Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

1. Rolnik ubiegający się o płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych płatności realizowanych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2007-2013 - program rolnośrodowiskowy (PRŚ), zalesianie gruntów rolnych – schemat I (ZGR) oraz w ramach PROW 2014-2020 - działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne, rolnictwo ekologiczne, płatności do obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami jest zobowiązany do spełniania wymogów podstawowych w zakresie zarządzania, wynikających z prawa unijnego, określonych w załączniku Nr II do Rozporządzenia Rady (WE) nr 1306/2013 dnia 17 grudnia 2013 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 tj.

1. środowisko, zmiana klimatu, oraz utrzymanie gruntów rolnych w dobrej kulturze rolnej;
2. zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt, zdrowie roślin;
3. dobrostan zwierząt.

 

2. Kontrole na miejscu mające na celu weryfikację przestrzegania norm i wymogów wzajemnej zgodności, o których mowa w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 marca 2015 r. w sprawie norm w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (Dz. U. poz. 344) oraz w Obwieszczeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 marca 2015 r. w sprawie wykazu wymogów określonych w przepisach Unii Europejskiej z uwzględnieniem przepisów krajowych wdrażających te przepisy (M.P. poz. 329) przeprowadza się u rolników ubiegających się:

 

1. w ramach systemów wsparcia bezpośredniego o:

• Jednolitą płatność obszarową (JPO);

• Płatność z tytułu praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska (tzw. płatność za zazielenienie);

• Płatność dla młodych rolników;

• Płatność dodatkową (redystrybucyjną);

• Płatności związane z produkcją;

• Płatności w ramach przejściowego wsparcia krajowego (bez płatności niezwiązanej do tytoniu).

2. w ramach następujących działań PROW 2007-2013 o:

• Pomoc na zalesianie gruntów rolnych;
• Płatności rolnośrodowiskowe.

3. w ramach następujących działań PROW 2014-2020 o:

• Płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne;
• Płatności ekologiczne;
• Płatności do obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (ONW).

3. Za przeprowadzanie kontroli w zakresie norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska oraz wymogów z obszarów: środowisko, zdrowie publiczne w zakresie produkcji żywności pochodzenia roślinnego i zdrowie roślin odpowiada Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, natomiast kontrole w zakresie zdrowia publicznego w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego, zdrowia zwierząt oraz dobrostanu zwierząt są wykonywane przez Inspekcję Weterynaryjną.
4. Kontrole na miejscu w zakresie wzajemnej zgodności odnoszą się do całego gospodarstwa (działki rolne zgłoszone i niezgłoszone we wniosku o płatność/pomoc, siedziba gospodarstwa).
5. Jeżeli na obszarze kontrolowanego gospodarstwa zostanie stwierdzone nieprzestrzeganie norm i wymogów w zakresie zarządzania w obszarze środowisko, zmiana klimatu, utrzymanie gruntów rolnych w dobrej kulturze rolnej lub wymogów w obszarze zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zdrowie roślin oraz dobrostan zwierząt, wówczas jest przeprowadzana ocena wagi stwierdzonych naruszeń pod względem kryteriów: "zasięgu", "dotkliwości", "trwałości" i "celowości" łącznie z przypisaniem odpowiedniej liczby punktów.

"Zasięg" kryterium oceny stwierdzonej niezgodności uwzględniające w szczególności czy dana niezgodność ma daleko idące konsekwencje (wykraczające poza obszar gospodarstwa), czy też ograniczają się się one wyłącznie do danego gospodarstwa.

"Dotkliwość" kryterium oceny stwierdzonej niezgodności pod względem znaczenia jej konsekwencji, z uwzględnieniem celów wymogu lub normy, których przedmiotowa niezgodność dotyczy.

"Trwałość" kryterium oceny stwierdzonej niezgodności pod względem długości okresu, w którym występują jej skutki lub możliwości wyeliminowania tych skutków za pomocą racjonalnych środków.

"Celowość" niezgodności zależy w szczególności od umyślnej, świadomej intencji rolnika, który narusza obowiązujące przepisy.

"Powtarzająca się niezgodność " - kryterium oceny stwierdzonej niezgodności, oznaczające niezgodność z tym samym wymogiem lub normą, wykrytą więcej niż raz w ciągu trzech kolejnych lat kalendarzowych, o ile rolnika poinformowano o poprzednich przypadkach niezgodności, oraz zależnie od okoliczności, dano mu możliwość podjęcia środków niezbędnych do wyeliminowania poprzedniej niezgodności.

