120. rocznica urodzin Teresy Grodzińskiej
15.12.2019
Na cmentarzu w Radomiu, na grobie sanitariuszki Teresy Grodzińskiej, bohaterki wojny polsko – bolszewickiej 1920 roku, złożono wieńce w imieniu Prezydenta RP oraz Prezesa Rady Ministrów. Mszę świętą w Kościele Garnizonowym w Radomiu w jej intencji odprawił JE Ks. Bp. Gen. Bryg. Józef Guzdek, Ordynariusz Polowy Wojska Polskiego.
W uroczystościach uczestniczył m.in. Jarosław Szarek, Prezes instytutu Pamięci Narodowej oraz Joanna Potocka, wnuczka siostry Teresy Grodzińskiej. Patronat Honorowy nad uroczystościami objął Prezydent RP Andrzej Duda.
W dniach 13-15 grudnia br., z inicjatywy wielu środowisk i instytucji państwowych odbyły się w Radomiu uroczystości upamiętniające Teresę Grodzińską. Zamysłem organizatorów było ponowne odkrycie i wprowadzenie tej postaci do pamięci zbiorowej Polaków. W okresie II Rzeczypospolitej Teresa Grodzińska była wzorem i symbolem patriotyzmu dla polskiej młodzieży.
Teresa Grodzińska urodziła się w 1899 roku w Jaszowicach pod Radomiem. Zmarła tragicznie w niewoli bolszewickiej z 1 na 2 września 1920 roku. Pochodziła ze szlacheckiej rodziny. Ukształtowana w duchu patriotyzmu aktywnie działała w ruchu harcerskim i innych organizacjach niepodległościowych. W czasie wojny polsko – bolszewickiej 1920 roku na ochotnika podjęła służbę sanitarną w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie, opiekując się rannymi żołnierzami. Gdy trafiła na wojnę, wsławiła się bohaterską i heroiczną postawą, ewakuując rannych z linii frontu pod obstrzałem nieprzyjaciela. A następnie wraz z nimi trafiła do niewoli. Zasłynęła z nieustępliwej walki o zachowanie swojej godności i czci. W czasie uwięzienia, broniąc się przy użyciu siekiery, pozbawiła życia dwóch bolszewickich Kozaków. W odwecie została zabita, a jej ciało potraktowano w sposób okrutny.
Wiadomość o heroicznych czynach Teresy Grodzińskiej rozeszła się bardzo szybko. Na jej pierwszej tymczasowej mogile napisano „Cześć Ci Męczennico”. Jej szczątki sprowadzono do Radomia 18.09.1920 roku. Uroczystości pogrzebowe były wielką manifestacją patriotyzmu, w której uczestniczyła większość mieszkańców Radomia i okolicznych miejscowości. Została pochowana z najwyższymi honorami według ceremoniału wojskowego.
Za swoje czyny sanitariuszka Teresa Grodzińska została odznaczona Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych i Odznaką Honorową Polskiego Czerwonego Krzyża I Stopnia. Zdaniem środowisk historyczno-patriotycznych Teresa Grodzińska zasługuje, aby we współczesnej pamięci zbiorowej Polaków, była otoczona takim samym nimbem wielkości, szacunku, patriotyzmu i bohaterstwa, jak Danuta Siedzikówna „Inka”.
W uroczystościach upamiętniających Teresą Grodzińską uczestniczyli m.in. Joanna Potocka, wnuczka siostry Teresy Grodzińskiej; Krzysztof Murawski, Kierownik Delegatury MUW w Radomiu; dr Jarosław Szarek, Prezes instytutu Pamięci Narodowej; Marek Suski, Poseł na Sejm RP; Karol Semik Wiceprezydent Radomia; dowódcy i przedstawiciele służb mundurowych; harcerze; członkowie stowarzyszeń i grup rekonstrukcyjnych; poczty sztandarowe; młodzież szkół średnich oraz mieszkańcy Radomia.
Współorganizatorami uroczystości byli: Ordynariat Polowy Wojska Polskiego; Instytut Pamięci Narodowej; 42. Baza Lotnictwa Szkolnego w Radomiu; Urząd Miejski w Radomiu; Parafia Wojskowa pw. Św. Stanisława Biskupa; Miejska Biblioteka Publiczna w Radomiu; VI Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Radomiu; III Liceum Ogólnokształcące im. płk. Dionizego Czachowskiego w Radomiu.
