Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

1. Rolnik otrzymujący płatności bezpośrednie oraz płatności w ramach niektórych działań PROW 2007-2013 jest zobowiązany do spełniania wymogów podstawowych w zakresie zarządzania określonych w załączniku Nr II do Rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 oraz utrzymywania wszystkich gruntów rolnych w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Państwa członkowskie określają na poziomie krajowym minimalne normy w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska na podstawie ram ustanowionych w załączniku nr III Rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009.

2. Kontrole na miejscu mające na celu weryfikację norm i wymogów wzajemnej zgodności, o których mowa w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. Nr 39 poz. 211, z późn. zm.) oraz Obwieszczeniach Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: w sprawie wykazu wymogów określonych w przepisach Unii Europejskiej z uwzględnieniem przepisów krajowych wdrażających te przepisy:

- z dnia 19 marca 2009 r. (M.P. z 2009 r. Nr 17 poz. 224),
- z dnia 17 marca 2010 r. (M.P. z 2010 r. Nr 16 poz. 169),
- z dnia 28 grudnia 2010 r. (M.P. z 2011 r. Nr 2 poz. 20),
- z dnia 16 marca 2011 r. (M.P. z 2011 r. Nr 27 poz. 299),
- z dnia 15 lutego 2012 r. (M.P. z 2012 r. poz.64),
- z dnia 19 marca 2012 r. (M.P. z 2012 r. poz. 151),
- z dnia 9 lipca 2012 r.  (M.P. z 2012 r. poz. 479).

 przeprowadza się u rolników ubiegających się o płatności:

• w ramach wsparcia bezpośredniego:

 
Ponadto u rolników, którzy wnioskują o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej oprócz kontroli norm i wymogów wzajemnej zgodności przeprowadza się także kontrolę minimalnych wymogów dotyczących stosowania nawozów i środków ochrony roślin określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. z 2009 r. Nr 33, poz. 262 z późn. zm.).

3. Za przeprowadzanie kontroli w zakresie norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska oraz wymogów z obszarów: środowisko, zdrowie publiczne w zakresie produkcji żywności pochodzenia roślinnego i zdrowie roślin odpowiada Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, natomiast kontrole w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt, zdrowia publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa żywności i pasz,  zdrowia zwierząt, zgłaszanie chorób zakaźnych zwierząt są wykonywane przez Inspekcję Weterynaryjną.

4. Kontrole na miejscu w zakresie wzajemnej zgodności odnoszą się do całości gospodarstwa.

5. Jeżeli na obszarze kontrolowanego gospodarstwa zostanie stwierdzone nieprzestrzeganie norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, nieprzestrzeganie wymogów podstawowych w zakresie zarządzania w obszarze środowisko, w obszarze zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zdrowie roślin, w obszarze zgłaszanie chorób oraz dodatkowo w przypadku beneficjentów płatności rolnośrodowiskowych PROW 2007-2013 - minimalnych wymogów dotyczących stosowania nawozów i środków ochrony roślin, wówczas jest przeprowadzana ocena wagi stwierdzonych naruszeń pod względem kryteriów "zasięgu", "dotkliwości", "trwałości", i "celowości" łącznie z przypisaniem odpowiedniej liczby punktów.

"Zasięg" niezgodności zależy od tego, czy ma ona daleko idące konsekwencje (wykraczające poza obszar gospodarstwa), czy też ogranicza się wyłącznie do danego gospodarstwa.

"Dotkliwość" niezgodności zależy w szczególności od znaczenia jej konsekwencji, z uwzględnieniem celów wymogu lub normy, których przedmiotowa niezgodność dotyczy.

"Trwałość" zależy w szczególności od długości okresu, w którym występują skutki stwierdzonej niezgodności lub od możliwości wyeliminowania tych skutków za pomocą racjonalnych środków.

"Celowość" niezgodności zależy w szczególności od umyślnej, świadomej intencji rolnika, który narusza obowiązujące przepisy.

"Powtarzająca się" niezgodność - kryterium oceny stwierdzonej niezgodności, oznaczające niezgodność z tym samym wymogiem, normą lub obowiązkiem, o których mowa w art. 4 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009, wykrytą więcej niż raz w ciągu trzech kolejnych lat, o ile rolnika poinformowano o poprzednich przypadkach niezgodności, oraz zależnie
od okoliczności, dano mu możliwość podjęcia środków niezbędnych do wyeliminowania poprzedniej niezgodności.