"Drobna niezgodność" - zaniedbanie powstałe zazwyczaj w wyniku nieumyślnego działania rolnika, które nie skutkuje zagrożeniem dla środowiska, zdrowia ludzi czy zwierząt.

W przypadku stwierdzenia „drobnej niezgodności” rolnik powinien podjąć natychmiastowe działania zmierzającego do jej usunięcia, nie później jednak niż w terminie określonym w raporcie z czynności kontrolnych. Po wykonaniu działań naprawczych rolnik jest zobowiązany złożyć do kierownika biura powiatowego ARiMR oświadczenie o zrealizowaniu tych działań, na formularzu udostępnionym przez ARiMR. W przypadku stwierdzenia drobnej niezgodności i podjęcia przez rolnika działań naprawczych nie stosuje się kary administracyjnej z tytułu nieprzestrzegania wzajemnej zgodności. Natomiast, jeśli beneficjent nie usunie niezgodności w określonym terminie, stosuje się wstecznie zmniejszenie płatności.

Zgodnie z przepisami art. 44 ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. poz. 308 z późn. zm.) w Polsce istnieje możliwość niestosowania zmniejszenia płatności w przypadku stwierdzenia drobnej niezgodności, która dotyczy niektórych niezgodności w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Każde państwo członkowskie samo ustala katalog tzw. „drobnych niezgodności”. Lista drobnych niezgodności znajduje się w załączniku nr 4.
Oceniając naruszenie badanej normy lub wymogu należy odpowiedzieć na pytanie, czy niezgodność wynika z zaniedbania ze strony rolnika, czy też jest efektem umyślnego, celowego działania. W przypadku, gdy stwierdzona niezgodność wyniknie z zaniedbania ze strony rolnika, obniżka płatności będzie z zasady stanowić 3% całkowitej kwoty płatności (*). Jednakże na podstawie raportu z kontroli może zostać wydana decyzja o obniżeniu wielkości potrącenia do 1% lub zwiększeniu go do 5% całkowitej kwoty lub, w określonych przypadkach odstąpienia od nałożenia jakichkolwiek obniżek.

(*) kwota wynikająca z płatności bezpośrednich, a także płatności PROW 2007-2013 w przypadku programu rolnośrodowiskowego, i zalesiania gruntów rolnych oraz płatności PROW 2014-2020 w przypadku działania rolno-środowiskowo-klimatycznego, Rolnictwa ekologicznego i ONW. W przypadku stwierdzenia "celowej" niezgodności, oceny wagi tej niezgodności dokonuje się w raporcie z czynności kontrolnych odrębnie, przypisując jej odpowiednią liczbę punktów.

W przypadku, gdy rolnik celowo dopuścił się stwierdzonej niezgodności, obniżka będzie z zasady wynosić 20% całkowitej kwoty. Jednakże Agencja Płatnicza może na podstawie oceny przedłożonej przez właściwy organ kontroli w raporcie z czynności kontrolnych, wydać decyzję o obniżeniu procentu do wysokości nie mniejszej niż 15% lub, tam gdzie ma to zastosowanie, zwiększyć ten procent nawet do 100% całkowitej wnioskowanej kwoty. W załączniku nr 5 podana jest wielkość kary administracyjnej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom wynikającym z zaniedbania rolnika oraz w załączniku nr 6 w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom celowym (celowość). W przypadku stwierdzenia powtarzającej się niezgodności procent sankcji zostanie pomnożony przez 3, jednak maksymalna wysokość sankcji nie może przekroczyć 15% całkowitej kwoty dopłat bezpośrednich.

W przypadku, gdy kwota sankcji nie przekracza równowartości 100 euro, sankcje nie są naliczane, ale obowiązkiem rolnika jest usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. U rolnika może zostać przeprowadzona kontrola na miejscu sprawdzająca zrealizowanie przez rolnika działań naprawczych. Nie dostosowanie się do tych zaleceń spowoduje, że płatność w roku następnym będzie podlegała odzyskaniu.

6. W przypadku stwierdzenia więcej niż jednego naruszenia w ramach jednej niezgodności, przypisuje się tej niezgodności liczbę przypisaną naruszeniu, które uzyskało największą liczbę punktów, a w przypadku równej liczby punktów - liczbę punktów przypisaną jednemu z tych naruszeń.

