Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

1. Rolnik otrzymujący płatności bezpośrednie oraz płatności w ramach niektórych działań PROW 2007-2013 jest zobowiązany do spełniania wymogów podstawowych w zakresie zarządzania określonych w załączniku Nr II do Rozporządzenia Rady (WE) nr73/2009 oraz utrzymuje wszystkie grunty rolne w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Państwa członkowskie określają na poziomie krajowym minimalne normy w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska na podstawie ram ustanowionych w załączniku nr III Rozporządzenia Rady (WE) nr73/2009.

2. Kontrole na miejscu mające na celu weryfikację norm i wymogów wzajemnej zgodności, o których mowa w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. Nr 39 poz. 211) oraz Obwieszczeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: z dnia 19 marca 2009 r. w sprawie wykazu wymogów określonych w przepisach Unii Europejskiej z uwzględnieniem przepisów krajowych wdrażających te przepisy (M.P. z 2009 r. Nr 17 poz. 224) oraz z dnia 17 marca 2010 r. o zmianie wykazu wymogów określonych w przepisach Unii Europejskiej z uwzględnieniem przepisów krajowych wdrażających te przepisy (M.P. z 2010 r. Nr 16 poz. 169) przeprowadza się u rolników ubiegających się o płatności:

• bezpośrednie:

- jednolitej płatności obszarowej,

- płatności cukrowej,

- płatności do owoców miękkich,

- płatności do pomidorów,

- wsparcia specjalnego,

• w ramach następujących działań PROW 2007-2013:

- gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW),

- zalesienia gruntów rolnych.

- programu rolnośrodowiskowego.

Ponadto u rolników, którzy wnioskują o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej oprócz kontroli norm i wymogów wzajemnej zgodności przeprowadza się także kontrolę minimalnych wymogów dotyczących stosowania nawozów i środków ochrony roślin określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 z późn. zm.).

3. Za przeprowadzanie kontroli w zakresie norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska oraz wymogów z obszaru środowisko odpowiada Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, natomiast kontrole w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt są wykonywane przez Inspekcję Weterynaryjną.

4. Kontrole na miejscu odnoszą się do całości gospodarstwa, niemniej w przypadku kontroli norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska oraz wymogów podstawowych w zakresie zarządzania mogą ograniczyć się do wytypowanej obowiązkowej próby obejmującej, co najmniej połowę działek rolnych gospodarstwa. W przypadku stwierdzenia jakiejkolwiek niezgodności z normami lub wymogami kontrolę rozszerza się na całe gospodarstwo rolne.

5. Jeżeli na obszarze kontrolowanego gospodarstwa:

• zostanie stwierdzone nieprzestrzeganie norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, nieprzestrzeganie wymogów podstawowych w zakresie zarządzania w obszarze środowisko, lub w przypadku beneficjentów płatności rolnośrodowiskowych PROW 2007-2013 - minimalnych wymogów dotyczących stosowania nawozów i środków ochrony roślin,

• na terenie siedliska zostanie stwierdzone nieprzestrzeganie wymogów podstawowych w zakresie zarządzania w obszarze środowisko

wówczas jest przeprowadzana ocena wagi stwierdzonych naruszeń pod względem kryteriów "zasięgu", "dotkliwości", "trwałości", i "celowości" przypisując im odpowiednią liczbę punktów.

"Zasięg" niezgodności zależy od tego, czy ma ona daleko idące konsekwencje, czy też ogranicza się wyłącznie do danego gospodarstwa.

"Dotkliwość" niezgodności zależy w szczególności od znaczenia jej konsekwencji, z uwzględnieniem celów wymogu lub normy, których przedmiotowa niezgodność dotyczy.

"Trwałość" zależy w szczególności od długości okresu, w którym występują skutki stwierdzonej niezgodności lub od możliwości wyeliminowania tych skutków za pomocą racjonalnych środków.

"Celowość" niezgodności zależy w szczególności od umyślnej, świadomej intencji rolnika, który narusza obowiązujące przepisy.

Oceniając naruszenie badanej normy lub wymogu inspektor terenowy musi odpowiedzieć na pytanie, czy niezgodność wynika z zaniedbania ze strony rolnika, czy też jest efektem umyślnego, celowego działania.

W przypadku stwierdzenia "celowej" niezgodności, oceny wagi tej niezgodności dokonuje się w raporcie z czynności kontrolnych odrębnie, przypisując jej odpowiednią liczbę punktów.

6. W przypadku stwierdzenia więcej niż jednego naruszenia w ramach jednej niezgodności, przypisuje się tej niezgodności liczbę przypisaną naruszeniu, które uzyskało największą liczbę punktów, a w przypadku równej liczby punktów - liczbę punktów przypisaną jednemu z tych naruszeń.

W przypadku stwierdzenia więcej niż jednego naruszenia w ramach jednej niezgodności, przy czym, gdy co najmniej jedno z tych naruszeń zostało uznane za celowe, niezgodności przypisuje się taką liczbę punktów, jaką przypisano naruszeniu celowemu z najwyższą liczbą punktów, a w przypadku równej liczby punktów - liczbę punktów przypisaną jednemu z tych celowych naruszeń.

