INFORMACJE OGÓLNE

UZNAWANIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH OSÓB, KTÓRE NA STAŁE WYJEŻDŻAJĄ DO INNEGO PAŃSTWA

ŚWIADCZENIE USŁUG TRANSGRANICZNYCH

INFORMACJE OGÓLNE

1. Na czym polega system uznawania kwalifikacji zawodowych?

   System uznawania kwalifikacji zawodowych został uregulowany przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady WE z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz. Urz. WE L 255 z 30.09.2005, z późn. zm.). System uznawania kwalifikacji zawodowych umożliwia podjęcie i wykonywanie zawodu w innym państwie członkowskim (a także na obszarze państw EOG – Islandia, Norwegia, Lichtenstein i w Szwajcarii), które reguluje dany zawód, tj. uzależnia podjęcie pracy w tym zawodzie od posiadania określonych kwalifikacji.

2. W których państwach obowiązują przepisy umożliwiające uznawanie kwalifikacji zawodowych?

   Przepisy te są stosowane przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej, a także Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Norwegia, Liechtenstein) i Szwajcarię.

3. Dowiedziałam się, że zawód który chcę wykonywać w jednym z państw UE jest regulowany. Co to znaczy?

   To znaczy, że trzeba spełnić określone wymagania, mieć specjalne kwalifikacje do jego wykonywania. Każde państwo członkowskie UE decyduje o uregulowaniu dostępu do zawodów. Jeżeli zawód w danym państwie jest regulowany to osoba, która uzyskała kwalifikacje w innym państwie członkowskim potrzebuje ich oficjalnego uznania, którego dokonują właściwe organy przyjmującego państwa członkowskiego.

4. Które zawody są regulowane w Polsce?

   Lista zawodów regulowanych w Polsce znajduje się pod następującym linkiem http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/regprof/index.cfm?action=regprofs&id_country=23&quid=1&mode=asc&maxRows=*

5. Co to jest działalność regulowana?

   Działalność regulowana to działalność wymieniona w Załączniku nr IV https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02005L0036-20140117&from=GA do dyrektywy 2005/36/WE, którą wykonują osoby spełniające wymagania kwalifikacyjne określone przez dane państwo. Każde państwo decyduje, czy dana działalność jest regulowana na jego obszarze, czy też nie. Dlatego też ta sama działalność w jednym państwie może być regulowana, a w innym nie.

6. Co to jest Europejska Legitymacja Zawodowa?

   Europejska legitymacja zawodowa – European Professional Card – jest elektronicznym dokumentem, stanowiącym dowód uznania kwalifikacji zawodowych w innym państwie członkowskim UE lub spełnienia warunków niezbędnych do zgodnego z prawem świadczenia usługi transgranicznej w innym państwie członkowskim UE.

7. Jak mogę uzyskać Europejską Legitymację Zawodową?

   Wniosek o wydanie ELZ składa się poprzez przeznaczoną do tego ogólnoeuropejską stronę internetową www.twojaeuropa.pl do organu właściwego dla danego zawodu regulowanego w państwie wysyłającym. Oznacza to, że Polacy wyjeżdzający za granicę mogą przekazać w ten sposób wniosek o legitymację do polskiego właściwego organu dla danego zawodu. Z kolei posiadacz kwalifikacji z innego państwa, w celu uznania tych kwalifikacji w Polsce lub świadczenia usługi w Polsce, złoży taki wniosek do organów właściwych w swoim państwie.

8. Czy Europejską Legitymację Zawodową mogę uzyskać dla każdego zawodu?

   Nie, nie dla każdego. W chwili obecnej ELZ dotyczy następujących zawodów: fizjoterapeuta; farmaceuta; pielęgniarka odpowiedzialna za opiekę ogólną; przewodnik górski; pośrednik w obrocie nieruchomościami.

9. Ile kosztuje wydanie Europejskiej Legitymacji Zawodowej?

   Opłaty różnią się w zależności od państwa członkowskiego. Informacje w sprawie opłat znajdują się na portalu Twoja Europa pod następującym linkiem:

   http://europa.eu/youreurope/citizens/work/professional-qualifications/european-professional-card/index_pl.htm

UZNAWANIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH OSÓB, KTÓRE NA STAŁE WYJEŻDŻAJĄ DO INNEGO PAŃSTWA

1. Która instytucja uznaje kwalifikacje?

   Wniosek w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego należy złożyć do właściwego organu. Baza zawodów regulowanych we wszystkich państwach oraz organów właściwych w sprawach uznawania kwalifikacji zawodowych dla poszczególnych zawodów regulowanych znajduje się na stronach Komisji Europejskiej.

