Kwestie związane z ewaluacją są kluczowe w całym systemie szkolnictwa wyższego i nauki. Jakie są założenia nowego modelu oceny jakości działalności naukowej?

• Ewaluację przeprowadza się w ramach dyscyplin uprawianych w danym podmiocie.
• Przy ocenie bierze się pod uwagę indywidualne osiągnięcia pracowników reprezentujących daną dyscyplinę.
• Poszczególnym dyscyplinom przyznawane będą kategorie naukowe: A+, A, B+, B albo C.
• Od uzyskanej oceny zależą uprawnienia do prowadzenia studiów, szkół doktorskich, nadawania stopni i tytułów. A także kwota subwencji, czyli środków finansowych, które jednostki naukowe otrzymują z budżetu państwa.
• Pierwsza ewaluacja jakości działalności naukowej wg nowych zasad zostanie przeprowadzona w 2021 roku.

Ewaluacja jakości działalności naukowej. Kto podlega jej obowiązkowo, a kto na wniosek?
Jeżeli uczelnia akademicka, instytut PAN lub międzynarodowy instytut naukowy zatrudnia co najmniej 12 pracowników prowadzących działalność naukową w danej dyscyplinie, podlega obowiązkowej ewaluacji w tej dyscyplinie. Nie jest to zatem kwestia deklaracji czy wyboru tego podmiotu. Jedynie w przypadku uczelni zawodowej, instytutu badawczego lub podmiotu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 8 Konstytucji dla Nauki ewaluacja przeprowadzana jest na wniosek [odp. z 15.01.2019 r.].

• Podstawa prawna: art. 265 ust. 1, 3 i 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce

Jesteśmy uczelnią zawodową. Kiedy możemy złożyć wniosek o przeprowadzenie ewaluacji?
Pierwsza ewaluacja jakości działalności naukowej obejmie lata 2017 – 2020 i rozpocznie się 1 stycznia 2021 roku. Obecnie nie ma możliwości przeprowadzenia wcześniejszej oceny na wniosek podmiotu. Jedynym wyjątkiem jest ponowna kompleksowa ocena jednostki naukowej, której po ostatniej ocenie przyznano kategorię naukową C. Jednostka taka może złożyć wniosek o ponowną ocenę do 30 czerwca 2019 r., a ocena dokonywana jest na podstawie przepisów dotychczasowych [odp. z 29.05.2019 r.].

• Podstawa prawna: Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2018 r. poz. 87) oraz rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 grudnia 2016 r. w sprawie przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym i uczelniom, w których zgodnie z ich statutami nie wyodrębniono podstawowych jednostek organizacyjnych (Dz. U. poz. 2154).

Wybór dyscypliny i liczba N. Co z tego wynika w kontekście ewaluacji? Kto powinien składać oświadczenia o liczbie N?
Ewaluacja obejmuje osiągnięcia wszystkich pracowników prowadzących działalność naukową.

Osoba prowadząca działalność naukową i osoba biorąca udział w prowadzeniu działalności naukowej nie częściej niż raz na 2 lata składa oświadczenie o dziedzinie i dyscyplinie, którą reprezentuje. Oświadczenie takie składane jest osobie kierującej podmiotem (tj. m.in. rektorowi, dyrektorowi instytutu PAN lub dyrektorowi instytutu badawczego.

Ponadto każdy pracownik prowadzący działalność naukową jest zobowiązany do złożenia oświadczenia, które upoważnia zatrudniający go podmiot do zaliczenia go do grupy pracowników prowadzących działalność naukową w danej dyscyplinie, czyli do tzw. liczby N. Osobami prowadzącymi działalność naukową są z definicji wszyscy nauczyciele akademiccy zatrudnieni na stanowiskach badawczych lub badawczo-dydaktycznych (dotychczas odpowiednio: naukowych i naukowo-dydaktycznych) oraz pracownicy naukowi zatrudnieni w instytutach naukowych PAN lub instytutach badawczych.

Ustawa nie wyklucza możliwości złożenia oświadczenia o zaliczeniu do liczby N także przez pracownika uczelni lub instytutu zatrudnionego na innych niż ww. stanowiska, jeżeli faktycznie prowadzi oni działalność naukową. Jeśli taki pracownik złoży oświadczenie o reprezentowaniu dyscypliny lub dyscyplin z racji prowadzenia działalności naukowej (a nie z racji brania udziału w prowadzeniu działalności naukowej), powinien także złożyć oświadczenie o zaliczeniu do liczby N w tych dyscyplinach.

