Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie

Przedstawione poniżej wytyczne stanowią merytoryczną pomoc dla ostatecznych odbiorców wsparcia w interpretacji i prawidłowym zastosowaniu zapisów pkt 4.3.5. i 4.3.6. Programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „MALUCH+” 2022–2029 (zwanego dalej: „Programem”).

Zgodnie z zapisem pkt 4.3.5. Programu miesięczna kwota dofinansowania z FERS nie może być wyższa od:

1. miesięcznego kosztu funkcjonowania miejsca w przypadku instytucji opieki prowadzonych przez jst, oraz
2. ponoszonej miesięcznie przez rodzica dziecka opłaty za pobyt w przypadku podmiotów innych niż jst.

Warunek otrzymania dofinansowania do funkcjonowania:

A. Jednostki samorządu terytorialnego (dalej: jst)

Miesięczna kwota dofinansowania do funkcjonowania miejsc opieki utworzonych z Programu jest przypisana do miejsca opieki i może być przyznana pod warunkiem zapewnienia funkcjonowania miejsc opieki przez okres 36 miesięcy, przy czym okres ten będzie podzielony na dwa okresy: pierwszy 12-miesięczny oraz następny 24-miesięczny. Zapewnienie funkcjonowania oznacza, że co najmniej 80% (średnio w okresie 12-miesięcznym i odrębnie 24-miesięcznym) miejsc utworzonych ze środków Programu jest obsadzonych, tzn. podmiot prowadzący instytucję opieki zawarł umowę z rodzicem/opiekunem dziecka, bądź w przypadku, gdy zgodnie z procedurami obowiązującymi w instytucji opieki umowy nie są zawierane, dziecko zostało zapisane do instytucji opieki zgodnie z obowiązującymi w niej procedurami.

B. Podmiot inny niż jst

Miesięczna kwota dofinansowania do funkcjonowania miejsc opieki utworzonych z Programu jest przypisana do miejsca opieki i może być przyznana w razie spełnienia łącznie następujących warunków:

1. obniżenia miesięcznych opłat rodziców dzieci za pobyt dziecka w instytucji opieki o kwotę miesięcznego dofinansowania, z zastrzeżeniem, że miesięczna kwota dofinansowania nie może być wyższa od ponoszonej miesięcznie przez rodzica opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki (do opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki nie wlicza się opłaty za wyżywienie) po uwzględnieniu ulg, przy czym przez ulgi rozumie się ulgi wprowadzane przez podmiot prowadzący instytucję opieki i wynikające z otrzymania dotacji z budżetu gminy, bez uwzględnienia dofinansowania obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Ponadto zgodnie z pkt 4.3.5. Programu, miesięczna kwota dofinansowania przysługuje w pełnej wysokości niezależnie od czasu obecności dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub pod opieką dziennego opiekuna. Jeżeli w miesiącu na miejsce opieki przypada więcej niż jedno dziecko (np. instytucja opieki funkcjonuje w trybie zmianowym lub w trakcie miesiąca jedno dziecko zostało wypisane z instytucji opieki oraz na to miejsce zostało przyjęte inne dziecko), to miesięczne dofinansowanie z FERS do kosztów funkcjonowania takiego miejsca, a tym samym wartość o jaką obniżone powinny zostań opłaty ponoszone przez poszczególnych rodziców winny być określone z uwzględnieniem czasu przebywania danego dziecka w instytucji opieki oraz zróżnicowanej wysokości ponoszonych przez tych rodziców opłat, tj. z zachowaniem odpowiedniej proporcji. Kwota dofinansowania do funkcjonowania miejsca opieki utworzonego z Programu jest zatem przypisana do miejsca, a nie dziecka.
2. nieprzekroczenia przez 36 miesięcy (w podziale na okres 12-miesięczny i 24-miesięczny) przez miesięczną opłatę rodziców dzieci za pobyt dziecka w instytucji opieki, dotyczącą miejsc opieki powstałych przy udziale środków z KPO lub FERS – limitu 120% średniej miesięcznej opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki ustalanego przez ministra właściwego ds. rodziny (do opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki nie wlicza się opłaty za wyżywienie i ulg wprowadzanych przez podmiot prowadzący oraz wynikających z dotacji gminnej), pobieranej w miastach wojewódzkich przez podmioty inne niż jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem instytucji publicznych. W I półroczu 2023 r. limit miesięcznej opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki został ustalony przez ministra właściwego ds. rodziny na kwotę 1 368,00 zł. Aktualizacja limitu opłaty będzie publikowana na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w zakładce Maluch+ nie rzadziej niż co pół roku od ogłoszenia Programu oraz nie później niż do końca maja/listopada każdego roku.
3. zapewnienia funkcjonowania miejsc opieki przez okres 36 miesięcy, przy czym okres ten będzie podzielony na dwie części: pierwszą 12-miesięczną oraz następną, 24-miesięczną. Zapewnienie funkcjonowania oznacza, że co najmniej 80% (średnio w okresie 12-miesięcznym i odrębnie 24-miesięcznym) miejsc utworzonych ze środków Programu jest obsadzonych, tzn. podmiot prowadzący instytucję opieki zawarł umowę na świadczenie opieki nad dzieckiem z jego rodzicem/opiekunem.

