Portal Interoperacyjności
i Architektury

Akt w sprawie Interoperacyjnej Europy, tj. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/903 z dnia 13 marca 2024 r. w sprawie ustanowienia środków na rzecz wysokiego poziomu interoperacyjności sektora publicznego na terytorium Unii (tekst aktu), obowiązuje w państwach członkowskich bezpośrednio. Unijny prawodawca nałożył na kraje UE m.in. obowiązek współtworzenia struktury zarządzania interoperacyjnością.

Obowiązkiem państw członkowskich jest:

1. Wyznaczenie co najmniej jednego właściwego organu, odpowiedzialnego za stosowanie aktu ws. Interoperacyjnej Europy,
2. Wyznaczenie jednego pojedynczego punktu kontaktowego, w przypadku gdyby „organów właściwych” , o których mowa powyżej, było więcej.

Zgodnie z projektem ustawy w Polsce organem pełniącym obie funkcje będzie minister właściwy ds. informatyzacji.

Każdy z krajów członkowskich wyznaczał będzie również przedstawiciela w Radzie do spraw Interoperacyjnej Europy. Zgodnie z projektem ustawy kompetencje do jego wskazania również uzyska minister właściwy ds. informatyzacji. Osoba taka będzie musiała być:

• pracownikiem Ministerstwa Cyfryzacji,
• legitymować się kompetencjami i wiedzą z zakresu interoperacyjności transgranicznej.

Pełnomocnicy do spraw informatyzacji będą powoływani w ministerstwach oraz w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Dodatkowo także kierownik innego urzędu może podjąć decyzję, że w jego jednostce istnieje potrzeba powołania takiego pełnomocnika. Katalog zadań i kompetencji pełnomocnika został określony na poziomie ustawy.

Pełnomocnicy będą pełnili funkcję wspomagającą stosowanie aktu ws. Interoperacyjnej Europy. Ich zadaniem będzie koordynacja przeprowadzania ocen interoperacyjności transgranicznej, o których mowa w art. 3 aktu, oraz koordynacja udostępniania i ponownego wykorzystywania rozwiązań interoperacyjnych.

Rolą pełnomocników do spraw informatyzacji jest z jednej strony realizacja strategii informatyzacji i wspieranie transformacji cyfrowej w swojej jednostce oraz jednostkach podległych oraz nadzorowanych, a z drugiej strony - współdziałanie, informowanie i koordynacja ze swoimi odpowiednikami w innych resortach.

W projekcie ustawy znalazła się również nowa definicja Architektury Informacyjnej Państwa. Pierwotnie pojęcie to definiował Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa (PZIP), który stanowi załącznik do uchwały nr 109/2019 Rady Ministrów z dnia 24 września 2019 r.

Podmiotem odpowiedzialnym za opracowywanie i rozwijanie AIP będzie minister właściwy ds. informatyzacji. Unormowane zostanie także repozytorium Architektury Informacyjnej Państwa, w którym gromadzone są w szczególności modele architektoniczne oraz pryncypia, standardy, wytyczne i rekomendacje architektoniczne.

Odrębnym bytem będzie również repozytorium interoperacyjności, które będzie poszerzać funkcje działającego obecnie repozytorium interoperacyjności ePUAP. Celem przepisów dotyczących repozytorium interoperacyjności jest zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o metadanych rejestrów publicznych i API publicznych systemów teleinformatycznych. W przypadku braku udostępnienia wymaganych informacji podmiot realizujący zadania publiczne zobowiązany będzie wskazać podstawę prawną braku udostępnienia takich informacji. Repozytorium będzie pełniło także ważne zadanie przewidziane w akcie ws. Interoperacyjnej Europy, ponieważ publikowane w nim będą wyniki ocen interoperacyjności transgranicznej. Szczegóły jego działania określone zostaną w rozporządzaniu.

W treści aktu ws. Interoperacyjnej Europy prawodawca unijny nałożył na podmioty krajowe i unijne obowiązek przeprowadzania ocen interoperacyjności transgranicznej, dla których prowadzony jest aktualnie program pilotażowy. Minister Cyfryzacji, w przedłożonym projekcie ustawy, założył wprowadzenie analogicznego mechanizmu na poziomie krajowym. Podmiot realizujący zadania publiczne przeprowadzać będzie ocenę interoperacyjności krajowej.

W przypadku krajowej oceny interoperacyjności, obowiązek jej przeprowadzania zostanie odroczony do dnia 1 stycznia 2027 r. Z kolei do dnia 12 stycznia 2025 r. Rada ds. Interoperacyjnej Europy wyda wytyczne do oceny interoperacyjności transgranicznej.

Projekt ustawy przewiduje również oficjalną podstawę prawną dla ministra właściwego ds. informatyzacji w zakresie prowadzenia inwentaryzacji systemów teleinformatycznych używanych do realizacji zadań publicznych i rejestrów publicznych.

Narzędziem, które od lat służy do tego celu, jest System Inwentaryzacji Systemów Teleinformatycznych (SIST). Zgodnie z założeniami SIST dalej będzie pełnił wskazaną funkcję. Uregulowanie jego działania na poziomie ustawy, która jest prawem powszechnie obowiązującym, nałoży na podmioty publiczne określone obowiązki ustawowe.

Inwentaryzacja stanu obecnego odbywać ma się co najmniej raz do roku. Podmiot publiczny obowiązany będzie do wprowadzania danych w SIST w terminie nie krótszym niż 14 dni od otrzymania zawiadomienie ministra właściwego ds. informatyzacji i w zakresie wskazanym w tym zawiadomieniu. Projektodawca, poza samym okresem inwentaryzacji, wskazał że podmiot jest obowiązany do bieżącej aktualizacji w SIST danych go dotyczących.

Ustawą powołany zostanie również formalnie nowy organ kolegialny – Komitet do spraw Cyfryzacji, któremu przewodzić będzie minister właściwy do spraw informatyzacji lub jego zastępca. W skład komitetu wchodzić będzie również szef KPRM, ministrowie z pozostałych resortów lub ich zastępcy. W przypadkach, gdy komitet będzie rozpatrywał projekt dokumentu rządowego, w jego składzie zasiadał będzie również Prezes Rządowego Centrum Legislacji.

Komitet do spraw Cyfryzacji będzie naturalnym następcą obecnego Komitetu Rady Ministrów ds. Cyfryzacji (KRMC), utworzonego zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów w sprawie Komitetu Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji, który z dniem wejścia w życie nowych przepisów rozstanie z mocy prawa przekształcony. Komitet ds. Cyfryzacji, podobnie jak KRMC, będzie miał możliwość bieżącego wsparcia swoich prac poprzez tworzenie w drodze decyzji zespołów zadaniowych, takich jak np. dotychczasowa Rada Architektury IT.

Kolejne etapy opiniowania można śledzić na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL): Projekt (rcl.gov.pl)

Konsultacje projektu ustawy trwają. Przedstawicieli administracji publicznej zapraszamy do zgłaszania uwag w terminie 21 dni od dnia otrzymania pisma przewodniego z Ministerstwa Cyfryzacji. Zgłoszone uwagi zostaną opublikowane na stronie RCL.