Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie

Zdaniem Wojewody Tobiasza Bocheńskiego spór dotyczy związania prawem Prezydenta m.st. Warszawy. Nie odnosi się do kwestii artystycznych moralnych czy pokrewnych. Rafał Trzaskowski podlega przepisom powszechnie obowiązującego prawa, jak również przepisom, które sam ustalił.

Prezydent m.st. Warszawy ogłosił w swoim zarządzeniu, że Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy, ma kontynuować tradycje tej sceny, łącząc poszanowanie tradycji teatralnego rzemiosła z poszukiwaniem nowoczesnych form scenicznych, jednocześnie z dbałością o wysoki poziom artystyczny.

- Wczoraj Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok w którym stwierdził, iż działania prawne Prezydenta Trzaskowskiego w sprawie wyłonienia Dyrektora teatru Dramatycznego w konkursie nie nosiły zdaniem sądu znamion rażącego naruszenia prawa. Chciałbym Państwa zapewnić, iż zapoznałem się z materiałem procesowym tej sprawy, jak i z argumentacją prawną mojego szanownego poprzednika Konstantego Radziwiłła.

Spór prawny pomiędzy Prezydentem Trzaskowskim a Wojewodą jest ukazywany publicznie, jako konflikt o wolność słowa, o swobodę artystycznego wyrazu, jako walka progresywnego feminizmu z skostniałym patriarchatem. Te wszystkie kwestie są bardzo ważkie i bardzo istotne w sferze ideowej i w sferze politycznej, lecz one nie mają charakteru dominującego w tej sprawie. Argumenty prawne mają charakter dominujący. Kwestie ideologiczne oczywiście dominują w różnego rodzaju manifestach politycznych, które reprezentuje Pani Dyrektor Monika Strzępka. Szanowni Państwo spór pomiędzy Wojewodą Mazowieckim a Prezydentem Trzaskowskim dotyczy kwestii fundamentalnej. Dotyczy tego, czy Prezydent Trzaskowski stoi ponad prawem. Wszystkie organy administracji publicznej w Polsce są związane przepisami prawa powszechnie obowiązującego: Konstytucji, umów międzynarodowych, ustaw, rozporządzeń. Oprócz tego każdy organ administracji jest związany tak zwanymi przepisami prawa wewnętrznego. Oznacza to, że każdy ustanawia zasady, którymi sam jest związany. Jak spojrzymy na Sejm RP przyjmuje on regulamin. Większość sejmowa w każdej chwili, stosownie do swoich potrzeb, może go zmieniać. Nie mniej, póki jest on ustanowiony, od Marszałka Sejmu, poprzez szeregowego Posła i pracownika Kancelarii Sejmu te przepisy każdego wiążą. Tak samo Prezydenta m.st. Warszawy – On również związany jest przepisami prawa. W sytuacji, w której postanowił określić tryb, warunki i zasady wyboru dyrektora Teatru Dramatycznego, w tym samym momencie, tymi regułami się związał. W sposób nie pozostawiający żadnych wątpliwości określił, w tym konkursie, iż kandydat na dyrektora Teatru Dramatycznego ma kontynuować dotychczasową tradycję tej sceny, jak również przygotowywać adaptację klasyki literatury. Pani Strzępka nie deklarowała tego rodzaju chęci, wręcz deklaruje, że chce uczynić z tej sceny polityczną trybunę, z której będą wylewały się treści utraprogresywne, tragicznie zideologizowane, pozbawione nawet intelektualnej dwuznaczności poglądy lewicowe. Gdy na to w ten sposób spojrzymy, widzimy wyraźnie i klarownie, iż jest to w jasnej sprzeczności z zasadami, które sam Pan Prezydent Trzaskowski ustanowił. Mamy zatem do czynienia z klasycznym przypadkiem, w którym oferta nie zgadza się z ogłoszeniem. Jeżeli mamy szukać jakiś porównań możemy powiedzieć, że jeśli byśmy kupowali w księgarni internetowej powieść Márqueza, a otrzymalibyśmy w domu paczkę z tanimi harlequinami z kiosku, lub idziemy do kina  i kupujemy bilet na film Martina Scorsese siadamy wygodnie w fotelu a raczeni jesteśmy filmami Blanki Lipińskiej, czy chcemy iść do teatru na sztukę Shakespeare’a, Moliera czy Mrożka, a otrzymujemy występ cyrkowy. Myślę, że w tym momencie nie są potrzebne dalsze analogie.

W związku z tym należy tę sprawę rozpatrywać w kontekście niezgodności oferty z ogłoszeniem. Chciałbym Państwu zwrócić uwagę na jeszcze jedną sprawę – na postawę Pana Prezydenta Trzaskowskiego, którą należy oceniać jako pewnego rodzaju publiczne tchórzostwo. Ponieważ  Pan Prezydent Trzaskowski mógł jasno w warunkach konkursu określić, iż domaga się, by Dyrektor Teatru Dramatycznego reprezentował tylko i wyłącznie poglądy lewicowe, w ten sposób odrzucając całe spektrum różnego rodzaju postaw, dyskursów i poglądów prezentowanych w społeczeństwie. Nie miał na tyle odwagi, nie stanął z otwartą przyłbicą i tego nie uczynił.

W związku z tym, biorąc pod uwagę całość tej sprawy, a przede wszystkim argumentację prawną, chciałbym Państwa poinformować, że zamierzam odwołać się od wczorajszego wyroku, złożyć skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego i ta sprawa w tym tygodniu nie znajdzie swojego zakończenia, ponieważ ja jako Wojewoda Mazowiecki, nie zgadzam się, by Prezydent m.st. Warszawy stawiał się ponad prawem. – powiedział Tobiasz Bocheński, Wojewoda Mazowiecki.

