Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej
11.07.2023
11 lipca br. przypada 80. rocznica tzw. krwawej niedzieli. Tego dnia w 1943 r. na Wołyniu, głównie w powiatach włodzimierskim i horochowskim, w 99 miejscowościach, nastąpił punkt kulminacyjny Rzezi Wołyńskiej, dokonanej na polskiej ludności cywilnej przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów Stepana Bandery (OUN-B), Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) oraz ukraińską ludność cywilną. W obchodach upamiętniających te tragiczne wydarzenia, m.in. przed pomnikiem 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej na Skwerze Wołyńskim w Warszawie, w imieniu Wojewody Mazowieckiego Tobiasza Bocheńskiego, uczestniczył oraz oddał hołd pomordowanym Wicewojewoda Mazowiecki Artur Standowicz wspólnie z ppłk dr. inż. Leonardem Kapiszewskim Przewodniczącym Mazowieckiej Rady Kombatanckiej, Wiceprezesem Federacji Stowarzyszeń Weteranów i Sukcesorów Walk o Niepodległość RP i Sławomirem Kajetanem Karpińskim Przewodniczącym Mazowieckiej Rady Konsultacyjnej do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych.
Udział w wydarzeniu wzięli również m.in.: Premier RP Mateusz Morawiecki, Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg, Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro i Członek Rady Ministrów Marek Kuchciński.
W ramach obchodów, zorganizowanych w Warszawie przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, w intencji ofiar, w Katedrze Polowej Wojska Polskiego, odprawiona została msza święta. Następnie przed Grobem Nieznanego Żołnierza odbyła się ceremonia złożenia wieńców i wiązanek kwiatów, z kolei przy pomniku Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej na terenie województw południowo-wschodnich w latach 1942–1947 – odmówiono wspólną modlitwę oraz odczytano Apel Pamięci. Warszawskie uroczystości w hołdzie ofiarom Rzezi Wołyńskiej zakończyły się ceremonią złożenia wieńców i wiązanek kwiatów przed pomnikiem 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej na Skwerze Wołyńskim.
Tegoroczne obchody zostały objęte Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.
W 1942 r., zanim doszło do Rzezi Wołyńskiej, działająca już w dwudziestoleciu międzywojennym Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów, zaczęła formować oddziały zbrojne, nazwane później Ukraińską Powstańczą Armią. Za cel OUN i UPA postawiły sobie usunięcie ludności nieukraińskiej z terenów uznawanych przez nich za ziemie ukraińskie. W praktyce chodziło o fizyczną eliminację oraz „oczyszczenie” przedwojennych polskich Kresów południowo-wschodnich z pierwiastka polskiego.
9 lutego 1943 r. oddział UPA dokonał zbrodni na polskich mieszkańcach miejscowości Parośla na Wołyniu. To wydarzenie uznawane jest za symboliczny początek Rzezi Wołyńskiej, mającej apogeum w lipcu 1943 r. Równolegle z aktem ludobójstwa niszczono polskie dobra kulturalne, zabytki, kresową gospodarkę, polskie domostwa oraz katolickie kościoły.
W Rzezi Wołyńskiej, w latach 1943–1944, ogółem zamordowano około 50–60 tys. obywateli II Rzeczypospolitej.
Uchwałą z dnia 22 lipca 2016 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej.
Jeden z pierwszych pomników upamiętniających ofiary Rzezi Wołyńskiej stanął w 2004 r. w Krakowie na cmentarzu Rakowickim. Na postumencie wyryto słowa: „Nie o zemstę, lecz o pamięć i prawdę wołają ofiary”, które stały się mottem wszystkich, którzy dążą do upamiętnienia ofiar ludobójstwa na Wołyniu.
