Tytuł kontroli

Realizacja wybranych projektów flagowych Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju

Podmiot prowadzący kontrolę

Najwyższa Izba Kontroli

Ocena prowadzonej kontroli

Najwyższa Izba Kontroli oceniła pozytywnie podejmowane przez Ministra działania na rzecz zainicjowania czterech projektów flagowych, objętych kontrolą, wskazanych w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), dalej: SOR. Były to programy: Polskie meble, Żwirko i Wigura, Inteligentna Kopalnia oraz Cyberpark Enigma.

NIK pozytywnie oceniła dotychczasową  realizację programu Polskie meble, w szczególności z uwagi na objęcie przez Polskę pozycji lidera w eksporcie mebli w Europie już  w 2019 r., choć cel ten został założony na 2020 r., oraz drugiego miejsca na świecie. Prognozowana wielkość eksportu w 2019 r. wyniosła 10,9 mld euro. Niezależnie od pozytywnej oceny osiągnięcia powyższego celu NIK zwróciła uwagę, że wynik ten, biorąc pod uwagę wskaźniki przyjęte w systemie MonAliZa, nie daje odpowiedzi, czy i w jaki sposób zrealizowano założenia SOR dla tego programu w zakresie wprowadzenia w przedsiębiorstwach sektora meblarskiego nowych technologii i eko-wzornictwa. Osiągnięcie przyjętego celu było uzależnione od wielu zdarzeń i czynników niezależnych od działań podejmowanych przez wykonawców Programu. Biorąc pod uwagę sformułowane cele tego Programu oraz brak sprecyzowanych wskaźników, w opinii NIK nie była możliwa ocena, czy działania podjęte w Programie Polskie meble stanowią najskuteczniejszą formę  realizacji jego założeń.

Niezależnie od pozytywnej oceny działań przedstawicieli Ministerstwa na rzecz wsparcia programu Polskie meble, NIK negatywnie oceniła niepodjęcie przez przedstawiciela Ministerstwa, uczestniczącego w Komitecie Sterującym (KS) Programu Polskie meble, skutecznych działań w celu zapewnienia kontynuacji jego prac po ostatnim zwołanym posiedzeniu KS w dniu 22 marca 2018 r.

NIK pozytywnie oceniła podjęte w 2017 r. prace przygotowawcze do Programu Inteligentna Kopalnia. Ich celem była identyfikacja potencjalnego produktu tego programu. Ministerstwo nie było później zaangażowane w realizowany przez Polski Fundusz Rozwoju SA.  projekt (o tej samej nazwie), który faktycznie nie stanowił projektu flagowego określonego w SOR. W trakcie kontroli podjęte zostały działania w celu wykreślenia projektu realizowanego przez PFR SA z portfela projektów strategicznych (w tym flagowych), aktualizowanego w drodze uchwał Rady Monitorowania Portfela Projektów Strategicznych.

W ramach Programu Żwirko i Wigura, Ministerstwo wspierało działania PFR SA w zakresie rozwoju usług bezzałogowych statków powietrznych. Jednocześnie NIK uznał za nierzetelne niepodjęcie przez Ministerstwo wystarczających działań na rzecz dostosowania do wymogów podejścia projektowego części Programu Żwirko i Wigura, realizowanej przez PFR SA z ramienia Ministerstwa.

W ocenie NIK, przedstawiciele Ministerstwa nie zapewnili jednak w pełnym stopniu prawidłowej realizacji skontrolowanych projektów flagowych, adekwatnie do przypisanej im roli. Dla wszystkich tych projektów nie została opracowana — zarówno na poziomie KS, jak i Ministerstwa — całościowa, spójna metodyka zarządzania programem lub projektami realizowanymi bezpośrednio przez Ministerstwo lub podległe mu podmioty. Uniemożliwiało to skuteczne zastosowanie podejścia projektowego wymaganego przez SOR. Nie zostały jednocześnie określone wskaźniki osiągania celów projektów flagowych, co miało istotne znaczenie w przypadku programów Polskie meble oraz Żwirko I Wigura.

W ocenie NIK, Program Cyberpark Enigma nie został wdrożony do realizacji zgodnie z założeniami SOR, czyli jako zintegrowana grupa projektów, której celem było stworzenie ośrodka dysponującego potencjałem pozwalającym konkurować  na europejskim rynku specjalistycznych usług IT.

Jednocześnie NIK oceniła jako opieszałe działania Ministerstwa w zakresie weryfikacji możliwości realizacji projektu CyberMicro. Mimo przeprowadzenia wstępnych prac studialnych do połowy 2018 r., nie został ostatecznie zaakceptowany do dalszej realizacji ani nie rozstrzygnięto o zaniechaniu jego realizacji.

Wnioski pokontrolne

1. dostosowanie realizowanych i inicjowanych programów do wymogów podejścia projektowego, określonych w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju oraz w standardach rekomendowanych dla administracji rządowej;
2. podjęcie działań  w celu skutecznego wykonywania przez Komitet Sterujący w Programie Polskie meble zadań  określonych w decyzji Przewodniczącego KERM, w tym stałego nadzoru nad realizacją  Programu;
3. podjęcie działań  w celu zapewnienia zgodności danych w systemie MonAlila ze stanem faktycznym wynikającym z realizacji programów i projektów;
4. rozważenie przyjęcia Programu Cyberpark Enigma w zintegrowanej formule.

Szczegóły w poniższych dokumentach.