Gdzie leżą źródła problemów?

Wśród wielu przyczyn, które w dalszej perspektywie prowadzą do zaburzeń psychicznych u najmłodszych, wymienia się m.in.: uporczywe nękanie (stalking), znęcanie się (bullying), łatwy dostęp do używek, nieumiejętne korzystanie z nowych technologii, patostream (transmisja internetowa na żywo, podczas której przedstawiane są: dewiacje społeczne, przemoc domowa, liczne wulgaryzmy), brak bezpośredniego kontaktu z rówieśnikami spowodowany pandemią i izolacją domową czy wycofanie z życia społecznego.

Stres, napięcie, izolacja

Wraz z dynamicznym rozwojem cywilizacji pojawiają się nowe problemy, które są źródłem napięcia i stresu. Wśród dzieci brakuje także treningu umiejętności społecznych. Place zabaw są puste, codzienność przenosi się do świata wirtualnego, coraz mniej jest spotkań z rówieśnikami, które pozwalają kształtować swoją asertywność i umiejętność rozwiązywania konfliktów rówieśniczych. 

– Na pewno nie poprawiła kondycji psychicznej, ale też i fizycznej dzieci i młodzieży pandemia, dlatego że w zamknięciu i izolacji, przed komputerami przez dwa lata, dzieci przeżywały różne trudności. W życiu nastolatka to jest naprawdę duża część życia, życia w zupełnie innym rytmie.  – mówi Marzena Machałek, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki.

Nowe technologie

W świecie młodych ludzi nowoczesne technologie zajmują niezwykle ważne miejsce. Z jednej strony są one potrzebne, bo zapewniają dostęp do wiedzy i możliwość kontaktu z rówieśnikami, z drugiej jednak przyczyniają się do pogłębiania kryzysów emocjonalnych. Łatwy dostęp do smartfonów, tabletów, komputerów sprawia, że dzieci są przebodźcowane. To z kolei znacząco obciąża układ nerwowy, powoduje trudności w rozwoju dziecka, obniża koncentrację, wzmaga apatię. 

Coraz częściej młodzi ludzie oglądają także w mediach społecznościowych wyidealizowany obraz świata, w którym na pozór nie ma trosk i problemów. Zderzenie z rzeczywistością może budzić frustracje, brak akceptacji i bunt. 

– Dzieci mają dostęp do idealnego życia i dążą w tym wszystkim do tego idealnego życia. Mają duży dostęp do technologii, która jest ułatwieniem, ale też jest pewnego rodzaju zagrożeniem – mówi pedagog Kinga Kuczyńska-Łada ze Szkoły Podstawowej nr 9 w Łomży.

Aby poprawić sobie nastrój i znaleźć akceptację wśród rówieśników, młodzi coraz częściej sięgają po używki. Mają nadzieję, że przyniosą one odprężenie i ukojenie.

– E-papieros jest to problem ogromny. Rodzice może nawet nie zdają sobie sprawy, że nawet 60-70 proc. uczniów pali e-papierosy – podkreśla Emilia Mętecka, pedagog w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Tykocinie. 

Joanna Wejs-Pruszko, pedagog w Szkole Podstawowej nr 9 w Łomży dodaje: – Zawsze to, co zakazane, to co nowe i popularne to jest dla nas ciekawe. Zwykła ciekawość poznawcza bierze górę.

Obecność – pierwsza pomoc emocjonalna

Młody człowiek doświadczający kryzysu psychicznego ma ograniczone postrzeganie rzeczywistości. Niezwykle trudno mu wówczas poradzić sobie nawet z najmniejszymi problemami. Dlatego tak ważna jest czujność i wrażliwość na wszelkie oznaki obniżonego nastroju czy wycofania z życia społecznego. Rolą rodziców, opiekunów i pedagogów jest w pierwszej kolejności bycie blisko, wspólne szukanie rozwiązań i wyciągnięcie pomocnej dłoni. Obecność życzliwych dorosłych jest potrzebna dziecku wkraczającemu w dorosłość. 

Cykl materiałów o wsparciu psychologiczno-pedagogicznym

Zagadnienia podejmowane w filmach przygotowanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki dotyczą szeroko pojętego wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży. W kolejnych odsłonach filmowych usłyszymy m.in. o wsparciu instytucjonalnym i organizacyjnym, a także o komunikacji wewnątrzpokoleniowej i międzypokoleniowej, roli rodziców, pedagogów i psychologów w zakresie wsparcia młodzieży czy świadomości społecznej na temat tego problemu.

• Pierwszy materiał filmowy