Portal Interoperacyjności
i Architektury

Badania przeprowadzone zostały wśród państw członkowskich UE oraz państw stowarzyszonych. Łącznie DG DIGIT przedstawiła stan cyfryzacji administracji publicznej w 35 krajach europejskich. 

Raport uwidocznił, że niespodziewane wystąpienie kryzysu spowodowanego globalną pandemią COVID-19 przyśpieszyło prace nad wdrażaniem kolejnych rozwiązań cyfrowych w poszczególnych państwach.

W sprawozdaniu zawarty jest również przegląd aktualnego stanu interoperacyjności administracji publicznych, na który składa się ogólny przegląd poziomu wdrożenia Europejskich Ram Interoperacyjności (EIF), jak i studium przypadków wdrażania EIF w poszczególnych krajach.

Definicja i rola cyfryzacji w procesach, które obsługuje administracja, ulegnie w przyszłości dużym zmianom. Władze publiczne powinny zdać sobie sprawę, że głównym wyzwaniem w procesie cyfryzacji administracji publicznej jest uwzględnienie transgranicznego charakteru wielu procedur. Główną barierą dla interoperacyjności z perspektywy Komisji europejskiej jest brak standardów transgranicznych na poziomie UE. 

Sprawozdanie ze stanu prac na temat cyfrowej administracji publicznej i interoperacyjności składa się z następujących rozdziałów:

• Najnowsze osiągnięcia w zakresie cyfrowej administracji publicznej w Europie - przez pryzmat zasad przedstawionych w Deklaracji Berlińskiej w sprawie społeczeństwa cyfrowego. W tym rozdziale przedstawiono wyniki analiz ponad 500 politycznych i legislacyjnych inicjatyw związanych z cyfryzacją administracji publicznej. 
• Najnowsze osiągnięcia w zakresie interoperacyjności w Europie. Ten rozdział koncentruje uwagę na wdrożeniu europejskich ram interoperacyjności (EIF) w poszczególnych krajach UE, zawiera porównanie postępu osiągniętego przez te państwa względem lat poprzednich.
• Rola Komisji Europejskiej w promowaniu cyfrowej administracji publicznej oraz interoperacyjności. Ten rozdział zawiera szczegółowy przegląd działań Komisji Europejskiej oraz przedstawia jej zaangażowanie w inicjatywy polityczne, legislacyjne i projekty wymagające finansowania, mające na celu wspieranie transformacji cyfrowej w całej UE.
• Najnowsze osiągnięcia w cyfryzacji administracji publicznej i interoperacyjności na świecie. W tym rozdziale znajduje się podsumowanie najnowszych inicjatyw dotyczących interoperacyjności. Inicjatywy zostały podjęte przez międzynarodowe organizacje wspierające poszczególne kraje w ich działaniach w zakresie transformacji cyfrowej.

Pandemia obnażyła problemy w funkcjonowaniu administracji publicznej. Główną trudnością, która ujawniła się podczas pandemii COVID-19, był problem identyfikacji elektronicznej w tych krajach, które jeszcze nie wdrożyły jednolitego systemu takiej identyfikacji. 

Kolejnym wyzwaniem była niechęć do zmiany dotychczasowego sposobu funkcjonowania. W czasie kryzysu pandemicznego wielu obywateli nie mogło udać się do urzędu, a przedsiębiorstwa zostały zamknięte. Konieczna stała się zmiana sposobu pracy. Również w Komisji Europejskiej część procedur realizowana była w formie papierowej. Aktualnie zostały one zmodernizowane i są w pełni elektroniczne. Jak wyjaśnia Georges Lobo, głównym wyzwaniem była zmiana mentalności ludzi, którzy na początku nie dostrzegali szans oferowanych przez cyfryzację procesów administracyjnych. 

Przed kryzysem COVID-19 administracje interesowały się różnymi technologiami, w tym również rozważane było wykorzystywanie technologii blockchain. Wadą tej technologii jest konieczność zapewnienia rozbudowanej infrastruktury. Blockchain wymaga też zwiększenia intensywności korzystania z baz danych, co wiąże się ze większym poborem energii. W związku z tym coraz większe nadzieje pokłada się w sztucznej inteligencji (AI). Wspomoże ona rozwój chatbotów dla obywateli, a ponadto możliwe jest wykorzystanie AI w licznych procesach administracyjnych. 

Coraz chętniej rozwijane i wykorzystywane są także interfejsy programistyczne aplikacji (API). Interfejsy API są od lat popularyzowane w sektorze prywatnym, a wraz z upływem czasu, w coraz większym stopniu są wykorzystywane także w sektorze publicznym. Korzystanie z API jest wygodnym sposobem automatyzacji wymiany danych. Z tego względu wiele krajów tworzy ramy dla wykorzystania API. 

Należy jednak podkreślić, że korzystanie z nowych technologii nie jest równoznaczne z uzyskiwaniem interoperacyjności. Z tego względu Zespół ds. Interoperacyjności w DG DIGIT analizuje wyżej wymienione technologie i sprawdza, na ile mogą one być interoperacyjne, w jakim stopniu rozwiązania budowane z ich wykorzystaniem mogą być powtórnie wykorzystywane, a także, jak najlepiej można wdrażać w takich rozwiązaniach otwarte standardy.

Komisja Europejska dokonuje obecnie przeglądu istniejących rozporządzeń i dyrektyw, aby zapewnić, że pozwolą one wykorzystać możliwości, jakie oferuje aktualny rozwój technologii. W najbliższym okresie zmiany dotyczyć będą:

• Rozporządzenia w sprawie danych i zarządzania danymi;
• Nowego aktu prawnego dotyczącego europejskiego systemu elektronicznej identyfikacji (eID);
• Rozporządzenia w sprawie usług cyfrowych;
• Rozporządzenia w sprawie cyfryzacji procedur wizowych;
• Dyrektywy NIS2;
• Rozporządzenia w sprawie zharmonizowanych zasad dotyczących sztucznej inteligencji;
• Rozporządzenia w sprawie ustanowienia europejskiej przestrzeni danych dotyczących zdrowia;
• Rozporządzenia w sprawie ustanowienia Wspólne Europejskiego Przedsięwzięcia w dziedzinie Obliczeń Wielkiej Skali  (The European High-Performance Computing Joint Undertaking).

Sprawozdanie w języku angielskim dostępne jest na źródłowej stronie: https://joinup.ec.europa.eu/sites/default/files/news/2021-12/State-of-play%20report%202021_vFinal.pdf. Zostało także załączone poniżej.

Do zapoznania się jest także dostępne opracowanie „State-of-play report on digital public administration and interoperability 2020”: https://joinup.ec.europa.eu/sites/default/files/news/2020-10/SC263_D04.02_State-of-play%20report_vFINAL.pdf