2. Jak wygląda procedura uznawania kwalifikacji zawodowych?

   Organ właściwy rozpatruje wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych dokonując porównania Twoich kwalifikacji z wymaganiami do wykonywania tego zawodu, który jest zawodem regulowanym. W przypadku zasadniczych różnic w kształceniu lub szkoleniu albo w zakresie zawodu, możesz być zobowiązany do złożenia testu umiejętności albo odbycia stażu adaptacyjnego, bądź obu tych środków, których celem jest uzupełnienie brakującej wiedzy lub umiejętności. Jeśli masz doświadczenie zawodowe, to będzie ono wzięte pod uwagę.

3. W jaki sposób można złożyć wniosek w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych w Polsce?

   Wniosek może być złożony w postaci papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego, opatrzonego podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym, za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej właściwego organu lub poprzez stronę www.biznes.gov.pl Istnieje również elektroniczna procedura uznania kwalifikacji. Patrz punkt Europejska Legitymacja Zawodowa.

4. Jakie dokumenty należy złożyć?

   Najlepiej skontaktować się bezpośrednio z organem, który będzie uznawał kwalifikacje, bądź zapoznać się z informacjami zawartymi na stronie tego organu lub www.biznes.gov.pl

5. Czy kwalifikacje są uznawane automatycznie?

   Automatyczne uznanie kwalifikacji jest możliwe w przypadku następujących zawodów: lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki , położnej, farmaceuty, lekarza weterynarii i architekta – o ile dyplom potwierdzający Twoje kwalifikacje jest wpisany do Załącznika V.
   Automatyczne uznanie kwalifikacji jest także możliwe w działalnościach regulowanych objętych załącznikiem IV do dyrektywy, jeśli spełniasz warunki określone do takiego uznania (art. 17 – 19 dyrektywy ). Jeśli dokumenty potwierdzające kwalifikacje nie spełniają wyżej wskazanych warunków, albo posiadasz kwalifikacje do wykonywania innych zawodów, mogą one także być uznane na podstawie tzw. ogólnego systemu uznawania kwalifikacji.

6. W jakim języku składa się wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych?

   Wniosek w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji składa się w języku urzędowym danego państwa. W Polsce wniosek należy złożyć w jęz. polskim. Natomiast dokumenty dołączone do wniosku można złożyć w języku polskim albo w innym języku wraz z tłumaczeniem na język polski.

7. Czy organ właściwy sprawdza znajomość języka w trakcie procedury uznawania kwalifikacji?

   Nie. Znajomość języka należy potwierdzić dodatkowo, jeżeli jest taka konieczność. Sprawdzenie znajomości języka może być zastosowane, gdy zawód ma wpływ na bezpieczeństwo pacjentów lub gdy istnieje poważna wątpliwość, czy specjalista posiada wystarczającą znajomość danego języka do wykonywania konkretnego zawodu.

8. Ile trwa procedura uznawania kwalifikacji zawodowych?

   Procedura uznawania kwalifikacji zawodowych powinna zakończyć się w ciągu 3 miesięcy. W szczególnych przypadkach może zostać przedłużona o 1 miesiąc.

9. Na czym polega staż adaptacyjny?

   W przypadku zasadniczych różnic w kształceniu lub szkoleniu albo w zakresie zawodu, możesz być zobowiązany do odbycia stażu adaptacyjnego, celem uzupełnienia brakującej wiedzy lub umiejętności. Staż adaptacyjny może trwać do 3 lat i może wiązać się z dodatkowymi opłatami. Szczegółowych informacji udziela organ właściwy dla danego zawodu.

10. Na czym polega test umiejętności?

    W przypadku zasadniczych różnic w kształceniu lub szkoleniu albo w zakresie zawodu, możesz być zobowiązany do przystąpienia do testu umiejętności, celem uzupełnienia brakującej wiedzy lub umiejętności. Test umiejętności może wiązać się z dodatkowymi opłatami. Szczegółowych informacji udziela organ właściwy dla danego zawodu.