Liczbę punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie liczby punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności, oraz procentowej wielkości zmniejszenia płatności bezpośredniej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub wsparcia specjalnego. (Dz. U. Nr 67, poz. 434).

7. Zgodnie z przepisami art. 37b ustawy z dnia 26 stycznia 2009 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. Nr z 2008 r. Nr 170, poz. 1051 z późn. zm.) istnieje możliwość niestosowania zmniejszenia płatności w przypadku stwierdzenia drobnej niezgodności, która w obszarze środowisko jest określona jako naruszenie dotyczące braku kompletności planu nawożenia dla upraw. Jest to jedno z naruszeń nie przestrzegania wymagań zawartych w programach działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (OSN), na których jest położone gospodarstwo rolne lub jego część.

8. W przypadku stwierdzenia drobnej niezgodności rolnik jest powiadomiony w Raporcie z czynności kontrolnych o działaniach naprawczych, jakie powinien zrealizować w określonym terminie oraz o konieczności dostarczenia oświadczenia o zrealizowaniu działań naprawczych wraz z dowodami potwierdzającymi ich realizację do Biura Powiatowego ARiMR (wzór oświadczenia jest umieszczony na stronie internetowej ARiMR, a ponadto Inspektor terenowy realizujący kontrole wzajemnej zgodności w przypadku stwierdzenia drobnej niezgodności powinien wraz z Raportem dostarczyć formularz tego oświadczenia rolnikowi).

9. Należy zapamiętać, iż przypadki drobnych niezgodności podlegają kontroli administracyjnej lub w przypadku, kiedy taka kontrola nie jest możliwa, ponownej kontroli na miejscu.

10. Kontrole w zakresie przestrzegania norm i wymogów wzajemnej zgodności muszą być przeprowadzone w tym samym roku kalendarzowym, w którym był złożony wniosek o płatność.

11. W Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie liczby punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności, oraz procentowej wielkości zmniejszenia płatności bezpośredniej, płatności cukrowej lub płatności do pomidorów lub wsparcia specjalnego (Dz. U. Nr 67, poz 434.) w załącznikach nr 1, 2 oraz 3 określone zostały liczby punktów, jakie przypisuje się stwierdzonym niezgodnościom w ramach oceny wagi w zależności od rodzaju stwierdzonych naruszeń, w załączniku nr 4 określone zostały drobne niezgodności.

W załączniku nr 5 oraz 6 została wyrażona w procentach wielkość zmniejszenia płatności w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom oraz niezgodnościom celowym.

I tak:

• Załącznik nr 1 - Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności w obszarze dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska
• Załącznik nr 2 - Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności w obszarze środowisko:

- Tabela I - Niezgodność z wymogami w zakresie ochrony dzikiego ptactwa,

- Tabela II - Niezgodność z wymogami w zakresie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem spowodowanym przez niektóre substancje niebezpieczne,

- Tabela III - Niezgodność z wymogami w zakresie ochrony środowiska, w szczególności gleby w przypadku wykorzystywania osadów ściekowych w rolnictwie,

- Tabela IV - Niezgodność z wymogami w zakresie ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego,

- Tabela V - Niezgodność z wymogami w zakresie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.

• Załącznik nr 3 - Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności w obszarze zdrowie publiczne i zdrowie zwierząt w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt

- Tabela I - Niezgodność z wymogami w zakresie identyfikacji i rejestracji świń,

- Tabela II - Niezgodność z wymogami w zakresie identyfikacji i rejestracji bydła,

- Tabela III - Niezgodność z wymogami w zakresie identyfikacji i rejestracji owiec i kóz

• Załącznik nr 4 - Drobne niezgodności w obszarach środowiska oraz zdrowie publiczne i zdrowie zwierząt w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt

• Załącznik nr 5 - Wyrażona w procentach wielkość zmniejszenia płatności bezpośredniej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub wsparcia specjalnego albo płatności rolnośrodowiskoej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom

• Załącznik nr 6 - Wyrażona w procentach wielkość zmniejszenia płatności bezpośredniej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub wsparcia specjalnego albo płatności rolnośrodowiskoej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom celowym

12. W Załączniku nr 2 do Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 z późn. zm.) zawarto dodatkowe wymagania z zakresu wzajemnej zgodności dla Beneficjentów płatności w ramach programu rolnośrodowiskowego.

I tak:

• Minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, wraz z liczbą punktów, jaką przypisuje się każdej stwierdzonej niezgodności

- Tabela I - wymogi dotyczące stosowania nawozów,

- Tabela II - Wymogi dotyczące stosowania środków ochrony roślin

13. Ogólne zasady przeprowadzania kontroli na miejscu oraz prawa i obowiązki beneficjentów są zamieszczone na stronie internetowej Departamentu Kontroli na Miejscu ARiMR