Maturzyści, którzy poznali dziś wyniki egzaminów, mogą zaplanować swoją edukacyjną i zawodową przyszłość z pomocą systemu ELA. System ten został uruchomiony w 2016 roku na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i jest jednym z najbardziej zaawansowanych tego typu rozwiązań w Europie. W tym roku obejmuje on ponad 800 tys. nowych osób, a łącznie opisuje kariery edukacyjne i zawodowe blisko 7 mln osób, które studiowały, uzyskały dyplom, lub kształciły się poziomie doktorskim w latach 2014 -2022. System dostępny jest dla każdego. W zakładkach na stronie znajdują się narzędzia pozwalające m.in. na generowanie raportów, rankingów i infografik, zgodnie z potrzebami użytkownika. Dostępna jest też darmowa aplikacja na urządzenia mobilne.

Dyplom wciąż jest dużo warty

– ELA po raz kolejny potwierdza, że warto być absolwentem uczelni. Osoby z wyższym wykształceniem zarabiają więcej i to nie tylko w dużych miastach, ale także w mniejszych miejscowościach – mówi minister Dariusz Wieczorek. – Dziś zostały ogłoszone wyniki matur. Jeżeli niektórzy z maturzystów mają jeszcze dylematy dotyczące wyboru drogi zawodowej, to system ELA jest dedykowany w szczególności dla nich, aby pomóc im w świadomy sposób podjąć decyzję dotyczącą ich przyszłości – dodaje szef resortu nauki.

Podsumowując najnowsze wyniki ELA można zauważyć, że już w trzecim roku po dyplomie wynagrodzenia absolwentów „przekraczają” średnie wynagrodzenia uzyskiwane w ich powiatach i dalej rosną w kolejnych latach. Co ważne, rosnący trend oznacza nie tylko wzrost zarobków absolwentów w czasie, ale - co najważniejsze - ich wynagrodzenia rosną szybciej niż wynagrodzenia osób z ich powiatów zamieszkania. Opłaca się zatem uzyskiwać wyższe wykształcenie również ze względów finansowych – absolwenci są na rynku pracy efektywniejsi.

Kształcenie wyższe opłacalne w mniejszych miastach

System ELA pozwala na rzetelną ocenę kondycji uczelni położonych w mniejszych miejscowościach. Eksperci OPI porównali sytuację absolwentów studiów magisterskich (II stopnia i jednolitych studiów magisterskich) z rocznika 2022. Analiza dotyczyła uczelni z największych miast Polski (powyżej 500 tys. mieszkańców), z pozostałych miast na prawach powiatu oraz takich, które nie są miastami na prawach powiatu.

Z danych wynika, że absolwenci uczelni położonych w mniejszych miejscowościach nieznacznie prześcigają swoje koleżanki i kolegów z uczelni w metropoliach pod względem median zarobków, uzyskiwanych w pierwszym roku po dyplomie. Mediany te wynoszą 5 488,24 zł dla osób z uczelni z małych miast i 5 374,81 zł dla osób z metropolii. Absolwenci uczelni z mniejszych ośrodków osiągają też wyraźnie lepsze wyniki, jeśli wziąć pod uwagę Względny Wskaźnik Zarobków (0,88 wobec 0,76), który odnosi zarobki do średnich wynagrodzeń w ich powiatach zamieszkania. Oznacza to, że absolwenci uczelni z najmniejszych miejscowości są zdecydowanie najefektywniejsi w radzeniu sobie z wyzwaniami lokalnych rynków pracy.

Najsłabiej natomiast radzą sobie absolwenci z uczelni położonych w miastach na prawach powiatu poniżej 500 tys. mieszkańców (mediana zarobków równa 4 835,33 zł oraz WWZ równy 0,74).
Badania wykazały też, że niezależnie od tego, czy miasto, w którym usytuowana jest uczelnia jest duże, średnie, czy mniejsze, większość absolwentów zamieszkuje po ukończeniu studiów mniejsze miejscowości. Można więc stwierdzić, że głównymi „odbiorcami” absolwentów są rynki pracy określane jako prowincjonalne. Mniej niż 40% osób, które kończyły studia w największych miastach i w pozostałych miastach na prawach powiatu, pozostało w miejscowościach o podobnej wielkości.