Prezydent m.st. Warszawy sam nie przestrzega zapisów określonych w wydanym przez siebie zarządzeniu o konkursie oczekując kontynuacji tradycji tego teatru. Należy podkreślić że dopiero po ingerencji Wojewody Prezydent zajął stanowisko, że to tylko oczekiwania, a nie wymogi.

Historia Rozstrzygnięcia nadzorczego

• Zarządzeniem z 28 września 2021 r. Prezydent m.st. Warszawy określił wymagania kwalifikacyjne oraz formalne kryteria wyboru kandydata na stanowisko dyrektora Teatru Dramatycznego m.st Warszawy (co zamieszczone zostało w załączniku do tego Zarządzenia). Istotna jest kwestia określenia „Oczekiwań Organizatora” oraz wynikających z tego obowiązków komisji konkursowej.
• 2 sierpnia 2022 r., Prezydent m.st. Warszawy powołał Panią Monikę Strzępkę na stanowisko dyrektora Teatru Dramatycznego na pięć sezonów artystycznych. 
• W związku z negatywnymi głosami mieszkańców Warszawy, Wojewoda Mazowiecki[1]  chcąc dokonać szczegółowej analizy ww. sprawy, 5 października 2022 r. zwrócił się pismem do Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym o przekazanie Zarządzenia Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z 2 sierpnia 2022 r. wraz z załącznikami oraz uzasadnieniem. Ponadto poprosił o wskazanie, w jakim zakresie wybrana koncepcja programowa Pani Moniki Strzępki uwzględnia oczekiwania m.st. Warszawy w zakresie kontynuacji tradycji sceny Teatru Dramatycznego m.st. Warszawy, gdzie podstawą działalności Teatru powinien być repertuar wypełniony inscenizacjami polskiej i zagranicznej klasycznej literatury dramatycznej, a którego działalność kierowana jest do dotychczasowej, stałej publiczności, z dbałością o jej komfort i oczekiwania.
• Prezydent m.st Warszawy, 19 października 2022 r. przesłał wnioskowane Zarządzenie, jednak wyjaśnienia nie odpowiadały na postawione pytania. W związku z tym, 28 października 2022 r. organ nadzoru ponownie zwrócił się do Prezydenta m.st Warszawy o udzielenie odpowiedzi na zadane w piśmie z 5 października br. pytanie, wyjaśniając jego treść.
• 23 listopada 2022 r. po analizie prawnej Wojewoda Mazowiecki stwierdził nieważność Zarządzenia Prezydenta m.st. Warszawy w sprawie powołania dyrektora Teatru Dramatycznego m.st Warszawy.

Ocena prawna służb Wojewody wykazała, że wybrana przez kandydatkę koncepcja programowa nie uwzględniała oczekiwań Organizatora (m.st. Warszawy), określonych w zasadach konkursowych – w zakresie kontynuacji tradycji sceny Teatru Dramatycznego. Według dokumentu podstawą działalności Teatru powinien być m.in. repertuar wypełniony inscenizacjami literatury dramatycznej, współczesnej oraz klasycznej, polskiej i zagranicznej oraz adaptacjami dzieł literackich.

Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy, miał kontynuować tradycje tej sceny, łącząc poszanowanie tradycji teatralnego rzemiosła z poszukiwaniem nowoczesnych form scenicznych, z dbałością o wysoki poziom artystyczny. Organizator jednoznacznie określił linię programową Teatru, jako skierowanego do tzw. widzów środka. Wskazał wprost, że działalność Teatru powinna uwzględniać również stałą publiczność. Teatr powinien realizować ideę wspólnotowej niewykluczającej przestrzeni. Intencją Organizatora było kontynuowanie ścieżki wytyczonej przez wcześniejszych dyrektorów Teatru – należytego przygotowania i promocji warszawskiej sceny teatralnej m.in. na prestiżowym festiwalu Warszawskie Spotkania Teatralne.

Kandydatka, Pani Monika Strzępka zapowiedziała całkowitą zmianę dotychczasowej linii programowej, a zaproponowana przez nią koncepcja zaprzeczała oczekiwaniom Organizatora, które znalazły się w zarządzeniu o konkursie. Nowa linia programowa Teatru Dramatycznego m.st. Warszawy, zaprezentowana przez Panią Monikę Strzępkę zakładała bowiem – już na etapie składania oferty – całkowite odejście od tradycji tej instytucji kultury. Według zamysłu kandydatki, Teatr miałby stać się „miejscem dla mniejszości, dla tożsamości nienormatywnych, dla queeru". Kandydatka zapowiedziała promowanie repertuaru o jednej linii światopoglądowej.

Ze względu na powyższe fakty, w rozstrzygnięciu wskazano, że wyłonienie na dyrektora Pani Moniki Strzępki odbyło się ze szkodą dla realizacji misji, dla której został powołany Teatr Dramatyczny w Warszawie.

Przedłożona przez kandydatkę koncepcja programowa w ocenie Wojewody Mazowieckiego nie spełniała wymagań postawionych przed wszystkimi kandydatami a mimo wszystko została wybrana na dyrektora placówki. Oznacza to, że Organizator naruszył przepisy art. 2 Konstytucji w związku z postanowieniami Załącznika do Zarządzenia Prezydenta m.st. Warszawy z 28 września 2021 r.  - w zakresie oczekiwań Organizatora. Zaakceptowanie innej koncepcji niż wskazane wcześniej oczekiwania stanowi w istocie zmianę tych oczekiwań, bez ich formalnej zmiany. Narusza to zasady demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.