11. Czy otrzymam oficjalne potwierdzenie uznania kwalifikacji?

    Tak, właściwy organ wydaje decyzję w sprawie uznania kwalifikacji.

12. Ile wynosi w Polsce opłata za uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego, gdzie trzeba zapłacić i jak potwierdzić dokonanie opłaty?

    Opłata zależy od minimalnego wynagrodzenia za pracę i w roku 2018 jest to kwota 735 zł. Opłatę wnosi się na rachunek bankowy właściwego organu. Przed dokonaniem opłaty, należy skontaktować się z organem właściwym w celu weryfikacji nr rachunku bankowego. Dowód zapłaty może mieć formę wydruku potwierdzającego dokonanie operacji bankowej, który dołącza się do wniosku.

13. Kto może uznać moje kwalifikacje uzyskane za granicą, jeżeli zawód który chcę wykonywać w Polsce nie jest regulowany?

    W przypadku zawodów nieregulowanych decyzję o uznaniu kwalifikacji podejmuje pracodawca, który zamierza zatrudnić danego pracownika.

14. Gdzie uzyskam dokument potwierdzający prawo wykonywania zawodu?

    Zaświadczenia potwierdzające prawo wykonywania zawodu w kraju, w którym uzyskało się kwalifikacje zawodowe wydają tzw. organy właściwe. Dane teleadresowe organów właściwych są wskazane przy poszczególnych zawodach regulowanych wymienionych w bazie zawodów regulowanych pod linkiem: http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/regprof/index.cfm?action=regprofs&id_country=23&quid=1&mode=asc&maxRows=*
    Jeśli zawód nie jest w Polsce regulowany, zaświadczenia nie są wydawane.

15. Mam ukończone studia we Francji. Pracowałam tam jako tłumacz. Chciałabym wykonywać ten zawód również w Polsce. Czy muszę zdawać specjalny egzamin na tłumacza przysięgłego?

    Nie. W przypadku uzyskania kwalifikacji do wykonywania zawodu w innym państwie członkowskim, można je uznać na podstawie unijnych przepisów. Warunkiem jest posiadanie pełnego prawa wykonywania zawodu w państwie uzyskania kwalifikacji. Natomiast jeżeli w państwie uzyskania kwalifikacji zawód ten nie jest regulowany, wymagane jest posiadanie potwierdzenia wykonywania tego zawodu przynajmniej przez rok lub ukończenie kształcenia regulowanego.

16. Studia ukończyłem w Polsce. Jednakże praktykę zawodową odbyłem za granicą. Czy jest ona uznawana w Polsce?

    Tak. Przepisy unijne umożliwiają uznawanie praktyki zawodowej odbytej w państwie członkowskim. Organ właściwy dla danego zawodu w Polsce, ustala jaki okres praktyki zawodowej podlega uznaniu.

17. Moje kwalifikacje zawodowe zostały już uznane w Polsce. Czy mogę posługiwać się polskim tytułem zawodowym.

    Tak. Po uznaniu kwalifikacji można posługiwać się tytułem ustalonym dla danego zawodu w Polsce.

18. Mam ukończone studia I stopnia i tytuł zawodowy licencjata, który wystarczy do wykonywania mojego zawodu w Polsce. Chciałbym w przyszłości podjąć pracę w jednym z krajów UE, w którym do wykonywania tego zawodu potrzebne są studia II stopnia. Czy w związku z tym będę mógł uznać swoje kwalifikacje w tym kraju?

    Tak. Warunkiem ubiegania się o uznanie kwalifikacji w innym kraju członkowskim jest posiadanie pełnego prawa do wykonywania tego zawodu w państwie uzyskania kwalifikacji. W przypadku wystąpienia różnic w zakresie kształcenia czy wykonywanego zawodu, organ właściwy może zaproponować przystąpienie do testu umiejętności lub odbycia stażu adaptacyjnego jako środka wyrównawczego.

19. Co zrobić, jeżeli nie ma w Polsce instytucji, która mogłaby wystawić dokument, konieczny do uznania w innym państwie moich kwalifikacji zawodowych?

    Jeżeli w Polsce nie są wydawane dokumenty poświadczające spełnienie określonych warunków, dowodem w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji jest oświadczenie wnioskodawcy złożone w formie i trybie określonych w przepisach państwa, w którym został złożony wniosek o uznanie kwalifikacji.

20. Gdzie uzyskam dokument potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej wymagane przez państwo, do którego zamierzam wyjechać?

    W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, możliwe jest uzyskanie zaświadczenia stwierdzającego charakter, okres i rodzaj działalności wykonywanej w Polsce. Dokument ten może być potrzebny, jeśli chcesz prowadzić tę samą działalność w innym państwie członkowskim, które reguluje do niej dostęp.

    Zaświadczenia wydawane są przez marszałka województwa lub wskazany przez niego organ.

    Sprawdź, który organ wydaje zaświadczenia w Twoim województwie

21. Gdzie mogę uzyskać dodatkowe informacje lub wsparcie?

    W każdym państwie członkowskim UE/EOG istnieje OŚRODEK WSPARCIA (assistance center), który udziela informacji, czy dany zawód jest w tym państwie regulowany i w razie potrzeby kieruje do odpowiedniego organu właściwego w sprawach uznania kwalifikacji w tym zawodzie. Przekazuje także podstawowe informacje o procedurze uznawania kwalifikacji w swoim państwie i obowiązujących regulacjach prawnych. Kontakt do ww. instytucji znajduje się na stronie KE.

ŚWIADCZENIE USŁUG TRANSGRANICZNYCH

1. Na czym polega świadczenie usług transgranicznych?

   Świadczenie usług transgranicznych polega na tymczasowym i okazjonalnym wykonywaniu zawodu (oddelegowanie) lub prowadzeniu działalności. Usługodawca przemieszcza się do innego państwa członkowskiego, lecz w Polsce nadal prowadzi działalność lub jest zatrudniony.

2. Jakich formalności należy dopełnić?

   Jeśli dany zawód jest regulowany lub działalność jest regulowana w państwie, w którym zamierzasz świadczyć usługę transgraniczną, należy przede wszystkim złożyć oświadczenie o zamiarze świadczenia usługi transgranicznej do właściwego organu.

   W przypadku zawodów związanych ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym, właściwy organ państwa, na którego terenie zamierzasz świadczyć usługę może sprawdzić Twoje kwalifikacje (tzw. wstępne sprawdzenie kwalifikacji).

3. Kiedy można rozpocząć świadczenie usługi transgranicznej?

   Jeżeli oświadczenie zostało wypełnione poprawnie, a dokumenty nie budzą zastrzeżeń, to organ przyjmuje złożone oświadczenie. Usługodawca po złożeniu oświadczenia może wykonywać działalność. Jeżeli zawód związany jest ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym właściwy organ państwa, na którego terenie zamierzasz świadczyć usługę może przed rozpoczęciem świadczenia usługi sprawdzić Twoje kwalifikacje zawodowe.

4. Co powinno zawierać oświadczenie?

   Państwo Członkowskie może wymagać dołączenia do oświadczenia następujących dokumentów:
   a) dokumentu potwierdzającego obywatelstwo usługodawcy,
   b) zaświadczenia potwierdzającego, że jego posiadacz prowadzi zgodnie z prawem działalność oraz że w momencie składania zaświadczenia nie obowiązuje go zakaz, nawet tymczasowy, wykonywania tej działalności,
   c) potwierdzenia kwalifikacji zawodowych,
   d) dowolnego dowodu potwierdzającego wykonywanie przez usługodawcę danej działalności przez co najmniej rok w okresie ostatnich dziesięciu lat, w przypadku gdy ani zawód ani kształcenie przygotowujące do zawodu nie są regulowane,
   e) zaświadczenia potwierdzającego brak tymczasowego lub stałego zawieszenia prawa wykonywania danego zawodu lub o niekaralności, jeśli państwo członkowskie wymaga tego od własnych obywateli, przy prowadzeniu działalności w sektorze bezpieczeństwa, w służbie zdrowia i w zawodach związanych z edukacją osób małoletnich, w tym z opieką nad dziećmi i wczesną edukacją,
   f) w przypadku zawodów mających wpływ na bezpieczeństwo pacjentów, oświadczenia wnioskodawcy o znajomości języka niezbędnej do wykonywania zawodu w przyjmującym państwie członkowskim,
   g) w przypadku działalności związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem publicznym - zaświadczenia dotyczącego charakteru i okresu wykonywania działalności wydanego przez właściwy organ lub instytucję państwa członkowskiego, w którym usługodawca ma siedzibę.