Zasady ustalania miesięcznych wysokości opłat za pobyt dziecka

I. Punkt 4.3.5. Programu opisuje m.in. sposób, w jaki ustala się miesięczną kwotę dofinansowania z FERS do funkcjonowania miejsca opieki utworzonego w ramach Programu w relacji do opłaty rodzica dziecka za pobyt dziecka w instytucji opieki.

W skład opłaty za pobyt dziecka przyjętego na miejsce utworzone w ramach Programu MALUCH+2022–2029 nie wchodzi opłata za wyżywienie (uiszczana odrębnie).

Od opłaty za pobyt dziecka – pomniejszonej o ulgi przyznane przez podmiot prowadzący instytucję opieki (tzw. ulgi własne) oraz ulgi wynikające z otrzymania dotacji z budżetu gminy – odejmuje się kwotę dofinansowania z FERS w odpowiedniej wysokości, tj.:

1. w wysokości dofinansowania określonego w rozstrzygnięciu ministra właściwego ds. rodziny, np. 837 zł, jeśli opłata rodziców po uwzględnieniu ww. składowych jest wyższa od kwoty 837 zł lub jej równa,
2. w wysokości odpowiednio niższej od kwoty dofinansowania określonego w rozstrzygnięciu ministra, jeśli opłata rodziców po uwzględnieniu ww. składowych jest niższa niż kwota dofinansowania określonego w rozstrzygnięciu.

Jeżeli po uwzględnieniu dofinansowania z FERS rodzic nadal ponosi opłatę, a przysługuje mu dofinansowanie obniżenia opłat, o którym mowa w art. 64c ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, jego opłata podlega dalszemu obniżeniu o kwotę ww. dofinansowania.

Przykład 1

Opłata podstawowa za pobyt wynosi 1 368 zł (jest to limit miesięcznej opłaty za pobyt, która dotyczy miejsc opieki utworzonych w ramach Programu MALUCH+ 2022–2029, w pierwszym półroczu 2023 r.).

1 368 zł (opłata podstawowa za pobyt) – 100 zł (zniżka własna podmiotu prowadzącego opiekę) – 400 zł (np. samorządowy bon żłobkowy) = 868 zł

Od otrzymanej w wyniku powyższego działania kwoty w wysokości 868 zł należy odjąć przyznane dofinansowanie do funkcjonowania z FERS w maksymalnej wysokości, np. 837 zł (gdyż opłata rodziców po uwzględnieniu ww. składowych jest wyższa od kwoty 837 zł):

868 zł – 837 zł (maksymalna kwota dofinansowania do funkcjonowania z FERS) = 31 zł

W związku z powyższym rodzic dziecka powinien zapłacić za jego pobyt kwotę 31 zł. Kwota ta 31 zł może podlegać dalszemu zmniejszeniu w wyniku dofinansowania obniżenia opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki, o którym mowa w art. 64c ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

Przykład 2
Opłata podstawowa za pobyt dziecka wynosi 900 zł (jest to kwota niższa od aktualnej maksymalnej, ustalonej i podanej przez ministra właściwego ds. rodziny wysokości opłaty za pobyt)

900 zł (opłata podstawowa za pobyt) – 0 zł (podmiot prowadzący opiekę nie udziela zniżek) – 200 zł (np. dofinansowanie z gminnej dotacji) = 700 zł

Od kwoty otrzymanej powyżej w wyniku odjęcia zerowej ulgi podmiotu prowadzącego i obniżenia opłaty, wynikającego z dotacji gminnej, należy odjąć dofinansowanie do funkcjonowania z FERS w wysokości odpowiednio dostosowanej do faktycznej opłaty rodzica dziecka: 700 zł (gdyż miesięczne dofinansowanie do funkcjonowania nie może być wyższe niż miesięczna opłata ponoszona przez rodzica dziecka).

700 zł –700 zł (dofinansowanie do funkcjonowania z FERS) = 0 zł

W związku z powyższym opłata rodzica dziecka wynosi 0 zł.

II. Punkt 4.3.6. Programu opisuje sposób ustalania przez ministra właściwego ds. rodziny górnego limitu opłaty podstawowej[1] za pobyt dziecka w instytucji opieki oraz warunki, jakich musi dochować podmiot inny niż jst przy określaniu podstawowej wysokości miesięcznej opłaty za pobyt dotyczącej miejsc powstałych przy udziale środków z KPO lub FERS w ramach Programu MALUCH+ 2022–2029.

