Portal Interoperacyjności
i Architektury

W niniejszym opracowaniu przedstawiona została analiza standardów implementowanych w Krajowym Repozytorium Obiektów Nauki i Kultury. Opisano tu najczęściej wykorzystywane i funkcjonujące w przestrzeni cyfrowej standardy metadanych zintegrowane z  projektem KRONIK@, będącym innowacyjnym podejściem do cyfrowego zarządzania obiektami i metadanymi charakterystycznymi  dla obszaru nauki i kultury (zob. także: Jenn Riley, What is metadata and what is it for?, 2017)

W ramach prac nad rozwiązaniem informatycznym, przygotowano standard metadanych projektu KRONIK@ będący otwartym i powszechnie dostępnym dokumentem, do ewentualnego wykorzystania i zastosowania przez instytucje kultury oraz nauki.

Nazwa standardu    
Standard metadanych na potrzeby Systemu KRONIK@

Dział Administracji Rządowej    
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Kategoria    
Standard metadanych

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
W dokumencie został określony standard metadanych będący innowacyjnym podejściem do cyfrowego zarządzania metadanymi specyficznymi dla obszaru nauki i kultury.
Dokument składa się z dwóch części opisujących:

• warstwę użytkową do publikacji jako standard rekomendowany w Polsce;
• warstwę techniczną implementacji standardu.

Standard został przygotowany z uwzględnieniem spełniania:

• dostępności – metadane muszą być przechowywane w dostępnym miejscu oraz indeksowane, aby można było je znaleźć;
• jakości – metadane zawsze muszą być dobrej jakości, aby były wiarygodne dla użytkowników;
• trwałości – metadane muszą być przechowywane przez określony czas;
• warunku otwartości licencji – metadane powinny być dostępne w domenie publicznej, aby mogły być wielokrotnie wykorzystywane.

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu zostały opisane w dokumencie Dokumentacja standardu metadanych na potrzeby Systemu KRONIK@ (PDF).

Nazwa standardu    
CIDOC Conceptual Reference Model

Dział Administracji Rządowej    
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Kategoria    
Wymiana informacji pomiędzy instytucjami kultury

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
CIDOC Conceptual Reference Model (CRM) to standard, który definiuje pojęcia dokumentacji dla dziedzictwa kulturowego oraz relacji między tymi pojęciami. Określa elastyczne, standardowe ramy, które mogą mapować dane dziedzictwa kulturowego i zapewnia interoperacyjność semantyczną. Wykorzystywany jest w celu powiązania informacji o dziedzictwie kulturowym pochodzących z różnych źródeł (muzea, biblioteki, archiwa) i pośredniczenia pomiędzy nimi. 

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu (jako standard ISO 21127:2014) zostały opublikowane przez ISO.

Nazwa standardu    
EDM Europeana Data Model

Dział Administracji Rządowej    
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Kategoria    
Wymiana informacji pomiędzy instytucjami kultury

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
EDM - Europeana Data Model został zaprojektowany w celu zbierania, łączenia i wzbogacania opisów dostarczanych przez dostawców treści.
EDM nie jest oparty na żadnym konkretnym standardzie, lecz przyjmuje otwarte, międzydomenowe, semantyczne ramy oparte na sieci internetowej, które mogą uwzględniać zakres i bogactwo poszczególnych standardów metadanych z danej domeny.

Ramy EDM umożliwiają różnym uczestnikom ustrukturyzowanie ich danych w sposób odpowiadający ich oryginalnym danym i ich pożądanym funkcjom. Dostawcy danych mogą tworzyć proste zestawy danych lub bardziej złożone, w zależności od struktury danych źródłowych.

Model jest tworzony przy użyciu RDF, wykorzystuje klasy i właściwości (dla jednego lub więcej zasobów, które są cyfrową reprezentacją dostarczanego obiektu), a także składnię RDF w Turtle, aby systematycznie opisywać swój model.

Uwagi    
Szczegóły dotyczące EDM zostały opisane na stronie internetowej Europeana.

Nazwa standardu    
Common European Research Information Format (CERIF)

Dział Administracji Rządowej    
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Kategoria    
Wymiana informacji pomiędzy instytucjami kultury

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
UE zaleca standard CERIF państwom członkowskim do dokumentowania informacji o działalności badawczej.

Standard CERIF wspiera  zapis  metadanych dla zbiorów danych. Model danych (data-centric) pozwala na reprezentację (metadanych) jednostek badawczych, ich działalności / wzajemne powiązania (poprzez badania) i ich wyniki, a także na dużą elastyczność w relacjach formalnych (semantycznych). Umożliwia także utrzymanie jakości, archiwizację, dostęp do informacji badawczych i jej wymianę oraz wspiera transfer wiedzy w zakresie oceny badań do decydentów, kierowników badań, strategów, badaczy, redaktorów i ogółu społeczeństwa.

Uwagi    
Szczegóły dotyczące CERIF zostały opisane na stronie internetowej Eurocris.