5. Które zawody są związane ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym w Polsce?

   Zawody związane ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym, dla których organ właściwy może wstępnie sprawdzić kwalifikacje zawodowe są oznaczone w Bazie zawodów regulowanych.

6. Na czym polega wstępne sprawdzenie kwalifikacji?

   W przypadku zawodów związanych ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym, których niewłaściwe wykonanie mogłoby narazić usługobiorców na poważne niebezpieczeństwo lub powstanie szkody dla zdrowia, właściwy organ może wszcząć postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych oraz zobowiązać usługodawcę do przystąpienia do testu umiejętności.

7. Na stałe jestem zatrudniony w Polsce. Moja firma dostała zlecenie na budowę obiektu sportowego i chce mnie na pewien czas wysłać do Hiszpanii. Pracodawca dowiedział się, że zawód który mam wykonywać, jest tam regulowany. Czy w związku z tym muszę uznawać swoje kwalifikacje zawodowe, żeby tam pracować?

   Nie. Można w tej sytuacji skorzystać z przepisów o świadczeniu usług transgranicznych. Przed podjęciem pracy należy złożyć do hiszpańskiego organu właściwego dla tego zawodu oświadczenie o zamiarze świadczenia usługi transgranicznej i wskazać zawód regulowany w państwie przyjmującym, który zamierza się wykonywać. Jednak należy pamiętać, że w przypadku świadczenia usługi po raz pierwszy w zawodach mających wpływ na zdrowie lub bezpieczeństwo publiczne, organ może sprawdzić kwalifikacje usługodawcy przed rozpoczęciem świadczenia przez niego usługi.

8. Czy mogę uznać kwalifikacje zawodowe nabyte poza UE, EOG (Islandia, Norwegia, Lichtenstein) oraz Szwajcarią?

   Kwalifikacje nabyte w innych państwach, tzw. państwach „trzecich” nie są objęte opisanymi procedurami. W Polsce, co do zasady, zagraniczny dokument potwierdzający wykształcenie powinien być nostryfikowany. Na tej podstawie można ubiegać się o uzyskanie polskich kwalifikacji.

9. Kwalifikacje do wykonywania zawodu uzyskałem poza UE. Obecnie pracuję w jednym z krajów UE. W najbliższym czasie planuję przenieść się do Polski, gdzie jest to zawód regulowany. W jaki sposób będę mógł uznać swoje kwalifikacje do wykonywania tego zawodu w Polsce?

   Można je uznać na podstawie unijnej dyrektywy pod warunkiem wcześniejszego uznania kwalifikacji zawodowych w innym państwie członkowskim oraz wykonywania w tym państwie zawodu min. przez trzy lata. Jeżeli nie można potwierdzić wymaganego doświadczenia zawodowego, kwalifikacje uznaje się w oparciu o przepisy krajowe.

10. Jestem nauczycielem z Ukrainy i chciałbym pracować w Polsce, co powinienem zrobić?

    W przypadku kwalifikacji zawodowych uzyskanych na Ukrainie ich uznanie na terytorium Polski następuje zgodnie z przepisami krajowymi. Oznacza to, że chcąc podjąć pracę w zawodzie regulowanym, którym jest zawód nauczyciela, posiadacz kwalifikacji powinien najpierw uznać zagraniczny dyplom, aby następnie móc się ubiegać o uzyskanie uprawnień zawodowych, zgodnie z przepisami określającymi zasady wykonywania danego zawodu w Polsce. Uznanie zagranicznego dyplomu może nastąpić w oparciu o umowę międzynarodową lub (w przypadku braku umowy) w drodze nostryfikacji. Szczegółowe informacje odnośnie możliwości uznania swojego dyplomu uzyskać można w Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA):

    ul. Polna 40,
    00-635 Warszawa
    Tel. +48 22 390 35 00
    e-mail: dyplom@nawa.gov.pl
    www.nawa.gov.pl