Rok po studiach najlepiej zarabia się na Mazowszu

– Dane pokazują również, że najwyższe przeciętne wynagrodzenia uzyskiwali absolwenci mieszkający w województwie mazowieckim (5 791,53 zł), zaś najniższe – w województwie podlaskim (4 697,55 zł). Przy ustalaniu efektywności zarabiania pieniędzy przez osoby kończące studia warto uwzględnić też generalny poziom płac w ich miejscu zamieszkania. Właściwą miarą tej efektywności jest Względny Wskaźnik Zarobków (WWZ) – mówi dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prof. SGH, ekspertka OPI.

Najwyższą wartością WWZ mogą poszczycić się absolwenci z województwa warmińsko-mazurskiego. Zarabiali oni przeciętnie 0,82 średnich lokalnych zarobków. Najniższy stosunek zarobków do średnich wynagrodzeń zaobserwowano dla województw: małopolskiego i podlaskiego (0,73).

Dziedziny kształcenia a wysokość zarobków rok po dyplomie

Eksperci OPI przeanalizowali również wyniki dotyczące kierunków o najwyższych zarobkach dla absolwentów studiów magisterskich (II stopnia lub jednolitych magisterskich) w zależności od dziedziny ukończonych studiów. Podkreślają oni, że koniecznie należy uwzględniać specyfikę różnych strategii na rynku pracy w zależności od typu ukończonych studiów. Inne bowiem są doświadczenia na rynku pracy informatyków, a inne osób, które kształciły się np. na kierunkach filologicznych.

Wynagrodzenia w pierwszym roku po dyplomie przedstawiono przy użyciu dwóch wskaźników: mediany miesięcznych wynagrodzeń oraz Względnego Wskaźnika Zarobków. Warto przy tym pamiętać, że pierwszy rok po dyplomie oznacza z reguły początek kariery zawodowej. Stąd nie powinny dziwić niskie wartości wynagrodzeń – zarówno tych podanych w PLN, jak i niskie wartości WWZ dla wielu kierunków w pierwszym roku po dyplomie.

Najwyższe przeciętne wynagrodzenia osiągnęli absolwenci w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Osoby, które posiadały dyplom w tej dziedzinie kształcenia, uzyskiwały w pierwszym roku po obronie przeciętnie 88% lokalnych średnich zarobków w ich powiatach zamieszkania.

Wynagrodzenia w pierwszym roku po dyplomie absolwentów studiów II stopnia i jednolitych studiów magisterskich z rocznika 2022 z poszczególnych dziedzin kształcenia

Dziedzina kształcenia	Mediana zarobków (PLN)	Mediana WWZ
Dziedzina nauk medycznych i nauk o zdrowiu	6293,82	0,88
Dziedzina nauk inżynieryjno-technicznych	5792,90	0,85
Dziedzina nauk społecznych	4879,33	0,73
Dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych	4637,93	0,67
Dziedzina nauk humanistycznych	4435,74	0,63
Dziedzina nauk teologicznych	4069,19	0,62
Dziedzina nauk rolniczych	4040,52	0,6
Dziedzina sztuki	3330,68	0,47

Zróżnicowanie wynagrodzeń pomiędzy kierunkami jest wyższe niż pomiędzy przeciętnymi dla dziedzin. – Najwyższe przeciętne wynagrodzenia osiągały osoby, który uzyskały dyplom na kierunkach „executive master of business administration” oraz związanych z analizą danych w dziedzinie nauk społecznych. Bardzo wysokie wynagrodzenia uzyskiwały również osoby, które ukończyły studia związane z rozmaitymi aspektami IT (od informatyki po cyberbezpieczeństwo) w dziedzinach nauk inżynieryjno-technicznych oraz ścisłych i przyrodniczych. Najniższe wynagrodzenia natomiast dotyczyły absolwentów studiów z dziedziny sztuki.