Portal Interoperacyjności
i Architektury

Spotkanie podzielono na dwie części. Pierwsza poświęcona została etycznym następstwom nowego podejścia do tworzenia prawa i technologii oraz nowym pomysłom. Następnie przewidziano panel dyskusyjny, podczas którego uczestnikom postawiono pytania związane z głównym tematem spotkania.

W trakcie wydarzenia prelegenci skupili się na omówieniu szeregu zagadnień, m.in. dotyczących orzecznictwa Trybunały Sprawiedliwości UE w zakresie prawa i etyki. Odnosili się do możliwości stanowienia prawa w sposób cyfrowy, podatności tekstów prawnych na ich digitalizację w zależności od tego, jakie normy w sobie zawierają (np. czy są to normy oceniania lub zawierające klauzule generalne), czy w końcu dotyczącego naruszenia podstawowych, traktatowych zasad UE.

Aktualnie organy prawodawcze nie mają legitymacji do tworzenia ustaw nadających się do odczytu maszynowego, a procedura ustawodawcza jest ściśle określona (na przykładzie Polski: w Konstytucji, ustawach i wewnętrznych regulaminach właściwych organów). Uchwalone przepisy w procesie ich stosowania powinny również zachować pewną elastyczność, dającą możliwość dostosowania sprawiedliwego orzeczenia do okoliczności danej sprawy.

Sztuczna inteligencja ma również pewną wadę – bazuje na bardzo dużej ilości dostarczonych danych, w tym wypadku zebranych z wydanych już (wstecznie) orzeczeń przez sądy. Eliminuje się w ten sposób możliwość progresywnego podejścia do prawa, gdzie orzecznictwo może ewoluować wraz z postępującymi zmianami w społeczeństwie.

Jeszcze innym wyzwaniem w przypadku prawa tworzonego w sposób cyfrowy jest jego dostępność. Mimo, że wykluczenie cyfrowe dotyczy coraz mniejszej grupy ludzi, to dla osób, które nie mają dostępu do technologii, czy też nie są w stanie z niej swobodnie korzystać, skutki tego wykluczenia stają się coraz dotkliwsze.

Zarówno podczas badań naukowych, jak i w realnym życiu, naukowcy starają się wydobyć pełen potencjał ze sztucznej inteligencji. Za granicą powstają już pierwsze narzędzia i usługi wspierające - a być może w dalszej przyszłości - wypierające prawników z rynku. Przykładem takiego rozwiązania jest DoNotPay (https://donotpay.com), czyli pierwszy na świecie zrobotyzowany prawnik.

Aplikacja umożliwia swoim użytkownikom pomoc przy odwoływaniu się od wystawionych za wykroczenia drogowe mandatów, doradztwo podatkowe, czy pomoc w razie konfliktów sąsiedzkich. Aktualnie mogą z niej korzystać, po wniesieniu miesięcznej opłaty, mieszkańcy Wielkiej Brytanii i USA. W nieco ponad rok od powstania aplikacji, skuteczność odwołań od mandatów, wniesionych dzięki zrobotyzowanemu prawnikowi, przekroczyła 60 procent (za: The Guardian).

Komisja Europejska proponuje nowe przepisy i działania na rzecz doskonalenia i wiarygodności sztucznej inteligencji. W kwietniu wystosowała ona wniosek w sprawie przyjęcia nowego rozporządzenia w sprawie europejskiego podejścia do sztucznej inteligencji. Jak wynika z jego treści dokonano w nim zakwalifikowania innowacyjnych narzędzi wspierających proces legislacyjny jako narzędzi wysokiego ryzyka.

Tekst rozporządzenia dostępny jest w języku polskim pod adresem:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52021PC0206.

A także analiza oddziaływania w języku angielskim: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:52021SC0084.

Szczegółowa agenda i lista zaproszonych gości znajdują się pod adresem: 
https://joinup.ec.europa.eu/collection/better-legislation-smoother-implementation/event/june-virtual-breakfast-digital-ready-lawmaking-ethics

Nagrania z wydarzenia można obejrzeć za pośrednictwem platformy YouTube na kanale ISA2 programme. Prelekcje odbyły się w języku angielskim. W celu włączenia transkrypcji i tłumaczenia w języku polskim, prosimy postępować zgodnie z załączoną poniżej instrukcją.

Rejestracja na kolejne wydarzenia z serii będzie możliwa za pomocą dedykowanych linków, na bieżąco udostępnianych przez zespół. Kolejne spotkanie odbędzie się tuż po wakacjach 2021 r. Na spotkaniu uczestnicy wspólnie zastanowią się nad tym, jakie umiejętności są niezbędne w procesie tworzenia polityk gotowych na wyzwania cyfrowe.

Przegląd dotychczasowych wirtualnych śniadań znajduje się pod adresem: https://joinup.ec.europa.eu/collection/better-legislation-smoother-implementation/news/our-virtual-breakfasts-2021.

Więcej o działalności zespołu można przeczytać na stronie: https://joinup.ec.europa.eu/collection/better-legislation-smoother-implementation/who-we-are