Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Piszu

Wymagania dotyczące ekshumacji zwłok określają:

- art.15 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz. U. z 2015 poz. 2126 z późn. zm.),

- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 roku w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. z 2001 r. Nr 153 poz. 1783 z poźn.zm.),

- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2011 r. w sprawie sposobu przechowywania zwłok i szczątków (Dz.U. z 2011 r. Nr 75 poz. 405).

Ekshumacja polega na wydobyciu zwłok i szczątków z grobu lub miejsca tymczasowego pochówku w celu:

- przeniesienia ich i ponownego pochówku w innym miejscu na tym samym cmentarzu,

- przeniesienia ich i ponownego pochówku na innym cmentarzu,

- remontu grobu/grobowca i ponownego pochówku w tym samym miejscu,

- przeprowadzenia oględzin lekarsko – sądowych.

Osoby uprawnione do przeprowadzenia ekshumacji

Ekshumacja zwłok  i szczątków może być dokonana na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok, którymi są (zgodnie z art.10 i art.15 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych):

1.        pozostały małżonek,

2.        krewni zstępni (czyli dzieci i wnukowie zmarłego),

3.        krewni wstępni (czyli rodzice zmarłego),

4.        krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa (czyli rodzeństwo i kuzyni zmarłego),

5.        powinowaci w linii prostej do 1 stopnia (czyli zięć, synowa, teściowie zmarłego).

Jeżeli pomiędzy członkami rodziny powstaje spór dotyczący ekshumacji osobą uprawnioną do złożenia wniosku o ekshumację będzie osoba wskazana prawomocnym wyrokiem sądu.

Zwłoki osób zmarłych na choroby zakaźne nie mogą być ekshumowane przed upływem 2 lat od dnia zgonu.

 Definicje

Zwłoki to ciała osób zmarłych i dzieci martwo urodzone, bez względu na czas trwania ciąży.

Szczątki ludzkie to popioły powstałe w wyniku spopielenia zwłok, części ciała ludzkiego odłączone od całości, pozostałości zwłok wydobyte przy kopaniu grobu lub w innych okolicznościach.

Ekshumacja  to wydobycie zwłok lub szczątków ludzkich z grobu w celu ich przeniesienia
i ponownego pochówku na tym samym lub w innym miejscu, wynikająca z prac IPN albo oględzin lekarsko- sądowych.

Mineralizacja to proces rozkładu substancji organicznych na proste związki mineralne (głównie dwutlenek węgla, wodę amoniak, azotany, fosforany, siarczany) z jednoczesnym uwolnieniem energii, dokonany przez drobnoustroje (reducenty), przebiegający w warunkach tlenowych i beztlenowych.

Okres mineralizacji zależy zasadniczo od rodzaju gleby, powszechnie przyjmuje się że:

a) proces rozkładu kończy się przeciętnie po upływie 10 lat

b) w glebie gliniastej i mokrej całkowita mineralizacja przedłuża się do 20-30 lat

Rozporządzenie stanowi o warunkach ekshumowania zwłok przed upływem 20 lat od dnia pochowania i po upływie 20 lat.

Termin ekshumacji

Ekshumacja zwłok i szczątków jest dopuszczalna:

1.        w okresie od 16 października do 15 kwietnia,

2.        we wczesnych godzinach rannych,

3.        przy ekshumacji może być obecna tylko najbliższa rodzina zmarłego,

4.        o terminie ekshumacji należy zawiadomić właściwego terenowo Państwowego Powiatowego  Inspektora Sanitarnego, który wykonuje nadzór nad ekshumacją.

Dokumenty niezbędne do uzyskania zgody na ekshumację zwłok i szczątków ludzkich

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Piszu wydaje zezwolenie w formie decyzji administracyjnej na przeprowadzenie ekshumacji, po rozpatrzeniu złożonego wniosku.
Do wniosku załącza się:

- oświadczenie osób wymienionych we wniosku, które są spokrewnione, uprawnione do ekshumacji, wyrażające zgodę na ekshumacje

- klauzulę informacyjną RODO wnioskodawcy

- wyrażenie zgody przez zarządcy cmentarza na ekshumację

- wyrażenie zgody zarządcy cmentarza na pochowanie wydobytych zwłok/szczątków

 

Decyzję otrzymuje wnioskodawca jak i zarząd cmentarza lub cmentarzy – w wypadku ekshumacji i przeniesienia zwłok i szczątków ludzkich na inny cmentarz.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, prowadzi nadzór nad ekshumacją.

Dokumenty niezbędne do uzyskania zgody na przewóz zwłok lub szczątków ludzkich

na odległość powyżej 60 km

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Piszu wydaje zezwolenie w formie decyzji administracyjnej na transport zwłok w celu:

- pochowania zwłok na cmentarzu oddalonym od miejsca zgonu powyżej 60 km

- przewiezienia zwłok do kremacji

- wywiezienia zwłok poza teren Rzeczpospolitej Polskiej

po rozpatrzeniu złożonego wniosku wraz z załącznikami.

Transport urny z prochami

Urnę z prochami można przewozić dowolnym środkiem transportu w sposób zapewniający ich poszanowanie.

Ogólne warunki wykonywania ekshumacji

– zgodnie z § 5 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2011r. w sprawie sposobu przechowywania zwłok i szczątków (Dz.U. z 2011 r. Nr 75 poz.405):

1.        Ekshumacje przeprowadzają firmy pogrzebowe mające do tego celu specjalne uprawnienia.

2.        Przy ekshumacji mogą być obecne tylko osoby dokonujące ekshumacji, wykonujące nadzór z urzędu oraz najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej lub osoby reprezentujące wnioskodawcę.

3.        Osoby przeprowadzające ekshumację powinny stosować środki ochrony osobistej,
a osoby uczestniczące w ekshumacji stosować środki ostrożności określone przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego;

4.        W trakcie ekshumacji ziemię wydobywaną z grobu należy umieścić na powierzchni zabezpieczonej nieprzepuszczalną, wytrzymałą matą.

5.        Zwłoki lub szczątki ekshumowane przed upływem 20 lat od dnia pochowania wydobywane są wraz z trumną, którą bez otwierania umieszcza się w wyłącznie do tego przeznaczonej szczelnej skrzyni, wybitej blachą.

6.        W przypadku ekshumacji wykonywanej po upływie 20 lat od dnia pochowania wydobyte szczątki wraz z resztkami trumny umieszcza się w nowej trumnie
i przygotowuje do przewozu zgodnie z następującymi wymogami: trumnę umieszcza się na czas przewozu w szczelnie zamkniętym worku
z nieprzepuszczalnego tworzywa sztucznego, odpornego na uszkodzenia mechaniczne; po dostarczeniu trumny na miejsce przeznaczenia worek zdejmuje się i usuwa jako odpad komunalny.

7.        W celu ponownego pochowania po zakończeniu ekshumacji, trumna powinna zostać niezwłocznie wydobyta ze skrzyni i umieszczona w grobie bez jej otwierania. Do zasypania grobu powinna być użyta ziemia wydobyta z grobu.

8.        Skrzynia, w której znajdowała się trumna, oraz mata, na której była składowana ziemia wydobyta z grobu, powinny zostać umyte oraz zdezynfekowane.

9.        Przewożenie zwłok jest dozwolone specjalnie do tego celu przeznaczonymi środkami przewozowymi. 

10.    Zwłoki przewożone na obszarze państwa na odległość większą niż 60 km składa się w trumnie w obecności Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, który dokonuje jej opieczętowania.