Edukacja Ekologiczna

Ograniczanie zużycia energii jest ważne dla klimatu, nie jest też obojętne dla naszych kieszeni, dlatego w kampanii „Oszczędzamy Energię” dzielimy się informacjami, jak można to robić. Z naszych rad mogą skorzystać także kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, którzy w tym roku po raz pierwszy mają obowiązek wykazania, że w grudniu 2022 roku zaoszczędzili 10 proc. energii elektrycznej[1]. Następne sprawozdanie z tego obowiązku będzie dotyczyło całego roku 2023[2]. Jest to więc ostatni moment by znaleźć kompleksowy sposób na oszczędzanie. W tym artykule piszemy o jednym z systemowych rozwiązań - EMAS, który może pomóc urzędom osiągnąć ten cel w kolejnym okresie sprawozdawczym.

Niezależnie od rodzaju podejmowanych działań oszczędnościowych zawsze wiąże się to z zarządzaniem m.in. czasem, przestrzenią, zasobami, a ich skuteczność zakłada ciągłą optymalizację, czyli osiąganie jak najlepszych rezultatów przy coraz mniejszym nakładzie środków/wysiłku. Czy rzeczywiście nam się to udaje? – można ocenić poprzez cykliczne powtarzanie schematu ciągłego ulepszania - etapów tzw. cyklu Deminga, na którym opiera się system zarządzania środowiskowego EMAS[3].

Ten naturalny instrument oszczędzania to dobrowolny system zarządzania środowiskowego, utworzony przez Komisję Europejską, aby umożliwić podmiotom gospodarczym praktykowanie cyklu Deminga w sposób zapewniający osiąganie wiarygodnych i porównywalnych efektów.

Cykl ten można wykorzystać m.in. w celu ograniczenia zużycia energii, niezależnie, czy organizacja posiada certyfikat EMAS. Zastosowanie więc schematu Deminga to dobry sposób, który może pomóc jednostkom sektora finansów publicznych w osiągnięciu celu oszczędnościowego.

1. Zaplanuj

Precyzyjnie określ plan działania (co chcesz zrobić), nakreśl cele i spodziewane rezultaty (co spodziewasz się osiągnąć).

• Określ, ile aktualnie zużywasz energii. Daną wyjściową będzie więc np. wartość z ostatniego rachunku za energię elektryczną lub uśredniony wynik pomiaru poboru energii z głównego licznika za dany okres Następnie należy określić cel, np.  ograniczenie  zużycia energii o 10 proc. w danym roku.
• zidentyfikuj „punkty” zużycia prądu. W tym celu można zastosować ekomapowanie[4] – metodę obrazującą co i w jakim miejscu dzieje się na interesującym nas terenie (domu, mieszkaniu, firmie, zakładzie, itp.) - mapa zużycia energii elektrycznej. Na mapie naszego terenu zaznaczamy urządzenia pobierające energię elektryczną. Korzystając z informacji zamieszczanych na urządzeniach lub z ogólnodostępnych kalkulatorów z internetu[5], możemy określić zużycie energii przez poszczególne urządzenia.
• Dysponując tymi danymi zaplanuj działania, które umożliwią osiągnięcie celu:
• wyłączanie światła w pomieszczeniach, w których aktualnie się nie przebywa (możliwość instalacji czujek ruch);
• wyłączanie z prądu nieużywanych urządzeń, nie pozostawianie ich w trybie stand-by (szczególnie na noc i weekend);  można rozważyć podłączenie najczęściej wykorzystywanych urządzeń do listwy zasilającej – dzięki temu za pomocą jednego włącznika odepnie się je wszystkie razem od źródła zasilania;
• ograniczanie zużycia wody w kuchni i łazience, uszczelnianie miejsca utraty ciepła – pozwoli to na oszczędności w zużyciu energii przez pompy oraz piece grzewcze w instalacji CO;
• wymiana, w miarę możliwości i potrzeb, wybranych urządzeń na sprzęt o wyższej klasie energetycznej.

2. Wykonaj to co zaplanowałeś 

Rozpocznij wdrażanie zaplanowanych działań, po czym poddaj proces wdrożenia dokładnej analizie.

Po przyjęciu i spisaniu określonych działań, należy przejść do ich realizacji w założonym terminie i przy założonych środkach na ten cel, wskazując odpowiedzialnych za realizację poszczególnych działań.

3. Sprawdź czy efekty działania są zadawalające 

W tym etapie następuje porównanie faktycznie uzyskanych oszczędności z początkowo zakładanymi rezultatami .Jeśli udało się osiągnąć cel, można dążyć do dalszych oszczędności.

4. Wprowadź usprawniania

Jeśli wszystkie zrealizowałeś zadania, a ich efekty nie są satysfakcjonujące, zaproponuj odpowiednie zmiany i rozpocznij cykl od nowa (zweryfikuj plan, założone cele i sposób działania; wprowadź do niego niezbędne poprawki).

Tym samym sposobem można też przeanalizować inne obszary naszego oddziaływania na środowisko, np. zużycie wody, efektywność gospodarki surowcami, odpadami, emisje) i zastanowić nad rejestracją urzędu w tym systemie.

System EMAS zaproponowaliśmy jednostkom sektora finansów publicznych do efektywnego wypełnienia obowiązku oszczędzenia energii. Jednak może on być formalnie wdrożony i certyfikowany w każdej organizacji, niezależnie od jej wielkości i profilu działalności.

Dzięki jego wdrożeniu można wykazać się stałą zgodnością z wymaganiami prawnymi ochrony środowiska, zmniejszając negatywny wpływ na środowisko, m.in. poprzez generowanie większych oszczędności w obszarach energetyki, gospodarki odpadami, gospodarki wodnościekowej. To także sposób na pokazanie „zielonego wizerunku” organizacji, potwierdzone specjalnym i wiarygodnym certyfikatem EMAS, przyznawanym przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska oprócz tego, że jest odpowiedzialne za politykę w zakresie EMAS, jest też wpisane (2011 r.) do tego rejestru.