"Drobna niezgodność" - drobna niezgodność w rozumieniu art. 24 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 - w należycie uzasadnionych przypadkach państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o niestosowaniu zmniejszenia, gdy z uwagi na swoją dotkliwość, zasięg i trwałość, przypadek niezgodności może być uważany za drobny. Przypadki niezgodności stanowiące bezpośrednie ryzyko dla zdrowia publicznego lub zdrowia zwierząt nie są jednak uznawane za drobne. O ile rolnik nie podjął natychmiastowego działania naprawczego usuwającego stwierdzoną niezgodność, jest powiadamiany w raporcie z kontroli o stwierdzeniu drobnej niezgodności i o obowiązku podjęcia stosownych działań naprawczych w wyznaczonym terminie.

Oceniając naruszenie badanej normy lub wymogu należy odpowiedzieć na pytanie, czy niezgodność wynika z zaniedbania ze strony rolnika, czy też jest efektem umyślnego, celowego działania.

W przypadku, gdy stwierdzona niezgodność wyniknie z zaniedbania ze strony rolnika, obniżka płatności będzie z zasady stanowić 3% całkowitej kwoty płatności(*). Jednakże na podstawie raportu z kontroli może zostać wydana decyzja o obniżeniu wielkości potrącenia do 1% lub zwiększeniu go do 5% całkowitej kwoty lub, w określonych przypadkach odstąpienia od nałożenia jakichkolwiek obniżek.

(*) kwota wynikająca z płatności bezpośrednich, a także płatności z Osi II PROW 2007-2013 w przypadku programu rolnośrodowiskowego, gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), a także zalesiania gruntów rolnych.

W przypadku stwierdzenia "celowej" niezgodności, oceny wagi tej niezgodności dokonuje się w raporcie z czynności kontrolnych odrębnie, przypisując jej odpowiednią liczbę punktów.

W przypadku, gdy rolnik celowo dopuścił się stwierdzonej niezgodności, obniżka będzie z zasady wynosić 20% całkowitej kwoty. Jednakże Agencja Płatnicza może na podstawie oceny przedłożonej przez właściwy organ kontroli w raporcie z czynności kontrolnych, wydać decyzję o obniżeniu procentu do wysokości nie mniejszej niż 15% lub, tam gdzie ma to zastosowanie, zwiększyć ten procent nawet do 100% całkowitej wnioskowanej kwoty.

W przypadku stwierdzenia powtarzającej się niezgodności procent sankcji zostanie pomnożony x 3, jednak maksymalna wysokość sankcji nie może przekroczyć 15% całkowitej kwoty dopłat bezpośrednich.

W przypadku, gdy kwota sankcji nie przekracza równowartości 100 euro, sankcje nie są naliczane, ale obowiązkiem rolnika jest usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. Obligatoryjnie u rolnika zostanie przeprowadzona kontrola na miejscu sprawdzająca zrealizowanie przez rolnika działań naprawczych. Nie dostosowanie się do tych zaleceń spowoduje, że płatność w roku następnym będzie podlegała odzyskaniu. Kwota 100 euro jest liczona odrębnie dla płatności bezpośrednich oraz łącznie dla płatności z osi II (program rolnośrodowiskowy, gospodarowanie na obszarach górskich i innych obszarach
o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), a także zalesiania gruntów rolnych).

6. W przypadku stwierdzenia więcej niż jednego naruszenia w ramach jednej niezgodności, przypisuje się tej niezgodności liczbę przypisaną naruszeniu, które uzyskało największą liczbę punktów, a w przypadku równej liczby punktów - liczbę punktów przypisaną jednemu z tych naruszeń.

W przypadku stwierdzenia więcej niż jednego naruszenia w ramach jednej niezgodności, przy czym, gdy co najmniej jedno z tych naruszeń zostało uznane za celowe, niezgodności przypisuje się taką liczbę punktów, jaką przypisano naruszeniu celowemu z najwyższą liczbą punktów, a w przypadku równej liczby punktów - liczbę punktów przypisaną jednemu z tych celowych naruszeń.

7. Zgodnie z przepisami art. 37 b ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. Nr z 2008 r. Nr 170, poz. 1051 z późn. zm.) istnieje możliwość niestosowania zmniejszenia płatności w przypadku stwierdzenia drobnej niezgodności, która od 2011 r. dotyczy niektórych niezgodności w obszarze zdrowie zwierząt w zakresie identyfikacji  i rejestracji zwierząt.

8. Kontrole w zakresie przestrzegania norm i wymogów wzajemnej zgodności są przeprowadzane w tym samym roku kalendarzowym, w którym został złożony wniosek o płatność.

9. W 2012 roku przestają obowiązywać rozporządzenia Dyrektorów Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej w sprawie programów działań dla OSN opublikowane w 2008 r. Jednak rolnik ma obowiązek przestrzegania wymagań z programów działań W.4.1 "Nie przestrzega się wymagań z programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (OSN), na terenie których jest położone gospodarstwo rolne lub jego część"  do czasu, kiedy na obszarach OSN, obowiązywały przedmiotowe rozporządzenia. W chwili gdy przestają obowiązywać rozporządzenia RZGW, kontrola na miejscu będzie dotyczyła dokumentacji będącej w posiadaniu rolnika, wg zapisów z poszczególnych rozporządzeń.

Od 2012 r. wyznaczane są nowe obszary szczególnie narażone na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (OSN), z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych należy ograniczyć. Rolnicy są zobowiązani do przestrzegania nowych programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych wprowadzonych rozporządzeniami poszczególnych dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej RZGW.

Wykaz obszarów, na których należy ograniczyć odpływ azotu ze źródeł rolniczych oraz programy działań obowiązujące na danych obszarach udostępniane są na stronie internetowej Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej www.kzgw.gov.pl  lub na stronach internetowych Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej.

10. Liczbę punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie liczby punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności, oraz procentowej wielkości zmniejszenia płatności bezpośredniej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub wsparcia specjalnego (Dz. U. Nr 67, poz. 434 z późn. zm.).

11. Dodatkowe wymagania z zakresu wzajemnej zgodności dla Beneficjentów płatności w ramach programu rolnośrodowiskowego zostały określone w załączniku nr 2 do Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 z późn. zm.).

W załącznikach nr 1, 2, 3 oraz 3 a i 3 b, 7 określone zostały liczby punktów, jakie przypisuje się stwierdzonym niezgodnościom w ramach oceny wagi pod względem kryterium "zasięgu", "dotkliwości", "trwałości" w zależności od rodzaju stwierdzonych naruszeń.

W załączniku nr 4 określone zostały drobne niezgodności.
W załączniku nr 5 oraz 6 została wyrażona w procentach wielkość zmniejszenia płatności w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom oraz niezgodnościom celowym.

I tak:

Załącznik nr 1 - Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności
w obszarze dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska.

Załącznik nr 2 - Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności
w obszarze środowisko:

Załącznik nr 3 - Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności w obszarze zdrowie publiczne i zdrowie zwierząt w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt:

Załącznik nr 3a -  Liczba punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności w obszarze zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zdrowie roślin:

 

Załącznik nr 3 b - Niezgodności w obszarze zgłaszanie chorób:

Załącznik nr 4 - Drobne niezgodności w obszarze zdrowie publiczne i zdrowie zwierząt w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt.

Załącznik nr 5 - Wyrażona w procentach wielkość zmniejszenia płatności bezpośredniej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub wsparcia specjalnego albo płatności rolnośrodowiskowej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom.

Załącznik nr 6 - Wyrażona w procentach wielkość zmniejszenia płatności bezpośredniej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub wsparcia specjalnego albo płatności rolnośrodowiskowej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom celowym.

Załącznik nr 7 - Minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, wraz z liczbą punktów, jaką przypisuje się każdej stwierdzonej niezgodności.

Normy i wymogi wzajemnej zgodności (cross compliance) - Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi:

http://www.minrol.gov.pl/pol/Wsparcie-rolnictwa-i-rybolowstwa/Platnosci-bezposrednie