Polska pomoc

Głównym celem przeprowadzonej analizy było sformułowanie rekomendacji pozwalających m.in. zwiększyć oddziaływanie polskiej pomocy (tj. zwiększyć wpływ projektów na sytuację beneficjenta), wzmocnić pozytywny wizerunek Polski jako kraju aktywnego w działaniach na rzecz zrównoważonego rozwoju na świecie oraz wartościowego partnera posiadającego stabilne perspektywy rozwoju, a także wspierać procesy podejmowania decyzji w kwestiach związanych ze współpracą rozwojową finansowaną ze środków znajdujących się w dyspozycji MSZ.

Wyniki ewaluacji pozwalają na pozytywną ocenę polskiej współpracy rozwojowej. Cele społeczno-ekonomiczne zakładane w projektach zostały w większości osiągnięte. Mocną stroną polskiej pomocy jest powszechne stosowanie zasady partnerstwa (ownership /empowerment) i realizacja wsparcia w modelu partycypacyjnym pozwalającym na trafne dopasowanie interwencji do kontekstu i potrzeb lokalnych. Główną barierę dla występowania szerszych (niż lokalne) i długoterminowych efektów wsparcia stanowią niskie nakłady finansowe oraz jednoroczność projektów.

Z ewaluacji wynikają następujące główne konkluzje:

 

• Uwagi ogólne

1. Polska pomoc rozwojowa charakteryzuje się stosunkowo wysokim poziomem rozpoznawalności, ale głównie na poziomie lokalnym. Barierę dla szerszych oraz dla długoterminowych efektów wsparcia stanowią przede wszystkim niskie nakłady finansowe oraz jednoroczność projektów. Chociaż występowała komplementarność czasowa i geograficzna inicjatyw, nie odnotowano znaczących efektów synergicznych wsparcia (zarówno z projektami realizowanymi w ramach PPR, jak i inicjatywami innych darczyńców). Słabszą stroną pomocy jest także współpraca z polskimi przedsiębiorcami. Pomimo profesjonalizmu zaangażowanych instytucji i organizacji, współpraca z innymi donatorami jest utrudniona ze względu na niewielką skalę polskiej pomocy bilateralnej oraz brak wieloletniego finansowania.
2. Wyniki badania wskazują na konieczność dalszego rozwoju systemu monitorowania i ewaluacji efektów (rezultatów długoterminowych) pomocy rozwojowej.

 

• Wybrane kraje Afryki Wschodniej - Etiopia, Kenia, Tanzania

1. Najbardziej efektywnym rodzajem wsparcia okazały się projekty proste i ekonomiczne, pociągające za sobą szybką i widoczną poprawę sytuacji beneficjentów (np. realizowane w obszarze ochrony środowiska).
2. Głównymi czynnikami warunkującymi trwałość projektów jest trafna identyfikacja i przeszkolenie lokalnych liderów pełniących funkcję „multiplikatorów wiedzy” oraz uprzednie planowanie mechanizmów trwałości inicjatyw.
3. Analiza potencjału polskich instytucji zaangażowanych w pomoc rozwojową pokazuje, że posiadają one duże doświadczenie, wiedzę i umiejętności. W chwili obecnej stoją jednak przed barierą wzrostu i z tego powodu wymagają wsparcia.

 

• Bliski Wschód – Palestyna

Z przeprowadzonych badań wynika, że realizowane inicjatywy osiągają założone rezultaty. Projekty i ich efekty są pozytywnie oceniane przez beneficjentów oraz uczestników działań. Z reguły udaje się zachować trwałość projektów, zwłaszcza infrastrukturalnych, co wynika z dostosowania ich do potrzeb beneficjentów. Zasadniczą przesłanką sukcesu jest współpraca ze sprawdzonym partnerem lokalnym.

Czynnikiem, który utrudnia zarówno realizację projektów, jak i osiąganie trwałości jest skomplikowana sytuacja polityczna. Z tego względu, niezbędne jest utrzymanie elastyczności działań i jednocześnie przygotowanie zarządzania kryzysowego.

Polskie organizacje pomocowe realizujące projekty cechują się dużym zaangażowaniem, elastycznością, znajomością sytuacji lokalnej oraz gotowością do podjęcia ryzyka. Są przygotowane do zaangażowania się w większe inicjatywy.

Realizacja inicjatyw rozwojowych przez polska placówkę dyplomatyczną w Ramallah wskazuje na właściwe rozpoznanie uwarunkowań politycznych oraz kontekstu lokalnego. Placówka pełni zarówno rolę strategiczną, jak i wdrożeniową w zakresie PPR.

 

Kluczowe rekomendacje

• Strategiczne

1. Zwiększenie nakładów finansowych przeznaczonych na polską pomoc rozwojową oraz stopniowe przechodzenie do systemu realizacji projektów wieloletnich i projektów o dużych budżetach (koncentracja wsparcia);
2. Przekazanie zadań związanych z wdrażaniem PPR instytucji odrębnej od MSZ oraz wzmocnienie roli strategicznej placówek dyplomatycznych, odciążenia ich od zadań operacyjnych w kontekście realizacji PPR;
3. Wzmocnienia systemu ewaluacji, w szczególności w zakresie oceny długoterminowych efektów projektów.

 

• Operacyjne

1. Inicjowanie projektów komplementarnych do działań realizowanych przez innych donatorów oraz wprowadzenie mechanizmów weryfikacji efektów synergicznych;
2. Wprowadzenie zmian w organizacji wizyt monitoringowych (w tym wzmocnienie sprawozdawczości realizowanej przez MSZ i projektodawców);
3. Przegląd procedur w celu wyszukania możliwych usprawnień dla szybszego uruchamiania inicjatyw w danym roku budżetowym, wprowadzenie możliwości ryczałtowego rozliczania kosztów administracyjnych oraz większe uwzględnianie czynników wzmacniających trwałość przy przygotowaniu i ocenie projektów:
4. Koncentracja działań informacyjno-promocyjnych na prezentacji rezultatów i efektów projektów przez projektodawców w różnych mediach.