W przypadku stwierdzenia więcej niż jednego naruszenia w ramach jednej niezgodności, przy czym, gdy co najmniej jedno z tych naruszeń zostało uznane za celowe, niezgodności przypisuje się taką liczbę punktów, jaką przypisano naruszeniu celowemu z najwyższą liczbą punktów, a w przypadku równej liczby punktów - liczbę punktów przypisaną jednemu z tych celowych naruszeń.

7. Kontrole w zakresie przestrzegania norm i wymogów wzajemnej zgodności są przeprowadzane w tym samym roku kalendarzowym, w którym został złożony wniosek o płatność.
8. Liczbę punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 maja 2015 r. w sprawie liczby punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności, oraz procentowej wielkości kary administracyjnej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom. (Dz. U. poz. 743).
9. W 2015 r. rolnik będzie miał możliwość przystąpienia do systemu dla małych gospodarstw. Do systemu dla małych gospodarstw w roku 2015 „automatycznie” włączeni zostaną rolnicy, których łączna kwota płatności bezpośrednich (tj. z wyłączeniem kwoty płatności niezwiązanej do tytoniu) nie przekroczy równowartości w złotych kwoty 1 250 euro. Przystąpienie do systemu dla małych gospodarstw wiąże się m.in. ze zwolnieniem z kontroli w ramach zasady wzajemnej zgodności.

W załącznikach nr 1, 2, 3 określone zostały liczby punktów, jakie przypisuje się stwierdzonym niezgodnościom w ramach oceny wagi pod względem kryterium "zasięgu", "dotkliwości", "trwałości" w zależności od rodzaju stwierdzonych naruszeń.
W załączniku nr 4 określone zostały drobne niezgodności.
W załączniku nr 5 oraz 6 została wyrażona w procentach wielkość kary administracyjnej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom oraz niezgodnościom celowym.

Załącznik nr 1 - Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności w obszarze środowisko, zmiana klimatu oraz utrzymanie gruntów w dobrej kulturze rolnej
Tabela I Niezgodność z normami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 marca 2015 r. w sprawie norm w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (Dz. U. poz. 344)
Tabela II Niezgodność z wymogami w zakresie ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego
Tabela III Niezgodność z wymogami w zakresie ochrony dzikiego ptactwa
Tabela IV Niezgodność z wymogami w zakresie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

Załącznik nr 2 - Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności w obszarze zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zdrowie roślin [nowelizacja 2016 r. - wynika z wejścia w życie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 grudnia 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie liczby punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności, oraz procentowej wielkości kary administracyjnej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom (Dz.U. poz. 2144)]
Tabela I Niezgodność z wymogami w zakresie wymogów prawa żywnościowego oraz bezpieczeństwa żywności
Tabela II - Niezgodność z wymogami w zakresie stosowania w gospodarstwach hodowlanych niektórych związków o działaniu hormonalnym, tyreostatycznym i beta-agonistycznym
Tabela III - Niezgodność z wymogami w zakresie identyfikacji i rejestracji świń
Tabela IV - Niezgodność z wymogami w zakresie identyfikacji i rejestracji bydła
Tabela V - Niezgodność z wymogami w zakresie identyfikacji i rejestracji owiec i kóz
Tabela VI Niezgodność z wymogami w zakresie dotyczącym zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych pasażowalnych gąbczastych encefalopatii
Tabela VII Niezgodność z wymogami w zakresie stosowania środków ochrony roślin

Załącznik nr 3 - Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności w obszarze dobrostan zwierząt
Tabela I Niezgodność z wymogami dotyczącymi ochrony cieląt
Tabela II - Niezgodność z wymogami dotyczącymi ochrony świń
Tabela III Niezgodność z wymogami dotyczącymi ochrony zwierząt gospodarskich

Załącznik nr 4 - Drobne niezgodności w obszarze zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zdrowie roślin w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt [nowelizacja 2016 r. - wynika z wejścia w życie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 grudnia 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie liczby punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności, oraz procentowej wielkości kary administracyjnej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom (Dz.U. poz. 2144)].

Załącznik nr 5 - Wyrażona w procentach wielkość kary administracyjnej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom

Załącznik nr 6 - Wyrażona w procentach wielkość kary administracyjnej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom celowym.

Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi