współpracy uczelni z otoczeniem społeczno-gospodarczym, szczególnie w zakresie kształcenia na tych kierunkach studiów, na które istnieje zapotrzebowanie na lokalnych rynkach pracy.

Korzyści ze współpracy nauki z biznesem

Podczas spotkania wskazano główne zalety wynikające ze współpracy nauki z biznesem. Są wśród nich:

• innowacje: wspólne projekty badawczo-rozwojowe, które mogą prowadzić do przełomowych innowacji
• komercjalizacja badań: prace naukowe mogą być skuteczniej przekształcane w produkty i usługi
• finansowanie badań: firmy mogą wspierać finansowo projekty badawcze, co zwiększa ich zasięg i możliwości
• wzrost gospodarczy: innowacyjne przedsiębiorstwa mogą przyczyniać się do wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

Łączenie zapotrzebowania na kompetencje na rynku z ofertą uczelni

Uczelnie w Polsce w oparciu o przepisy konstytucyjne korzystają z dużej autonomii. Jednak zgodnie z regulacjami dot. szkolnictwa wyższego, kierunki studiów powinny odpowiadać zapotrzebowaniu na rynku pracy. Dlatego istnieją przykłady programów łączące zapotrzebowanie na kompetencje na rynku oraz ofertę uczelni.

Oferta instytucji nadzorowanych przez MNISW

Podczas spotkania zwrócono również uwagę na szeroką ofertę Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Sieci Badawczej Łukasiewicz w zakresie współpracy z instytutami badawczymi i uczelniami skierowaną do przedsiębiorców.

Sieć Badawcza Łukasiewicz

Sieć Badawcza Łukasiewicz zrzesza obecnie 23 instytuty badawcze. Nawiązuje kontakty z przedsiębiorcami i oferuje rozwiązania, pomagające usprawnić biznes oraz rozwijać i wdrażać innowacyjne technologie. Głównym celem sieci jest prowadzenie prac badawczych kluczowych z punktu widzenia polityki państwa oraz komercjalizacja ich wyników.

Flagowym produktem skierowanym do biznesu są Wyzwania Łukasiewicza: przedsiębiorstwo może bezpłatnie zgłosić do Łukasiewicza potrzebę np. pomocy w znalezieniu innowacyjnego pomysłu lub rozwiązania problemu technologicznego.

Oprócz Wyzwań realizowane są również Programy Łukasiewicza. Są to działania mające na celu realizację takich projektów badawczych, które mają realną szansę na wdrożenie do biznesu współpracującego z Łukasiewiczem w okresie nie dłuższym niż 2 lata.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju

W obecnej perspektywie w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS) zaplanowane są inicjatywy:

• „Kształcenie na potrzeby gospodarki - Umiejętności w szkolnictwie wyższym”: celem konkursu jest wsparcie rozwoju kierunków studiów kształcących przyszłe kadry na potrzeby gospodarki i rynku pracy, a także rozwój kwalifikacji.
• „Kształcenie na potrzeby branż kluczowych”: celem konkursu jest wsparcie rozwoju kierunków studiów kształcących przyszłe kadry na potrzeby branż kluczowych dla rozwoju gospodarki tj. energetyka odnawialna, rolnictwo i przemysł spożywczy, przemysł lotniczo-kosmiczny, transport. Budżet konkursu: 200 mln zł.

Wsparcie komercjalizacji planowane jest także w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 (FENG).

W ramach projektu „Science4Business - Nauka dla biznesu” zostaną zrealizowane następujące zadania:

• „Inkubator Rozwoju” – ma na celu zwiększenie efektywności organizacji badawczych w zakresie współpracy z biznesem i komercjalizacji wyników prac B+R. Realizowane będą badania przemysłowe i eksperymentalne prace rozwojowe, identyfikacja rozwiązań o potencjale komercjalizacyjnym i ich dalszy rozwój, nawiązywanie współpracy z otoczeniem gospodarczym poprzez transfer know-how z sektora szkolnictwa wyższego do gospodarki.
• Kadry transferu technologii – cykl specjalistycznych szkoleń dla pracowników organizacji badawczych, zaangażowanych w komercjalizację wyników zrealizowanych prac B+R.
• Portal innowacji – będzie bazą technologii, usług i infrastruktury organizacji badawczych, w której prezentowana będzie ich oferta technologiczna.

Tworzenie spółek celowych przeznaczonych do komercjalizacji wyników prac B+R

Istotnym elementem wzmacniającym mechanizmy współpracy pomiędzy sektorem nauki i przemysłem była nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym wprowadzona w 2022 roku. Uwzględniła ona szerszy katalog podmiotów, z którymi uczelnie mogą tworzyć spółki celowe przeznaczone specjalnie do komercjalizacji wyników prac B+R, które stanowią ważny element polskiego krajobrazu transferu technologii. Tymi podmiotami są instytuty badawcze, instytuty Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty Sieci Badawczej Łukasiewicz.

Działania resortu nauki: tworzenie nowych kierunków studiów

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego stara się inspirować uczelnie do tworzenia nowych kierunków studiów, które będą odpowiedzią na zapotrzebowania rynku pracy, ale też przyczynią się do rozwoju polskiej gospodarki.

Konieczność przygotowania kadr, które będą gotowe sprostać nowym wyzwaniom gospodarczym i technologicznym, pojawia się także w związku z kryzysem energetycznym i poszukiwaniem nowych źródeł energii. Stąd też zamówienie przez ministerstwo nowego kierunku „inżynier jądrowy”.

Doktorat wdrożeniowy

Wzmocnieniu współpracy nauki z biznesem służą również program Doktorat wdrożeniowy.

Program skierowany jest do osób rozpoczynających studia w szkole doktorskiej i prowadzony jest w systemie dualnym: doktorant realizuje projekt w dwóch miejscach – w przedsiębiorstwie, gdzie jest zatrudniony na pełny etat oraz na uczelni lub w instytucie badawczym, który prowadzi szkołę doktorską. Efektem jest wdrożenie w przedsiębiorstwie wyników prowadzonej przez doktorantów działalności naukowej. Do końca 2023 r. w ramach wszystkich 7 edycji programu udział wzięło ponad 1 800 doktorantów.

Horyzont Europa

To program ramowy Unii Europejskiej na rzecz badań i innowacji skierowany głównie do naukowców i przedsiębiorców, z budżetem ponad 95 mld euro na lata 2021–2027. W ramach tej puli środków Komisja Europejska cyklicznie ogłasza konkursy tematyczne w trzech tzw. filarach programu: „Doskonała nauka”, „Wyzwania globalne i europejska konkurencyjność przemysłowa”, „Innowacyjna Europa”.

Dialog środowiska naukowego i biznesowego

Dyskusja na temat wyzwań stojących przed środowiskiem naukowym i biznesowym pokazała, że wspólny dialog jest kluczowy nie tylko dla rozwoju, ale również dla budowania trwałych fundamentów konkurencyjności polskiej gospodarki. Zacieśnienie tej współpracy nie tylko umożliwi przekształcenie badań naukowych w praktyczne rozwiązania komercyjne, ale także będzie wsparciem dla rozwoju gospodarczego poprzez wzmacnianie kompetencji kadry. Wspólne zaangażowanie obu sektorów może być kluczowym czynnikiem napędzającym przyszły rozwój naszego kraju.