W przypadku, gdy pracownik prowadzi działalność naukową w więcej niż jednym podmiocie, jest zobowiązany do złożenia oświadczenia o zaliczeniu do liczby N w jednym z tych podmiotów.

Natomiast osoba, która bierze udział w prowadzeniu działalności naukowej, nie składa oświadczenia o zaliczeniu do liczby N i w związku z tym jej osiągnięcia nie są uwzględniane przy ewaluacji.

Dodatkowe informacje na temat oświadczeń. [odp. z 08.11.2018 r.]

Przed badaczami stoi wybór dwóch dyscyplin naukowych, które mają reprezentować w miejscu zatrudnienia. Czy ta deklaracja sprawi, że naukowiec nie będzie już mógł pracować nad publikacjami, które wykraczają poza te dwie zadeklarowane dyscypliny? Czy dotychczasowe publikacje wykraczające poza wskazane dyscypliny będą się liczyły do jego dorobku naukowego?
Należy rozdzielić możliwość prowadzenia badań w różnych dyscyplinach i publikowania ich wyników od oświadczenia, w którym osoba prowadząca działalność naukową wskazuje dziedzinę i dyscyplinę, którą reprezentuje. To ostatnie służy określeniu, czy dany podmiot (uczelnia lub instytut) może być poddany ewaluacji. Zgodnie z nową ustawą podmiot może być oceniany w ramach konkretnej dyscypliny, jeśli zatrudnia co najmniej 12 pracowników prowadzących działalność naukową w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy związanej z prowadzeniem działalności naukowej w tej dyscyplinie. Składane przez badaczy oświadczenia pomagają w ustaleniu, czy uczelnia lub instytut spełnia ten warunek, czy też nie. Wybór dyscyplin wskazywanych w oświadczeniu jest autonomiczną decyzją osoby prowadzącej działalność naukową.

Konstytucja dla Nauki nie ogranicza możliwości prowadzenia badań w różnych dyscyplinach. Pozostawia naukowcom również pełną swobodę wyboru czasopism naukowych, w których będą publikowali wyniki swoich badań. Swobody tej nie ogranicza przypisanie dyscyplin do czasopism naukowych, ponieważ do ewaluacji będzie można zgłosić wszystkie publikacje mające merytoryczny związek z ewaluowaną dyscypliną, niezależnie od tego, jakie dyscypliny przypisano czasopismom, w których te publikacje się ukazały. Przypisanie dyscyplin do czasopism będzie służyło usprawnieniu procesu ewaluacji jakości działalności naukowej. W związku z tym, że artykuły naukowe będą zdecydowanie najczęściej zgłaszanymi do ewaluacji osiągnięciami, przyjęta zostanie zasada, zgodnie z którą artykuły w czasopismach, którym przypisano ewaluowaną dyscyplinę, będą automatycznie uznawane jako mające związek z tą dyscypliną. Jednocześnie, nie zostanie ograniczona możliwość uwzględnienia w ewaluacji artykułu opublikowanego w czasopiśmie, do którego ewaluowana dyscyplina nie jest przypisana (o ile osiągnięcie będzie związane tematycznie z badaniami prowadzonymi w tej dyscyplinie!). [odp. z 08.11.2018 r.]

W jakim terminie uczelnie i instytuty będą wiedzieć, w których dyscyplinach będą poddawane ewaluacji jakości działalności naukowej?
Ewaluację przeprowadza się w ramach dyscypliny w podmiocie zatrudniającym według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok przeprowadzenia ewaluacji co najmniej 12 pracowników prowadzących działalność naukową w danej dyscyplinie, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy związanej z prowadzeniem działalności naukowej w tej dyscyplinie. [odp. z 08.11.2018 r.]

Jakie są różnice między pracownikiem dydaktyczno-naukowym a badawczym w ewaluacji? 
Pracownika zatrudnionego na stanowisku badawczo-dydaktycznym obowiązują takie same „normy” jak dla pracownika badawczego tzn. w ewaluacji będą uwzględniane maks. 4 tzw. „sloty publikacyjne”. Pracownik prowadzący działalność naukową będzie zaliczony do N) w przypadku gdy nie będzie miał żadnego osiągnięcia naukowego, przy czym wystarczy, że będzie współautorem nawet jednej publikacji z wykazu czasopism lub monografii z wykazu wydawnictw. Nie będzie uwzględniany procent czasu poświęcanego na dydaktykę.

