Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie

Powiatowe/miejskie zespoły i wojewódzkie zespoły wydają odpowiednio orzeczenia o:

• niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia,
• stopniu niepełnosprawności osób, które ukończyły 16 rok życia,
• wskazaniach do ulg i uprawnień osób posiadających orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy.

W celu uzyskania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności należy we właściwym miejscowo powiatowym/miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności złożyć:

• wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,
• dokumentację medyczną, w tym zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana,
• inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności.

Powiatowe/miejskie zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą na wniosek ośrodka pomocy społecznej. Należy pamiętać, że zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, wydane dla potrzeb Zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, nie może być wydane wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku.

Osoba zainteresowana może otrzymać orzeczenie o:

• nie zaliczeniu jej do stopnia niepełnoprawności,
• zaliczeniu do jednego z trzech stopni niepełnoprawności:
  • lekkiego,
  • umiarkowanego,
  • znacznego,
• odmowie wydania orzeczenia w przypadku braku podstaw do zmiany wydanego już wcześniej orzeczenia.

W przypadku osób, które ukończyły 16 rok życia przepisy stanowią gradację niepełnosprawności poprzez określenie jej stopni:

Znaczny stopień niepełnosprawności
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Lekki stopień niepełnosprawności
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zawiera:
•   oznaczenie zespołu, który wydał orzeczenie;
•   datę wydania orzeczenia;
•   datę złożenia wniosku;
•   podstawę prawną wydania orzeczenia;
•   imię i nazwisko osoby zainteresowanej;
•   datę i miejsce urodzenia osoby zainteresowanej oraz adres zamieszkania lub pobytu;
•   numer PESEL
•   numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;
•   ustalenie lub odmowę ustalenia stopnia niepełnosprawności;
•   symbol przyczyny niepełnosprawności (zobacz więcej Materiały);
•   okres, na jaki orzeczono stopień niepełnosprawności;
•   datę lub okres powstania niepełnosprawności;
•   datę lub okres powstania ustalonego stopnia niepełnosprawności;
•   wskazania określone przez skład orzekający (zobacz więcej Materiały);
•   uzasadnienie;
•   pouczenie o przysługującym odwołaniu;
•   podpis z podaniem imienia i nazwiska przewodniczącego składu orzekającego oraz pozostałych członków tego składu.

Postępowanie przed zespołem do spraw orzekania o niepełnosprawności jest podporządkowane przepisom kodeksu postępowania administracyjnego (w sprawach nie uregulowanych ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych), co oznacza, że zespół ma obowiązek rozpatrzenia wniosku w terminie jednego miesiąca, a w sprawach szczególnie skomplikowanych w terminie dwóch miesięcy. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w wyżej wymienionych terminach powiatowy/miejski zespół obowiązany jest zawiadomić wnioskodawcę, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.

Osoby orzekane lub ich przedstawiciele ustawowi są informowani o terminie posiedzenia z 7-dniowym wyprzedzeniem. Podczas posiedzenia, członkowie składu - powołani spośród specjalistów zatrudnionych w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności - ustalą zgodnie z przepisami prawa oraz standardami medycznymi zakres niepełnosprawności oraz stopień ograniczeń spowodowanych chorobą osoby. Postępowanie orzecznicze opiera się głównie na kryteriach medycznych, z tym, że nacisk położony jest nie na przyczynę, lecz na skutki naruszenia sprawności organizmu osoby orzekanej. Aktualnie z powodu ogłoszenia stanu epidemii orzeczenia są wydawane w trybie zaocznym, bez osobistego uczestnictwa osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego, jeśli lekarz – przewodniczący składu orzekającego uzna posiadaną dokumentację medyczną  za wystarczającą do wydania orzeczenia.  

Powiatowy/miejski zespół jest zobowiązany doręczyć orzeczenie osobie orzekanej nie później niż w terminie 14 dni od dnia posiedzenia w sprawie wydania orzeczenia.
 

Orzeczenie ostateczne i prawomocne stanowi podstawę do wydania legitymacji dokumentującej niepełnosprawność. Stopień oraz symbol przyczyny niepełnosprawności wpisywany jest na wniosek osoby zainteresowanej lub przedstawiciela ustawowego. Osoba, która ukończyła 16 lat i uzyskała orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w celu uzyskania legitymacji zobowiązana jest do dostarczenia zdjęcia.

Uzyskanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności pozwala korzystać z systemu wsparcia osób niepełnosprawnych, tj:

•  w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia – możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia (w tym w zakładach aktywności zawodowej i zakładach pracy chronionej), możliwość uczestnictwa w szkoleniach (w tym specjalistycznych), korzystania uprawnień pracowniczych (m. in.: prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, dłuższej przerwy w pracy, krótszego wymiaru czasu pracy), możliwość wsparcia działalności gospodarczej lub rolniczej;
• w zakresie rehabilitacji społecznej – możliwość uczestniczenia w terapii zajęciowej realizowanej w warsztatach terapii zajęciowej oraz możliwość uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych;
• dofinansowanie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby;
• ulgi w podatkach,
• zniżki w komunikacji publicznej,
• zwolnienie z opłat radiowo – telewizyjnych (abonamentu);
• usługi socjalne, opiekuńcze, terapeutyczne i rehabilitacyjne świadczone przez instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki;
• uprawnienia do zasiłku pielęgnacyjnego, zasiłku stałego i innych świadczeń przewidzianych w odrębnych przepisach dla osób legitymujących się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności.

Pamiętać jednak należy, że uzyskanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydanego przez zespół ds. orzekania nie oznacza automatycznego przyznania konkretnych świadczeń, ulg lub uprawnień dla osób niepełnosprawnych. Świadczenia takie są przyznawane osobom posiadającym orzeczenie przez różne instytucje np. samorządów lokalnych takie jak ośrodki pomocy społecznej, wydziały komunikacji czy też centra pomocy rodzinie. Zakres tych ulg i świadczeń jest regulowany odrębnymi przepisami prawa.

 

Od orzeczenia powiatowego/miejskiego zespołu przysługuje odwołanie do wojewódzkiego zespołu w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem zespołu, który orzeczenie wydał. Jeżeli powiatowy/miejski zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie. W przypadku braku podstaw do zmiany orzeczenia w całości przesyła akta sprawy do wojewódzkiego zespołu.

Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie miesiąca od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał. Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie. W przypadku braku podstaw do zmiany orzeczenia w całości przesyła akta sprawy do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.