Raport PARP Sztuczna inteligencja w edukacji – perspektywy i zagrożenia
06.12.2023
W dobie cyfrowej rewolucji, sztuczna inteligencja stała się nieodzownym elementem wielu sektorów, w tym dziedziny nauki. Najnowszy raport PARP na temat zastosowania AI w edukacji ujawnia, że jest to obszar o dużym potencjale, który wciąż czeka na pełne wykorzystanie.
AI może zmienić oblicze edukacji, ale wymaga to ścisłej współpracy między programistami, nauczycielami i uczniami, a także ciągłej kontroli ludzkiej, aby zapewnić, że korzyści z jej stosowania przewyższają wszelkie potencjalne ograniczenia i ryzyka.
Współpraca w edukacji jest niezbędna na wielu poziomach, aby efektywnie wdrożyć i wykorzystać sztuczną inteligencję. Przede wszystkim, konieczne jest zaangażowanie programistów, którzy tworzą narzędzia AI, tak aby były one dostosowane do realnych potrzeb edukacyjnych. Programiści muszą pracować blisko z nauczycielami i uczniami, aby zrozumieć specyfikę procesu nauczania i uczenia się, co pozwoli na tworzenie bardziej skutecznych i użytecznych aplikacji edukacyjnych opartych na AI.
Nauczyciele z kolei powinni być włączeni w proces tworzenia i ulepszania systemów AI, aby mogli wpływać na ich kształt i funkcjonalność. Muszą również otrzymywać odpowiednie szkolenia, które pozwolą im na pełne wykorzystanie możliwości oferowanych przez sztuczną inteligencję.
Uczniowie również mają ważną rolę w tym procesie, ponieważ to na ich potrzebach i możliwościach powinny być oparte systemy sztucznej inteligencji. Ich feedback jest cenny dla dalszego rozwoju narzędzi AI, które mają służyć ich edukacji.
Współpraca taka powinna także obejmować kwestie etyczne, bezpieczeństwa i prywatności, aby systemy sztucznej inteligencji były bezpieczne, sprawiedliwe i zaufane. Dlatego też kluczowa jest stała komunikacja między wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym również decydentami i twórcami polityk edukacyjnych, którzy powinni wspierać wdrażanie tych technologii poprzez odpowiednie przepisy i finansowanie.
Bariery i wyzwania w stosowaniu AI
Istnieje obawa, że postęp sztucznej inteligencji może wprowadzić ograniczenia w naturalnych międzyludzkich relacjach, które odgrywają kluczową rolę w procesie edukacji i socjalizacji. Ponadto, istnieją obawy związane z kwestiami prywatności, bezpieczeństwa danych oraz potencjalnym zredukowaniem ludzkich interakcji w edukacji, które są istotne dla kompleksowego rozwoju społecznego i emocjonalnego uczniów. Dlatego, oprócz postępu technologicznego, równie ważne jest ustanowienie odpowiednich ram etycznych i regulacyjnych.
Raport dotyczący wykorzystania sztucznej inteligencji w edukacji identyfikuje szereg przeszkód, z jakimi borykają się nauczyciele podczas prób wprowadzenia tej technologii do procesu nauczania. Dostrzega się ograniczenia techniczne, które stanowią przeszkodę w szerokim wykorzystaniu AI w różnych kontekstach edukacyjnych. Warto także wspomnieć o ograniczeniach finansowych, ponieważ ograniczone budżety szkół i instytucji edukacyjnych często nie pozwalają na inwestycje w infrastrukturę i zakup nowoczesnych narzędzi, co utrudnia wdrożenie oraz rozwój technologii sztucznej inteligencji w edukacji.
Według dostępnych danych, w Polsce istnieje jeszcze znaczne pole do poprawy w zakresie adaptacji i efektywnego wykorzystania sztucznej inteligencji. Wciąż wiele osób i organizacji nie wykorzystuje pełnego potencjału dostępnych technologii. Znaczący odsetek dopiero zaczyna eksperymentować z AI. Warto zauważyć, że ponad 30% polskich respondentów w swojej działalności w ogóle nie korzysta z możliwości, jakie oferuje sztuczna inteligencja. Jednak 23% ankietowanych potwierdziło zaawansowany poziom wykorzystania tej technologii. Najliczniejszą grupę badanych stanowią osoby, które dopiero odkrywają potencjał AI i przeprowadzają swoje pierwsze eksperymenty z jej zastosowaniem, co stanowi 44% ogółu respondentów.
Bezpieczeństwo i uzależnienie od świata technologicznego
Kwestie prywatności i bezpieczeństwa danych również stanowią istotną barierę. Ryzyko naruszenia tych aspektów może odstraszać instytucje od implementacji rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji, zwłaszcza że dotyczą one wrażliwych informacji na temat uczniów.
Ostatnim wyzwaniem jest uzależnienie od technologii. Istnieje obawa, że nadmierne poleganie na sztucznej inteligencji może blokować u uczniów rozwój tak ważnych umiejętności, jak krytyczne myślenie czy zdolności interpersonalne, które są niezbędne w życiu zawodowym i społecznym.
Celem raportu “Wykorzystanie sztucznej inteligencji w edukacji” jest zgłębienie stosunkowo jeszcze mało zbadanego zagadnienia wykorzystania sztucznej inteligencji (SI) w edukacji. Wiedza, jej zdobywanie, rozpowszechnianie i efektywne wykorzystywanie stanowią obecnie kluczowy czynnik rozwoju gospodarczego i dobrobytu społecznego. To właśnie umiejętne korzystanie z wiedzy pozwala jednostkom i organizacjom odnosić sukcesy, przyczyniając się do wzrostu ich wartości i konkurencyjności na rynku. Raport skupia się na roli sztucznej inteligencji w procesie edukacyjnym, podkreślając, że rozwój technologii, w szczególności SI, może istotnie usprawnić ten proces.
Cały raport jest dostępny do pobrania na stronie PARP i stanowi cenne źródło informacji dla wszystkich zainteresowanych tematyką wykorzystania sztucznej inteligencji w edukacji