Nazwa standardu    
International Standard Text Code (ISTC)

Dział Administracji Rządowej    
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Kategoria    
Identyfikator prac

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
International Standard Text Code (ISO 21047) określa Międzynarodowy Standardowy Kod Tekstowy (ISTC), który ma zastosowanie do każdego utworu tekstowego, ilekroć istnieje zamiar wyprodukowania takiego utworu. Dostarcza elementy danych identyfikacyjnych dla aplikacji, które rejestrują i wymieniają informacje o utworach tekstowych.

Kod ISTC nie ma zastosowania do produktów fizycznych (np. drukowanych) lub formatów elektronicznych (np. książki elektroniczne).

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu ISO 21047: 2009 zostały opublikowane na stronie ISO.

Nazwa standardu    
International Standard Musical Work Code (ISWC)

Dział Administracji Rządowej    
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Kategoria    
Identyfikator prac

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
International Standard Musical Work Code (ISWC) – unikalny identyfikator utworów muzycznych.

W dokumencie określono sposób jednoznacznej identyfikacji dzieła muzycznego, wykorzystywany w komputerowych bazach danych i związanej z nimi dokumentacji, a także do wymiany informacji między stowarzyszeniami reprezentującymi prawa twórców, wydawnictwami, wytwórniami nagrań i innymi zainteresowanymi stronami na arenie międzynarodowej.

Numeru ISWC nie stosuje się do identyfikowania prezentacji dzieł muzycznych lub przedmiotów odnoszących się do tych dzieł. W załączniku normatywnym A do normy ISO 15707 podane zostały wskazówki dotyczące stosowania numeru ISWC.

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu ISO 15707:2001 zostały opublikowane na stronie ISO.

Nazwa standardu    
MAchine-Readable Cataloging (MARC)

Dział Administracji Rządowej    
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Kategoria    
Wymiana informacji pomiędzy instytucjami kultury

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
MAchine-Readable Cataloging (MARC) jest formatem służącym do zapisu i wymiany danych, zgodnie z normą ISO 2709:2008, używanym w bazach katalogowych i bibliograficznych. Dane są uporządkowane i ujednolicone tak, by odpowiednio zaprojektowane oprogramowanie mogło je prawidłowo odczytać i zinterpretować.

Zadaniem formatu jest przechowywanie danych bibliograficznych różnego typu dokumentów, w tym książek, wydawnictw ciągłych czy plików komputerowych. Rekord tworzony w tym formacie zawiera pola o takich wyróżnikach, które jednoznacznie identyfikują zawartość pól. Te pola są z kolei partycjonowane na podpola identyfikowane za pomocą jednoznakowych etykiet.

Uwagi    
Szczegóły dotyczące MARC zostały opisane na stronie internetowej Library of Congress.

Nazwa standardu    
ISO 2709:2008 – Format for information exchange

Dział Administracji Rządowej    
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Kategoria    
Wymiana informacji pomiędzy instytucjami kultury

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
Norma ISO 2709:2008 określa wymagania dotyczące uogólnionego formatu wymiany informacji, który zawiera określenie wszystkich form materiałów nadających się do opisu bibliograficznego. Format przedstawia uogólnioną strukturę, jako podstawę  zaprojektowaną specjalnie do komunikacji między systemami przetwarzania danych, która jednak nie jest przewidziana do wykorzystania jako format przetwarzania w systemach informatycznych. Nie określa również długości ani zawartości poszczególnych rekordów i nie nadaje znaczenia znacznikom, wskaźnikom ani identyfikatorom, które są funkcjami formatu implementacji

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu ISO 2709:2008 zostały opublikowane na stronie ISO.

Nazwa standardu    
Open Archival Information Systems - ISO 14721 (OAIS)

Dział Administracji Rządowej    
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

Kategoria    
Wymiana informacji pomiędzy instytucjami kultury (zarządzanie metadanymi w archiwach)

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
W modelu OAIS możemy wyróżnić trzy zasadnicze role występujące w archiwum i jego otoczeniu:

1. Producenci (czyli pracownicy archiwum) – dostarczający informacje, przechowane w systemach archiwalnych; 
2. Konsumenci (czyli użytkownicy archiwum) – wyszukujący i, o ile istnieją takie funkcjonalności w archiwalnych systemach informatycznych, pobierający odnalezione w rezultacie wyszukiwania informacje lub cyfrowe obiekty z archiwum (repozytorium cyfrowego);
3. Zarządzający – odpowiadający za ustalenie zasad działania repozytorium funkcjonującego w ramach archiwum, administrujący tym repozytorium, dbający o walidację zasobów i ich integralność. 

W modelu OAIS, między archiwum (rozumianym jako miejsce przechowywania zarówno materiałów archiwalnych jak i obiektów cyfrowych) a Producentami i Konsumentami, w sposób oczywisty zachodzą relacje obejmujące procesy obsługujące przesyłanie danych do repozytoriów, a następnie ich przechowywanie i udostępnianie. Przy czym udostępnianie danych cyfrowych wiąże się, w kontekście współczesnych archiwalnych systemów informatycznych, coraz częściej również z ich „pobieraniem” w ramach wolnego dostępu do prezentowanych (np. na portalu) zasobów cyfrowych.  

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu zostały opublikowane na stronie ISO.