Pomiechówek: pogrzeb ofiar niemieckiego terroru
05.09.2019
Na lewym dziedzińcu Fortu III w Pomiechówku odbył się pogrzeb osób odnalezionych podczas prowadzonych tam prac ekshumacyjnych. W uroczystości wzięli udział m.in. Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek oraz Wicewojewoda Mazowiecki Artur Standowicz.
To jest pierwszy pogrzeb ofiar tej haniebnej niemieckiej zbrodni. Ale to tylko jeden z etapów przywracania pamięci i godności tym wszystkim, którzy zostali bestialsko tu pomordowani. A byli to żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego, byli to mieszkańcy północnego Mazowsza, były to również dzieci. Im wszystkim należy się szacunek. Im wszystkim należy się cześć. Byli bohaterami, ginęli za Polskę, ginęli dlatego, że byli Polakami. Chwała Bohaterom! – powiedział Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej w Forcie III w Pomiechówku.
Uroczystość rozpoczęło odegranie hymnu narodowego. Po wystąpieniach okolicznościowych odbyła się modlitwa w intencji zamordowanych w Forcie III w Pomiechówku. Następnie przybyłe na ceremonię pogrzebową delegacje złożyły wieńce i kwiaty. W imieniu Wojewody wieniec złożył Wicewojewoda Mazowiecki Artur Standowicz.
W trakcie uroczystości minister Błaszczak odczytał list od Prezesa rady Ministrów. Rzeczpospolita żegna dziś swoich obywateli. Przez dekady miejsca pochówku zamordowanych przez niemieckich okupantów tu, w Forcie III w Pomiechówku pozostawały nieznane. Ta ceremonia jest dopełnieniem naszego szczególnego obowiązku wobec ofiar czasu wojny. Dziś przywracamy tym wydarzeniom właściwe miejsce w historii naszego kraju. To kwestia historycznej sprawiedliwości – napisał w liście premier Mateusz Morawiecki.
W uroczystości wzięli także udział: Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek, Wiceprezes IPN Krzysztof Szwagrzyk, Wicestarosta Nowodworski Paweł Calak, Dyrektor Muzeum Wojska Polskiego dr Adam Buława, Burmistrz Nowego Dworu Mazowieckiego Jacek Kowalski, Wójt Pomiechówka Dariusz Bielecki, Wójt Sochocina Jerzy Ryziński, Wójt Jabłonny Jarosław Chodorski, rodziny ofiar i delegacje szkół.
II etap prac ekshumacyjnych na terenie Fortu III w Pomiechówku rozpoczął się 17 czerwca – obejmował on obszar małego dziedzińca oraz fragment dużego prawego dziedzińca. W czasie prac, które trwały ponad miesiąc, ujawniono szczątki 43 osób oraz trójki małych dzieci. Prace archeologiczne prowadzono na zlecenie Instytutu Pamięci Narodowej.
Odnalezione zostały szczątki osób zamordowanych przez Niemców w latach 1941–1944 w więzieniu karno-śledczym w Pomiechówku. Znaleziono także m.in. łuski od amunicji niemieckiej oraz monety z okresu drugiej wojny. Dalsze etapy prac planowane są na lata 2020–2021.
Fort III w Pomiechówku jest miejscem kaźni tysięcy Polaków i Żydów z terenu północnego Mazowsza. W czasie II wojny światowej w Forcie III w Pomiechówku funkcjonował m.in. niemiecki obóz przesiedleńczy, getto i więzienie karno-śledcze. Z północnego Mazowsza masowo zwożono tutaj ludzi, często byli to przedstawiciele elit miasteczek i wsi. Według ankiet sporządzonych w 1945 roku liczba więźniów określana była na ok. 50 tys., a zamordowanych na ok. 15 tys. Podobna liczba pojawia się w dokumentach Polskiego Czerwonego Krzyża.
30 lipca 2019 r. Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak ogłosił utworzenie w Forcie III miejsca pamięci narodowej. Powołał też, pod auspicjami MON, Zespół ds. Upamiętnienia Martyrologii Ofiar Niemieckich Zbrodni w Forcie III. Na czele Zespołu stanął dr Piotr Oleńczak, Pełnomocnik Wojewody ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Źródło: IPN / MUW