Nowy przewodnik po ewaluacji zostanie opublikowany po jego dostosowaniu do projektu rozporządzenia w sprawie ewaluacji, które to rozporządzenie znajduje się na końcowym etapie prac legislacyjnych. Jednakże zwracamy uwagę, że pracowników badawczo-dydaktycznych w ewaluacji będą obowiązywać takie same zasady jak wszystkich pracowników prowadzących działalność naukową. [odp. z 7.01.2019 r.]

Co zmienia nowy podział dyscyplin? Czy nowa systematyka zlikwiduje konkretne obszary badań? 
Nowa systematyka dziedzin i dyscyplin naukowych nie oznacza, że dany obszar badań naukowych ulega likwidacji. Wszystkie dotychczasowe dyscypliny zostały uwzględnione w ramach nowego podziału np. poprzez połączenie z innymi dyscyplinami. Oznacza to, że badania naukowe będą prowadzone na wszystkich dotychczasowych polach badawczych oraz będą nadal finansowane ze środków publicznych. Nowe regulacje dotyczące podziału dyscyplin mają na celu uporządkowanie ich klasyfikacji oraz ograniczenie rozdrobnienia dyscyplin naukowych, które w Polsce przybrało nieznane w skali europejskiej rozmiary: dotychczasowa klasyfikacja obejmowała 8 obszarów, 22 dziedziny i aż 102 dyscypliny. Takie rozdrobnienie nie pozwoliłoby na przeprowadzenie miarodajnej ewaluacji jakości działalność naukowej, która według nowych przepisów będzie odbywać się w dyscyplinach naukowych.

Nową klasyfikację dziedzin i dyscyplin oraz jej porównanie z poprzednią klasyfikacją, a także z klasyfikacją Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) można znaleźć tutaj.

Na jakiej systematyce wzorowało się Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, tworząc rozporządzenie w sprawie dziedzin i dyscyplin?
Klasyfikacja dyscyplin nie jest autorskim pomysłem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Punktem wyjścia do budowy klasyfikacji była systematyka dziedzin i dyscyplin przyjęta przez OECD.

Ostateczna klasyfikacja określona w rozporządzeniu została natomiast opracowana w oparciu o propozycję przygotowaną przez przedstawicieli Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów, Komitetu Polityki Naukowej, Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych. Rozporządzenie poddane było także szerokim konsultacjom społecznym. [odp. z 08.11.2018 r.]

Czy studia z kulturoznawstwa zostaną zlikwidowane, skoro kulturoznawstwo jako dyscyplina będzie włączona do nauki o kulturze i sztuce?
Nie. Kierunki studiów nie są tożsame z dyscyplinami naukowymi. Możliwe jest zatem tworzenie kierunków studiów, których zakres odnosi się do różnych dyscyplin naukowych, czy też do określonego obszaru zagadnień w ramach jednej z dyscyplin.

Zwracamy uwagę, że dotychczas  także istniało wiele kierunków studiów, których program nie był tożsamy z zakresem jednej dyscypliny wynikającej z dotychczasowej klasyfikacji. Dotyczy to np. stosunków międzynarodowych czy mechatroniki, dla których nie ma i nie było wyodrębnionych dyscyplin naukowych.

Trzeba zaznaczyć, że nowa systematyka dziedzin i dyscyplin naukowych nie determinuje również klasyfikacji zawodów medycznych. [odp. z 08.11.2018 r.]

W jaki sposób mam określić swój udział czasu pracy, który poświęcam na prowadzenie badań w miejscu zatrudnienia w przypadku, gdy w oświadczeniu o reprezentowanej dziedzinie i dyscyplinie naukowej wskazałem dwie dyscypliny?
Ministerstwo przewiduje, że informacje o udziale czasu pracy w dyscyplinie będą podawane w zaokrągleniu do ¼, w związku z czym są możliwe dwie relacje: 50/50 oraz 75/25. Informacje o udziale czasu pracy są wprowadzane do POL-on przez rektora lub dyrektora instytutu. Nie są one obowiązkowym elementem oświadczenia składanego przez pracownika, gdyż do określenia tego udziału jest uprawniony kierownik podmiotu. Dobrą praktyką będzie natomiast uzgadnianie tego udziału między pracodawcą a zainteresowanym pracownikiem przed zaraportowaniem informacji o udziale czasu pracy. [odp. z 08.11.2018 r.]

[CASE] W miejscu zatrudnienia zadeklarowałem dwie dyscypliny. Wybrałem jedną dyscyplinę z dziedziny nauk inżynieryjno-technicznych i jedną z dziedziny nauk społecznych. Razem z pracodawcą ustaliliśmy, że badaniom w ramach pierwszej dyscypliny poświęcę 75% swojego czasu pracy, a w ramach drugiej – 25% czasu pracy. Czy wobec tego muszę mieć odpowiednio 75% publikacji z dyscypliny inżynieryjno-technicznej i 25% ze społecznej? Obecnie nie wiem, jakie dyscypliny zostaną przypisane do poszczególnych czasopism, co może skutkować tym, że stosunek publikacyjny będzie inny, np. publikacje z dyscypliny inżynieryjno-technicznej będą stanowiły 40% wszystkich moich publikacji, a z dyscypliny społecznej – 60%.
Konstytucja dla Nauki oraz projektowane rozporządzenia pozostawiają badaczom pełną swobodę wyboru czasopism naukowych, w których będą publikowali wyniki swoich badań. Swobody tej nie ogranicza przypisanie dyscyplin naukowych do czasopism naukowych, ani przesłane do systemu POL-on przez kierownika podmiotu zatrudniającego informacji dotyczących wymiaru czasu, który poszczególne osoby przeznaczają na prowadzenie działalności naukowej w dyscyplinach naukowych. Należy zauważyć, że informacje te będą wykorzystywane na potrzeby ewaluacji działalności naukowej, której podlegają podmioty sektora nauki i szkolnictwa wyższego (ewaluacja ta nie jest oceną poszczególnych badaczy).

Naukowiec nie musi więc publikować w czasopismach z wybranych przez niego dyscyplin zgodnie z deklarowanym czasem pracy. Osoba, która np. 75% swojego czasu pracy poświęca badaniom nad ekonomią i finansami, a 25% – badaniom nad naukami o zarządzaniu i jakości, będzie mogła publikować wyniki swoich badań np. po połowie w czasopismach z dyscyplin: „ekonomia i finanse” oraz „nauki o zarządzaniu i jakości”. Co więcej, osoba ta wyniki swoich badań będzie mogła ogłosić również w czasopiśmie, któremu nie przypisano żadnej z tych dwóch dyscyplin (np. w czasopiśmie zajmującym się wyłącznie naukami socjologicznymi). Wszystkie artykuły naukowca – niezależnie od profilu czasopisma, w których się ukazały – będą mogły zostać zgłoszone przez podmiot go zatrudniający do ewaluacji działalności naukowej, jeśli mają merytoryczny związek z ewaluowaną dyscypliną naukową. [odp. z 08.11.2018 r.]

W związku z nową klasyfikacją dziedzin i dyscyplin proszę o interpretację zakresu dyscypliny geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna?
Zakres poszczególnych dyscyplin w nowym wykazie odniesiony do dotychczasowej klasyfikacji obszarów, dziedzin i dyscyplin znajduje się w uzasadnieniu rozporządzenia: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12314504/katalog/12525413#12525413. [odp. z 7.01.2019 r.]

Czy oświadczenie o zaliczeniu do liczby N traci ważność w przypadku ustania zatrudnienia? Czy składane jest na dany rok akademicki, raz do roku?
Nowy pracownik prowadzący działalność naukową musi złożyć oświadczenie upoważniające pracodawcę do zaliczenia go w poczet liczby N w ciągu 14 dni od daty zatrudnienia. Zmiana miejsca pracy wymusza więc złożenie kolejnego oświadczenia. Ewaluację przeprowadza się w ramach dyscypliny w podmiocie zatrudniającym według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego przeprowadzenie ewaluacji 12 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy związanej z prowadzeniem działalności naukowej w tej dyscyplinie. Ewaluacja obejmuje osiągnięcia, które powstały w związku z zatrudnieniem lub odbywaniem kształcenia w podmiocie (nie ma przy tym znaczenia, czy jest to podstawowe, czy dodatkowe miejsce pracy). Jeżeli zatem publikacje pracownika powstały w związku z zatrudnieniem w podmiocie A, to nawet w przypadku podjęcia przed datą przeprowadzenia ewaluacji zatrudnienia w podmiocie B – osiągnięcia sprzed tej zmiany nie mogą być uwzględnione w ewaluacji w podmiocie B. Osiągnięcia z okresu zatrudnienia w podmiocie A będą uwzględniane w tym podmiocie, a pracownik będzie uwzględniony w podmiocie A do ustalania liczby osiągnięć naukowych uwzględnianych w ewaluacji w tych latach, gdyż liczbę tę (osiągnięć naukowych) ustala się w kolejnych latach wg stanu na dzień 31 grudnia każdego roku.

W ewaluacji uwzględnia się osiągnięcia naukowe osób, które zostały uwzględnione przy określeniu liczby N w danej dyscyplinie naukowej oraz złożyły oświadczenie, o którym mowa w art. 265 ust. 13 ustawy, a w przypadku publikacji naukowych dodatkowo wskazały podmiot jako miejsce prowadzenia działalności naukowej, której wyniki stanowiły podstawę do ich opracowania. Pierwsze oświadczenie o zaliczeniu do liczby N w dyscyplinach będą składane na podstawie nowej ustawy w terminie do terminie do dnia 31 grudnia 2018 r. osoba, która już nie jest pracownikiem nie może złożyć „wstecz” żadnych oświadczeń, wobec czego osiągnięcia takiej osoby nie będą uwzględniane. [odp. z 7.01.2019 r.]

Posiadam znaczący dorobek w dwóch dziedzinach: naukowej i artystycznej. Czy powinnam podać dwie dyscypliny z dwóch różnych dziedzin? Czy istnieje taka możliwość? Jeśli nie to jaką powinnam podjąć decyzję?
Przepisy nie ograniczają możliwości wskazania przez pracownika dyscyplin naukowych w dwóch różnych dziedzinach nauki. [odp. z 7.01.2019 r.]

Czy dorobek uczestników obecnych studiów doktoranckich może zostać uwzględniony w najbliższej ewaluacji? Czy uczestnicy studiów doktoranckich mogą złożyć oświadczenie np. z dniem zakończenia studiów? 
W ewaluacji uwzględnia się te osiągnięcia artystyczne, których autorzy albo współautorzy: byli pracownikami podmiotu zatrudnionymi na umowę o pracę i zostali uwzględnieni przy określeniu liczby N w danej dyscyplinie artystycznej lub też jeżeli w okresie objętym ewaluacją odbywali kształcenie w szkole doktorskiej prowadzonej przez dany podmiot. Nie dotyczy to uczestników studiów doktoranckich prowadzonych na dotychczasowych zasadach. [odp. z 7.01.2019 r.]

Jaką dyscyplinę powinien zadeklarować pracownik, jeżeli jego główna dyscyplina nie będzie parametryzowana na uczelni?
Wybór dyscyplin wskazywanych w oświadczeniu jest autonomiczną decyzją osoby prowadzącej działalność naukową. Oświadczenie o reprezentowanych dyscyplinach naukowych składa się, biorąc pod uwagę ostatnio uzyskany stopień naukowy, stopień w zakresie sztuki lub tytuł profesora aktualny dorobek naukowy lub artystyczny. Ponadto, istotną wskazówką przy wyborze dyscyplin jest część uzasadnienia do rozporządzenia ws. wykazu dziedzin i dyscyplin, która wskazuje m.in. na zakres poszczególnych dyscyplin odniesiony do dotychczasowej klasyfikacji obszarów, dziedzin i dyscyplin. Pracownik może także wskazać drugą dyscyplinę, jeżeli prowadzona działalność naukowa ma także związek z tą dyscypliną. [odp. z 7.01.2019 r.]

Czy osoby przebywające na urlopie wychowawczym wliczamy do N, czy mogą złożyć oświadczenie w ustawowym terminie?
Tak. Osoby przebywające na długotrwałych urlopach prowadzące działalność naukową, a do takich osób zalicza się pracowników zatrudnionych na etacie dydaktyczno-naukowym, jeśli złożyły oświadczenie o zaliczeniu do liczby N są uwzględniane w tej liczbie. Formalnie w tych przypadkach stosunek pracy z jednostką jest zachowany. Jednakże uwaga zostanie rozważona na etapie rozpatrywania uwag zgłoszonych w ramach konsultacji projektu rozporządzenia. [odp. z 7.01.2019 r.]

Jaki będzie status osób prowadzących badania w dyscyplinie, która nie będzie poddana ewaluacji na mojej uczelni?
Status takich osób nie ulegnie zmianie. Mogą nadal prowadzić działalność naukową, a osoby takie będą uwzględniane w składniku kadrowym w algorytmie. [odp. z 7.01.2019 r.]

Uprawnienia do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego w przypadku podziału dotychczasowej jednej dyscypliny na dwie odrębne dyscypliny przyporządkowane do różnych dziedzin. Do 31 stycznia rektorzy uczelni składają do CK oświadczenia o przyporządkowaniu posiadanych uprawnień do odpowiedniej dyscypliny w jednej z dziedzin według nowej klasyfikacji. Jeżeli geografia została rozbita na dwie dyscypliny, czy posiadane dotychczas uprawnienia z geografii przechodzą na obie dyscypliny, czy mogą przejść wyłącznie na wskazaną jedną z nich?
Zgodnie z przepisami wprowadzającymi Konstytucję dla Nauki posiadane dotychczas uprawnienia do nadawania stopnia doktora lub doktora habilitowanego mogą zostać przyporządkowane wyłącznie do jednej dyscypliny (art. 177 ust. 1 zd. 2 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę ‒ Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669).

Równocześnie jednak należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 174 ust. 2 powyższego aktu normatywnego uprawnienia jednostek organizacyjnych uczelni do nadawania stopnia doktora lub doktora habilitowanego, przyznane na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule  w zakresie sztuki (Dz. U. z 2017 r. poz. 1789), stały się ‒ 1 października 2018 r. ‒ uprawnieniami uczelni do nadawania stopnia doktora lub doktora habilitowanego w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668). W myśl art. 177 ust. 1 Przepisów wprowadzających  […], to uczelnia ‒ a nie jej jednostki organizacyjne ‒ składa do Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów oświadczenie w sprawie przyporządkowania posiadanych uprawnień do nadawania stopnia doktora lub doktora habilitowanego do odpowiedniej nowej dyscypliny, określonej w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych (Dz. U. poz. 1818).

Zamierzona przez ustawodawcę komasacja uprawnień do doktoryzowania i habilitacji na poziomie uczelni ma na celu m.in. umożliwić jej elastyczne dysponowanie tymi uprawnieniami w procesie przyporządkowywania do nowych dyscyplin. W tym kontekście zwrócić należy szczególną uwagę na uzasadnienie do powyższego rozporządzenia (dostępne na stronie Rządowego Centrum Legislacji pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12314504/katalog/12525413#12525413), przedstawiające zależności między nową klasyfikacją a obecnie obowiązującym wykazem i systematyką OECD. Stanowi ono istotną wskazówkę w procesie przyporządkowywania uprawnień do nowej klasyfikacji. Zgodnie z przedmiotowym dokumentem, dotychczasowa dyscyplina geografia w zakresie geografii społeczno-ekonomicznej oraz ekonomia w zakresie gospodarki przestrzennej odpowiadają zakresowi nowej dyscypliny geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna, natomiast pozostałe zagadnienia wchodzące dotychczas w zakres dyscypliny geografia stanowią część nowej dyscypliny nauki o Ziemi i środowisku, w której zakres wejdą również zagadnienia związane z dotychczasowymi dyscyplinami: geofizyka (dziedzina nauk o Ziemi), geofizyka (dziedzina nauk fizycznych), geologia i oceanologia. W świetle powyższego nie można wykluczyć możliwości przyporządkowania przez uczelnię jednego z posiadanych uprawnień w zakresie ekonomii zgodnie z powyższym wskazaniem, albo przyporządkowania uprawnień do nadawania stopni w dyscyplinie geografia do dyscypliny geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna przy jednoczesnym przyporządkowaniu uprawnień w jednej z ww. dyscyplin związanej z naukami o Ziemi do dyscypliny nauki o Ziemi i środowisku.

Abstrahując od powyższego, w celu uniknięcia ryzyka utraty uprawnień do nadawania stopnia w odniesieniu do części zagadnień stanowiących zakres dotychczasowej dyscypliny naukowej geografia, wskazane może być wystąpienie przez uczelnię do Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z wnioskiem o nadanie nowego uprawnienia w zakresie odpowiednio: nauk o Ziemi i środowisku albo geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej, na podstawie art. 176 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę ‒ Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. [odp. 7.01.2019 r.]

