Ukończyłem studia inżynierskie, a w tym roku wybieram się na studia jednolite magisterskie. Skończyłem 26 lat i będę samodzielnie prowadzić gospodarstwo domowe, nie posiadam żadnych dochodów. Czy mam szansę na stypendium socjalne i naukowe? Czy mogę otrzymywać stypendium dla osób niepełnosprawnych? 
W roku akademickim 2018/2019 pomoc materialna dla studentów jest przyznawana na dotychczas obowiązujących zasadach. W przypadku rozpoczęcia jednolitych studiów magisterskich po ukończeniu studiów pierwszego stopnia (inżynierskich) będzie można ubiegać się w uczelni o stypendium socjalne, stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych i zapomogę (stypendium rektora dla najlepszych studentów przysługuje od drugiego roku studiów). Osoby, które ukończyły 26 rok i nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego z rodzicami mogą ubiegać się o stypendium socjalne bez wykazywania dochodów rodziców. Szczegółowe kryteria i tryb przyznawania świadczeń określa regulamin ustalony w uczelni przez rektora w porozumieniu z samorządem studenckim.

1 października 2019 r. wejdą w życie nowe przepisy dotyczące świadczeń dla studentów. Na podstawie tych przepisów na drugim roku studiów będzie można, podobnie jak obecnie, ubiegać się o stypendium socjalne, stypendium dla osób niepełnosprawnych, zapomogę oraz stypendium rektora, z tym że świadczenia te przysługują studentowi nie dłużej niż przez okres 6 lat. Wyjątek stanowi stypendium dla osób niepełnosprawnych, które – według nowych uregulowań – będzie można otrzymać na jednym kolejnym kierunku studiów (również nie dłużej niż przez okres 6 lat) w sytuacji gdy niepełnosprawność powstała w trakcie studiów lub po uzyskaniu tytułu zawodowego.

• Podstawa prawna: Szczegółowe kryteria i tryb przyznawania od 1 października 2019 r. stypendiów i zapomóg zostaną określone przez rektora w porozumieniu z samorządem studenckim w regulaminie świadczeń dla studentów. [ odp. z 9.01.2018 r. ]

Jestem doktorantem i jednocześnie osobą z niepełnosprawnością ruchową w stopniu znacznym. Piszę tzw. doktorat z wolnej stopy. W czerwcu bieżącego roku został otwarty mój przewód doktorski. W związku z tym mam pytanie: czy przysługuje mi z tego tytułu jakiś rodzaj stypendium lub innej comiesięcznej pomocy finansowej? Jeśli tak, to z jakich źródeł i jak mogę się o nie ubiegać? Nadmienię również, że na uczelni, na której mam otwarty przewód doktorski (oraz na innych większości mi znanych) stypendia przysługują jedynie doktorantom będącym uczestnikami studiów doktoranckich.
Zarówno w dotychczasowym, jak i nowym stanie prawnym osobom ubiegającym się o nadanie stopnia naukowego doktora poza studiami doktoranckimi nie przysługują świadczenia pomocy materialnej dla doktorantów finansowane z budżetu państwa (tj. stypendium socjalne, stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych, stypendium dla najlepszych doktorantów i zapomoga). Prawo do ww. świadczeń mają wyłącznie uczestnicy studiów doktoranckich, którzy rozpoczęli studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020, do ukończenia tych studiów, ale nie dłużej niż do 2023 r. Doktoranci, którzy rozpoczną kształcenie w szkołach doktorskich na podstawie nowych przepisów ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, nie będą mieli prawa do świadczeń pomocy materialnej, otrzymają natomiast wyższe stypendia doktoranckie.

Według dotychczasowych przepisów pomoc materialna dla doktorantów finansowana z budżetu państwa przysługiwała wyłącznie doktorantom kształcącym się na studiach doktoranckich w uczelni lub jednostce naukowej. Zgodnie z nowym stanem prawnym świadczenia pomocy materialnej nie przysługują doktorantom. Wyjątek stanowią doktoranci, którzy rozpoczęli kształcenie na studiach doktoranckich w dotychczasowym stanie prawnym, tj. przed rokiem akademickim 2019/2020. Doktoranci ci zachowują uprawnienia do świadczeń pomocy materialnej do czasu ukończenia studiów, ale nie dłużej niż do 2023 roku.

• Podstawa prawna: Art. 199 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.); art. 209 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1668.); art. 270 ust. 2 i art. 281 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669) [odp. z 9.01.2018 r.]

Ile wyniesie stypendium w szkole doktorskiej zwiększone z tytułu niepełnosprawności?
Minimalna kwota stypendium dla doktorantów z niepełnosprawnością przed oceną śródokresową wynosić będzie 3083,21 zł brutto (2736,04 zł netto), a po ocenie śródokresowej 4749,81 zł brutto (4214,98 zł netto). [Odp. z 9.01.2018 r.]