Opłata podstawowa za pobyt to opłata, przy określaniu której nie uwzględnia się:

• opłaty za wyżywienie,
• obniżenia o ulgi zastosowane przez podmiot prowadzący instytucję opieki,
• obniżenia wynikającego z dotacji z budżetu gminy,
• zmniejszenia, wynikającego z dofinansowania obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

Stąd też przy ustalaniu limitu 120% średniej miesięcznej opłaty za pobyt minister nie bierze pod uwagę opłaty za wyżywienie i ulg wprowadzanych przez podmiot prowadzący oraz wynikających z dotacji z gminy. Limit miesięcznej opłaty jest ustalany dla całego kraju na podstawie danych z rejestru żłobków, dotyczących podstawowej opłaty miesięcznej za pobyt dziecka w instytucji opieki prowadzonej przez podmioty inne niż jednostka samorządu terytorialnego, z wyłączeniem instytucji publicznych. Dlatego ważne jest, aby dane dotyczące miesięcznej podstawowej opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki, podawane przez podmioty inne niż jst do rejestru żłobków, były tożsame z faktycznymi opłatami obowiązującymi w danej instytucji opieki i w umowach zawieranych z rodzicami, w szczególności w zakresie niewliczania w opłatę podstawową kosztów wyżywienia.

Limit miesięcznej opłaty w I półroczu 2023 r. wynosi 1 368,00 zł. Ponadto do limitu nie wlicza się opłat za dodatkowe zajęcia czy wycieczki organizowane przez podmiot, na które rodzice wyrażającą osobno zgodę i za które rozliczają się ponad opłaty za pobyt dziecka w instytucji.

znacza to, że podmiot, który utworzył miejsca ze środków Programu, wprawdzie dokonuje autonomicznie kalkulacji ekonomicznej zmierzającej do określenia podstawowej wysokości opłaty za pobyt dla miejsc utworzonych w ramach Programu, jednakże do określanej wysokości nie może wliczyć opłaty za wyżywienie oraz odjąć od niej ulg wprowadzanych przez podmiot prowadzący lub wynikających z dotacji gminnej. Musi przy tym pamiętać, że dofinansowanie do funkcjonowania z FERS oraz dofinansowanie obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, nie są dodatkowymi świadczeniami, pozwalającymi podwyższyć opłatę podstawową, ale instrumentami, które mają za zadanie właśnie pomniejszenie tejże opłaty. Opłata podstawowa to opłata przed wszelkimi zniżkami i upustami. Tak określona opłata podstawowa nie może przekraczać limitu ustalonego przez ministra (w pierwszym półroczu 2023 r. 1 368,00 zł) oraz na jej podstawie dokonuje się określania opłaty faktycznej, jaką ma ponieść rodzic dziecka, o czym mowa w pkt 4.3.5.

Przekroczenie ustalonej przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej maksymalnej wysokości opłaty stanowi naruszenie warunków realizacji Programu MALUCH+ 2022–2029 i może oznaczać konieczność zwrotu całości lub części środków otrzymanych przez ostatecznego odbiorcę wsparcia w ramach Programu.

Ponadto limit opłat wskazany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej odnosi się do miejsc opieki z dofinansowaniem do funkcjonowania, utworzonych ze środków KPO lub FERS, w okresie obejmującym 36 miesięcy po wpisie miejsc opieki do rejestru żłobków i klubów dziecięcych lub wykazu dziennych opiekunów (ew. także po upływie miesięcy, przeznaczonych na obsadzenie miejsc i nieobjętych dofinansowaniem do funkcjonowania). Nie obowiązuje on w okresie trwałości dla podmiotów innych niż jst, przewidzianym w pkt 8.3.1. Programu, rozpoczynającym się po zakończeniu dofinansowywanego zadania funkcjonowania miejsc opieki. Nie obowiązuje również w stosunku do już istniejących miejsc w instytucji, utworzonych z innych źródeł niż Program MALUCH+ 2022–2029, ani do miejsc, które nie spełniły warunków określonych w pkt 4.3.2. i 4.3.3. Programu oraz za które ostateczny odbiorca wsparcia był zobowiązany do dokonania zwrotu.

Podmiot inny niż jst zobowiązany jest do zamieszczenia w umowie zawieranej z rodzicem/opiekunem informacji o wysokości limitu na dane półrocze oraz sposobie jego aktualizacji, o uczestnictwie w Programie, o źródle dofinansowania miejsc opieki, o miesięcznej kwocie przyznanego dofinansowania na 1 miejsce oraz o okresie dofinansowania. Powinien także umieścić wyżej wskazane informacje w ogólnodostępnym miejscu w instytucji opieki.

Podmiot inny niż jst ma obowiązek gromadzenia i okazania w trakcie kontroli dokumentów potwierdzających faktyczne obniżenie miesięcznych opłat rodziców za pobyt dziecka w instytucji opieki, np. poprzez przedstawienie potwierdzeń przelewów zawierających dane dzieci. Natomiast przy rozliczeniu dofinansowania ostateczny odbiorca wsparcia ma obowiązek złożenia oświadczenia o obniżeniu miesięcznych opłat rodziców za pobyt dziecka według wzoru określonego przez wojewodę.

Niezależnie od powyższego, szczegółowe zasady i zakres wymaganych dokumentów określone zostaną w umowie o dofinansowanie zawieranej pomiędzy ostatecznym odbiorcą wsparcia a wojewodą.