Co należy zrobić, jeśli nauczyciel zatrudniony na stanowisku badawczym lub badawczo-dydaktycznym jest nieobecny w terminie, do którego powinien złożyć oświadczenie (długotrwałe zwolnienia lekarskie, urlopy bezpłatne, naukowe, delegacje zagraniczne)? Czy w systemie POL-on będzie można skomentować tego typu przypadki? Czy brak oświadczeń będzie traktowany jako niewypełnienie obowiązków?
Pracownik badawczy lub badawczo-dydaktyczny na uczelni zobowiązany jest złożyć pierwsze oświadczenie o dyscyplinach (z art. 343 ust. 7) do 30 listopada 2018 r., natomiast oświadczenie o zaliczeniu do liczby N (art. 265 ust. 5) do 31 grudnia 2018 r. W przypadku gdy pracownik przebywa nieprzerwanie w tym czasie na urlopie i nie jest możliwe uzyskanie od niego oświadczenia, powinien złożyć oświadczenie niezwłocznie po powrocie do pracy. Jeśli uzyskanie oświadczenia od tej osoby jest możliwe, należy je przyjąć i wykazać w systemie. Należy jednak zwrócić uwagę, że oświadczenie złożone po 31 grudnia 2018 r. spowoduje, że osoba ta nie zostanie uwzględniona w liczbie N za rok 2018. [odp. z 8.02.2019 r.]

Dodatkowo w związku z art. 324 ust. 5 przy ewaluacji działalności naukowej za 2017 r. uwzględnia się osiągnięcia pracowników zaliczonych według stanu na 31 grudnia 2017 r. do osób uczestniczących w realizacji badań naukowych lub prac rozwojowych na podstawie przepisów uchylonej ustawy o zasadach finansowania nauki, z wyłączeniem pracowników naukowo-technicznych i inżynieryjno-technicznych. Osiągnięcia tych pracowników uwzględnia się w dyscyplinach wskazanych w pierwszym oświadczeniu, o którym mowa w art. 219 ust. 11. W związku z tym może być problem z zaliczeniem do ewaluacji osiągnięć za 2017 r. pracowników, którzy z różnych względów nie złożą w roku 2018 oświadczenia o dyscyplinach. [odp. z 7.01.2019 r.]

Czy jest możliwe wskazanie innego niż 75/25 i 50/50 procentowego udziału czasu pracy na dwie dyscypliny? Czy system POL-on zablokuje wpisanie innej relacji np. 20/80, 0/100? 
Ministerstwo przewiduje, że informacje o udziale czasu pracy w dyscyplinie będą podawane z dokładnością do ¼, w związku z czym są możliwe dwie relacje: 50/50 oraz 75/25. Relacja 0/100 wskazywałaby na to, że badacz prowadzi faktycznie badania tylko w jednej dyscyplinie. [odp. z 7.01.2019 r.]

Uczelnie zobowiązane są do złożenia do Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów oświadczenia w sprawie przyporządkowania posiadanych uprawnień do nadawania stopnia doktora lub doktora habilitowanego do odpowiedniej dyscypliny. Czy istnieje jakiś wzór takiego oświadczenia? 
Tak. Jest dostępny na stronie internetowej Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów. [odp. z 17.01.2019 r.]

Czym jest identyfikator ORCID?
Identyfikator ORCID jest unikalnym identyfikatorem cyfrowym, który nadawany jest przez organizację ORCID. Jest dedykowany naukowcom, a jego przeznaczeniem jest umożliwienie jednoznacznej identyfikacji osoby w skali międzynarodowej.