Czy w związku z wejściem w życie nowej ustawy – przy rozliczeniu funduszy Biura Osób Niepełnosprawnych dla studentów niepełnosprawnych, można tak jak do tej pory pozostawić pewną pulę dotacji na rok 2019 na bieżącą działalność Biura od stycznia 2019 r.? Pytam o to w związku z przyznaniem nowego konta od 1 stycznia 2019 w Banku Gospodarki Krajowej. 
Od 1 stycznia 2019 r. uczelnie mają obowiązek utworzyć fundusz wsparcia osób niepełnosprawnych z wyodrębnionym rachunkiem bankowym, na który muszą przekazać w całości niewykorzystane środki z dotacji na zadania związane ze stwarzaniem studentom i doktorantom będącym osobami niepełnosprawnymi warunków do pełnego udziału w procesie kształcenia, tj. środki pozostające na subkoncie uczelni z dotacji przyznanej w 2018 r. oraz środki niewykorzystane w latach poprzednich.

Środki z dotacji zasilające fundusz wsparcia osób niepełnosprawnych będzie można wykorzystać na finansowanie działalności bieżącej. Jednakże dla zapewnienia realizacji zadań finansowanych ze środków funduszu uczelnie będą mogły pokrywać koszty nabycia lub wytworzenia we własnym zakresie środków trwałych, niezaliczonych do pierwszego wyposażenia, których wartość początkowa jest niższa od kwoty określonej w art. 16f ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz koszt zakupu wartości niematerialnych i prawnych, niezaliczonych do pierwszego wyposażenia, których wartość jest niższa od wspomnianej kwoty. Jako przykładowy wydatek tego typu można wymienić urządzenia specjalistyczne wspomagające proces dydaktyczny o wartości jednostkowej nieprzekraczającej kwoty 10 tys. zł.

Ze środków przekazanych na fundusz wsparcia osób niepełnosprawnych Uczelnia będzie mogła pokryć koszty prowadzenia Biura Osób Niepełnosprawnych. Ponadto uczelnie niepubliczne są zobligowane do przekazania środków finansowych zgromadzonych na rachunku funduszu wsparcia osób niepełnosprawnych na rachunki bankowe funduszu prowadzone przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) najpóźniej do 15 stycznia 2019 r. (środki muszą zostać zaksięgowane najpóźniej w dniu 15 stycznia 2019 r.). Środki finansowe nieprzekazane we wskazanym terminie, tj. do 15 stycznia 2019 r., będą stanowiły dotację wykorzystaną niezgodnie z przeznaczeniem w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, a zatem będzie dochodzony ich zwrot do budżetu państwa wraz z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych.

• Podstawa prawna:  art. 238 ust. 8, art. 243 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669); art. 45-48 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U z 2018 r., poz. 395); art. 16f ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1036 z późn. zm.); ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1668) [odp. z 9.01.2018 r.]

Jak mam rozumieć przekazanie 30% dotacji z 2018 r.? A mianowicie mamy oszczędności z 2017 r., które zostały przekazane na rok 2018. Oszczędności powstały dzięki realizacji projektu. Z dniem 1 stycznia 2018 r. przeszły na subkonto z przeznaczeniem nadal dla studentów niepełnosprawnych, jednak zwiększyły nam środki na działalność w 2018 r. Pytanie – przekazujemy z dniem 15 stycznia 2019 r. środki tylko z dotacji przyznanej w 2018 r., czy 30% kwoty (pozostała z 2017 r. + dotacja 2018 r.)? 
Od 1 stycznia 2019 r. uczelnie mają obowiązek utworzyć fundusz wsparcia osób niepełnosprawnych z wyodrębnionym rachunkiem bankowym, na który uczelnie muszą przekazać w całości niewykorzystane środki z dotacji na zadania związane ze stwarzaniem studentom i doktorantom będącym osobami niepełnosprawnymi warunków do pełnego udziału w procesie kształcenia, tj. środki pozostające na subkoncie uczelni z dotacji przyznanej w 2018 r. lub środki niewykorzystane w latach poprzednich, w zależności od dotychczasowego ewidencjonowania tych środków.

W dotychczasowym systemie prawnym uczelnie publiczne miały do wyboru dwie metody ujmowania środków pochodzących z ww. dotacji tj.:

1. w przychodach działalności dydaktycznej w wysokości całej przyznanej kwoty dotacji, co powodowało, że niewykorzystane środki poprzez wynik finansowy zasilały fundusz zasadniczy. Takie rozwiązanie powodowało, że środki te stawały się środkami własnymi uczelni i mogły stanowić źródło finansowania działań inwestycyjnych;
2. w przychodach działalności dydaktycznej w wysokości stanowiącej równowartość kosztów własnych mających pokrycie w przyznanych środkach finansowych. Pozostała część środków poprzez rozliczenia międzyokresowe przychodów pozostawała do wykorzystania w kolejnym roku na wydatki bieżące zgodne z przeznaczeniem dotacji.

W przypadku wyboru 2. metody, niewykorzystane w danym roku środki zwiększały przychody roku kolejnego. W podanym przykładzie Uczelnia zastosowała tą metodę, co oznacza, że na fundusz wsparcia osób niepełnosprawnych Uczelnia będzie musiała przenieść środki pozostające z dotacji przyznanej w 2018 r. oraz środki niewykorzystane z roku 2017 (około 80 tys. zł).

• Podstawa prawna: art. 238 ust. 8 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669) [odp. z 9.01.2018 r.]