Strefa płatnego parkowania niestrzeżonego w Warszawie – rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody
25.05.2021
24 maja 2021 r. Wojewoda Mazowiecki stwierdził nieważność uchwały Rady Miasta Stołecznego Warszawy w sprawie poszerzenia strefy płatnego parkowania niestrzeżonego (SPPN)*. Zastrzeżenia dotyczą braku precyzyjnego określenia praw i obowiązków mieszkańca i zarządzającego SPPN w zakresie wyznaczania tzw. abonamentów obszarowych oraz przeprowadzenia konsultacji społecznych, które objęły wyłącznie dzielnice Żoliborz i Ochota.
Abonament obszarowy
O ile rada gminy lub miasta (w tym przypadku Rada Miasta Stołecznego Warszawy) decyduje się na wprowadzenie opłaty abonamentowej za parkowanie w strefie płatnego parkowania niestrzeżonego (SPPN), powinna to uczynić w sposób wyczerpujący, precyzyjnie określając prawa i obowiązki adresatów norm – w tym przypadku zarówno mieszkańca SPPN, jak i zarządzającego SPPN.
W zmienionej uchwale w § 1 ust. 3 pkt 5) lit. a), b) i c) wprowadzono nowy rodzaj abonamentu tzw. abonament obszarowy. Zgodnie z dodanym § 5 ust. 2b załącznika nr 2 do Uchwały zmienianej na zarządzającego SPPN zostało delegowane uprawnienie do każdorazowego wytyczania obszaru dla konkretnego użytkownika ubiegającego się o abonament. Postanowienie wskazuje, że zarządzający SPPN samodzielnie wyznacza obszar postoju dla konkretnego użytkownika, przy czym powinien być to obszar w promieniu do 800 m od miejsca zameldowania mieszkańca. O ile więc w abonamencie rejonowym wyznaczono w sposób precyzyjny rejon parkomatów poprzez jednoznaczne wskazanie ich odległości (150 m) od miejsca zameldowania mieszkańca, o tyle przy abonamencie obszarowym pozostawiono zarządzającemu luz decyzyjny, określając jedynie maksymalny promień tego obszaru – do 800 m od miejsca zameldowania mieszkańca. Nie określono przy tym żadnych przesłanek, które powinny decydować o wyborze wielkości tego obszaru, co stanowi o uznaniowości decyzji zarządzającego SPPN. Powoduje to, że mieszkańcy mogą mieć wyznaczany różny obszarowo abonament, w wyniku korzystania przez zarządzającego SPPN z szerokiego luzu decyzyjnego, co prowadzi do tego, że użytkownicy dróg będą lub mogą być traktowani w sposób odmienny, nierówny, bez uzasadnionych ku temu legalnych przesłanek.
Ponadto zarządzający SPPN ma ustalić „sektory” (numerowane obszary abonamentowe) w obrębie strefy płatnego parkowania. Uchwała nie precyzuje w oparciu o jakie kryteria. Sektory te mogą być w dowolnym czasie modyfikowane przez zarządzającego SPPN (np. zmniejszane), co wpłynie na zmianę zakresu obowiązujących abonamentów obszarowych. Co więcej, zgodnie z Uchwałą mieszkańcy zameldowani na granicy tych sektorów, pomimo wyznaczenia dla nich obszaru do parkowania w promieniu do 800 m (tak jak innym użytkownikom), będą zmuszeni do zrezygnowania z jego części z uwagi na to, że część ta wykracza poza sektor wyznaczony przez zarządzającego SPPN. Opłata za abonament obszarowy przewidziana jest przy tym w jednej wysokości dla wszystkich użytkowników.
Kwestia zakresu abonamentu powinna być skonkretyzowana, a przyjęta w tym zakresie regulacja powinna być sformułowana w taki sposób, aby jej adresaci, w tym zarządzający SPPN, nie miał wątpliwości, jaki obszar postoju dla pojazdu w abonamencie tego rodzaju powinien być wyznaczony.
Wojewoda stwierdził naruszenie art. 13b ust. 4 pkt 2 ustawy o drogach publicznych w związku art. 2, art. 7, art. 32, art. 92 ust. 2, 94, art. 94. Konstytucji RP.
Konsultacje społeczne
Kolejną kwestią ocenioną przez Wojewodę były przeprowadzone konsultacje społeczne, którymi zgodnie z wyjaśnieniami m.st. Warszawy zostały objęte wyłącznie dzielnice Ochota i Żoliborz, jako sprawa ważna, mająca znaczny wpływ na życie mieszkańców. W ocenie Wojewody, kwestia rozszerzenia strefy płatnego parkowania i wynikających stąd konsekwencji dla wszystkich podróżujących po mieście mieszkańców uzasadnia przeprowadzenie konsultacji społecznych na całym jego terytorium, dotyczy bowiem wszystkich mieszkańców miasta.
Uzasadnieniem do przeprowadzenia konsultacji na obszarze całej Warszawy jest m.in. wprowadzenie zmian w dotychczas obowiązującym abonamencie (powiązanie z rozliczeniem podatku dochodowego od osób fizycznych w m. st. Warszawa) czy wprowadzenie nowego rodzaju abonamentu na obszarze całej aktualnej SPPN. Nie było zatem uzasadnienia do przeprowadzenia konsultacji społecznych jedynie na obszarze dwóch dzielnic, co pozostaje niezgodne z § 11 uchwały konsultacyjnej** i stanowi o naruszeniu § 1 uchwały konsultacyjnej.
Ponadto, zgodnie z orzecznictwem sądowym, wymóg przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami powinien być rozumiany jako rzeczywiste omówienie z mieszkańcami proponowanych regulacji i umożliwienie mieszkańcom wyrażenia o nich opinii.
Podkreślić należy, że przedmiotem konsultacji nie była treść aktu prawnego, ale wyniki analiz zachowań parkingowych, a także projekty organizacji ruchu, których wdrożenie miałoby być połączone z wprowadzeniem SPPN – oraz oczekiwania mieszkańców, które ostatecznie wpłynąć mogą na treść Regulaminu SPPN, który jest załącznikiem do Uchwały, określającym szczegółowe zasady realizacji uchwały. W okresie przeprowadzania konsultacji społecznych nie był jeszcze znany projekt Uchwały, nie były też przedstawione opracowane rozwiązania z Uchwały.
Z uwagi na powyższe Wojewoda stwierdza naruszenie art. 5a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym oraz § 2 pkt 3 uchwały konsultacyjnej.
Miasto Stołeczne Warszawa ma 30 dni od daty doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody Mazowieckiego na złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
* Uchwała nr XLVII/1456/2021, zmieniająca uchwałę w sprawie ustalenia strefy płatnego parkowania, wysokości stawek opłaty za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie, wysokości opłaty dodatkowej oraz określenia sposobu pobierania tych opłat.
** Uchwała nr LXI/1691/2013 Rady m.st. Warszawy z dnia 11 lipca 2013 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami m.st. Warszawy (Dz.Urz.Woj.Maz. poz 8442).