Każdy naukowiec, który chce aby jego osiągnięcia publikacyjne były wzięte pod uwagę w ewaluacji, ma obowiązek posiadania identyfikatora ORCID oraz powiązania z nim konta w PBN. Z systemu PBN, numer ORCID będzie przesłany do systemu POL-on. Numer ORCID jest też niezbędny dla osób chcących prowadzić swoją bibliografię naukową w systemie PBN.
Wprowadzenie wymogu posiadania przez osoby prowadzące badania naukowe i prace rozwojowe wpisuje się w cel reformy szkolnictwa wyższego i nauki jakim jest zwiększenie międzynarodowego znaczenia dorobku polskich naukowców. ORCID w jednym miejscu gromadzi dane nt. wszystkich publikacji danego autora, będąc jego funkcjonalnym „tableau”. Pozwala przejrzeć innej osobie dorobek naukowy autora, ocenić jego potencjał w celu nawiązania ewentualnej współpracy. Ponadto, umożliwia rozwiązanie problemów związanych z niejednoznacznością nazwisk w systemie komunikacji naukowej, spowodowanych m.in. przez różnice w pisowni. ORCID gwarantuje unikalność autora, ułatwiając jego wyszukanie wśród wielu osób o tym samym imieniu i nazwisku. Przekłada się to na wzrost rozpoznawalności i umiędzynarodowienia polskich naukowców, dając szanse na wzrost ich cytowalności. Na chwilę obecną na całym świecie jest już ponad 8 mln czynnych użytkowników systemu ORCID.
Obowiązek posiadania identyfikatora ORCID przez osoby prowadzące działalność naukową w dyscyplinach naukowych wynika z art. 265 ust. 11 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, który stanowi, iż „monografie naukowe i artykuły naukowe uwzględnia się w ewaluacji, jeżeli informacje o nich są umieszczone w bazie danych dostępnej za pośrednictwem elektronicznego identyfikatora naukowca zgodnego z międzynarodowymi standardami określonego na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 353 pkt 1. (…)” – oznacza to, że jeśli publikacje danej osoby nie będą umieszczone w systemie ORCID, nie będą brane pod uwagę w procesie ewaluacji, również tej, która zostanie przeprowadzona w 2021 r. Wymóg posiadania identyfikatora potwierdzają również przepisy rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 6 marca 2019 r. w sprawie danych przetwarzanych w Zintegrowanym Systemie Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on.
Połączenie konta w PBN z numerem ORCID ID umożliwi systemowi PBN, po wyrażeniu odpowiednich zgód, wysyłanie publikacji w nim zgromadzonych na osobiste konto autora w ORCID, co będzie jednoznaczne ze spełnieniem ww. obowiązku ustawowego. Takie połączenie da w przyszłości również możliwość skorzystania z publikacji wprowadzonych w systemie ORCID na potrzeby ewaluacji.
Po podpięciu ORCID ID do konta w PBN identyfikator jest trwale powiązany z użytkownikiem i pozwala na odróżnienie go od innych osób o tym samym imieniu i nazwisku i rozpoznanie dorobku naukowego – nawet w przypadku zmiany nazwiska. Ponadto identyfikator jest prezentowany przy każdej publikacji naukowca.
Jedyną instytucją, która może nadawać ORCID iD jest ORCID. Rejestrację konta w ORCID można przeprowadzić bezpośrednio na stronie głównej. Konto w ORCID można również zarejestrować za pośrednictwem istniejącego konta użytkownika w PBN.
Aby numer ORCID został wysłany do rejestru pracowników w POL-on, do konta PBN należy podłączyć również profil POL-on. Synchronizacja tych trzech systemów da możliwość:
1. Zaimportować publikacje z ORCID do PBN (oraz za zgodą autora – z PBN do ORCID),
2. Pobrać dyscypliny autorów z POL-on, co pozwoli przypisać publikacje do odpowiednich dyscyplin,
3. Wysłać numer ORCID osoby do rejestru pracowników w POL-on.

Jak uzyskać ORCID iD za pośrednictwem PBN?
1. Należy zalogować się na swoje konto użytkownika w systemie PBN.
2. W prawym górnym rogu należy kliknąć na swoje imię i nazwisko, a następnie wybrać „Twój profil”.
3. W zakładce „Twój profil” po prawej stronie ekranu znajduje się sekcja „Połączone konta” – tam należy wybrać przycisk „Stwórz lub podłącz ORCID ID”.
4. Wyświetli się okno systemu ORCID, w którym należy wybrać opcję „Register now”.
5. Należy wypełnić obowiązkowe pola formularza i kliknąć „Register”, a następnie zaakceptować autoryzację systemu PBN wybierając przycisk „Authorize” – dzięki temu po rejestracji ORCID iD zostanie automatycznie powiązany z kontem użytkownika w PBN.
6. Na adres e-mail podany podczas rejestracji zostanie wysłana prośba o aktywację konta. Po jej dokonaniu profil ORCID jest gotowy (można się logować na stronie tego systemu i uzupełnić tam informacje o sobie).
7. Po aktywacji, nowo zarejestrowany numer ORCID jest widoczny w zakładce „Twój profil” w PBN.

Jak powiązać konto w PBN z istniejącym kontem w ORCID?
1. Należy zalogować się na swoje konto użytkownika w systemie PBN
2. W prawym górnym rogu należy kliknąć na swoje imię i nazwisko, a następnie wybrać „Twój profil”.
3. W zakładce „Twój profil” po prawej stronie ekranu znajduje się sekcja „Połączone konta” – tam należy wybrać przycisk „Stwórz lub podłącz ORCID ID”.
4. Wyświetli się okno logowania systemu ORCID gdzie należy wprowadzić dane swojego konta w ORCID (email lub ORCID iD oraz hasło) i kliknąć „Sign into ORCID.
5. ORCID został podłączony – od tej chwili ORCID ID jest widoczny w zakładce „Twój profil” w PBN.