Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Poznaniu

Głównym celem projektu jest uzyskanie lepszego stanu ochrony żółwia błotnego
w województwie wielkopolskim poprzez podjęcie szeregu działań ochronnych mających na celu poprawę warunków siedliskowych, zwiększenie sukcesu lęgowego oraz eliminację najważniejszych zagrożeń dla populacji tego gatunku.

Dotychczas w ramach projektu udało się zrealizować następujące działania:

• Zakupić w listopadzie 2020 r. 38,42 ha terenu obejmującego największe znane
  w Wielkopolsce stanowisko żółwia błotnego. Stanowisko to znane jest od ponad pół wieku i uważane za jedyne miejsce występowania żółwi błotnych na terenie Wielkopolski, w którym dochodzi do ich rozrodu. Docelowo w ramach projektu planowane jest utworzenie na tym terenie rezerwatu przyrody, który zabezpieczy kluczowe siedliska gatunku. Grunty wcześniej użytkowano rolniczo, a prowadzona na nich gospodarka utrudniała ochronę żółwi, które na miejsca lęgowe wybrały sobie pola. W maju 2021 r. zakupione grunty przekształcono w pastwisko (ok. 30 ha), na którym wysiano odpowiednio dobraną mieszankę nasion traw oraz roślin naczyniowych. Na powstałym pastwisku od wiosny 2022 planuje się prowadzenie wypasu zwierząt w celu powstrzymanie naturalnej sukcesji i utrzymania właściwego stanu siedlisk lęgowych żółwia błotnego. Przed pracami związanymi z założeniem pastwiska pracownicy RDOŚ w Poznaniu oczyścili teren ze sporej ilości nielegalnie składowanych śmieci głównie pochodzących z produkcji rolniczej. Dodatkowo przy wykorzystaniu środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu ustalono przebieg linii granicznych (wraz z wznowieniem, wyznaczeniem i stałą stabilizacją punktów granicznych) zakupionych w ramach projektu działek ewidencyjnych, a także postawiono szlabany zabezpieczające drogi wjazdowe do przedmiotowego stanowiska występowania żółwia błotnego.

• Rozpocząć latem 2020 r. monitoring obejmujący ww. stanowisko oraz 2 inne stanowiska występowania żółwia błotnego na terenie Wielkopolski. Do obserwacji żółwi wykorzystuje się naloty dronem, fotopułapki oraz nadajniki telemetryczne (GPS – GSM, VHF), które montuje się dorosłym osobnikom, pozwalające monitorować ich aktywność i zwyczaje. Nadajniki są tak projektowane i montowane, aby nie utrudniać poruszania się żółwiowi.

• Sprowadzić od zagranicznego producenta z Kanady specjalistyczne nadajniki telemetryczne typu VHF, które planowane są do zamontowania na karapaksie dorosłych osobników żółwia błotnego w sezonie wiosenno - letnim 2022 r.

• Zabezpieczyć wszystkie odnalezione w sezonie 2020 oraz 2021 komory lęgowe specjalnie montowanymi siatkami oraz zakupić wykonane na zlecenie specjalnie przygotowane woliery adaptacyjne służące do przetrzymywania młodych osobników żółwia błotnego w pierwszym roku ich życia. Zabiegi te mają na celu wspomóc zwiększenie sukcesu lęgowego żółwi, które w początkowym okresie życia są całkowicie bezbronne wobec presji drapieżników.

• Opracować dokumentację projektową obiektów małej retencji (obejmującą remont
  2 grobli; odbudowę 2 zastawek oraz budowę: zastawki, brodu, progu, przepustu
  z możliwością piętrzenia) oraz rozpocząć procedurę niezbędną do uzyskania ostatecznego pozwolenia na ich wykonanie w terenie. Planowane urządzenia małej retencji mają na celu utrzymanie optymalnego poziomu wody w zbiornikach wykorzystywanych przez żółwie błotne.

• Rozpocząć działania związane z prowadzeniem odłowu inwazyjnych gatunków żółwi
  z wykorzystaniem 10 szt. pułapek żywołownych. Zadanie to jest niezwykle ważne bowiem obce gatunki żółwi mogą skutecznie konkurować z rodzimym żółwiem błotnym o różne elementy środowiska, w tym o pokarm, lęgowiska, czy też miejsca wykorzystywane do wygrzewania się. W warunkach eksperymentalnych wykazano, że żółwie ozdobne skutecznie monopolizują wysokiej jakości miejsca do wygrzewania się, izolując od nich żółwie błotne. Ponadto żółwie ozdobne są nosicielami licznych patogenów i pasożytów stanowiących poważne zagrożenie dla żółwia błotnego.