Poznaj Radon

Do najważniejszych przepisów określających zadania i obowiązki instytucji zajmujących się radonem należą przepisy prawa europejskiego w sprawie radonu, a także ustępy Prawa atomowego – polskiej ustawy regulującej produkcję i wykorzystanie energii atomowej oraz bezpieczeństwo jądrowe i ochronę radiologiczną w Polsce w tym szczególnie zapisy dotyczące radonu.

Przepisy regulujące obecnie sytuację prawną związaną z narażeniem na radon oraz zakresem odpowiedzialności w tej dziedzinie wynikają z potrzeby implementacji przepisów Dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego nazywanej tez Dyrektywą BSS (Basic Safety Standards).

By dostosować przepisy krajowe do obowiązujących przepisów unijnych, w 2019 roku zmieniona została ustawa Prawo Atomowe. W ustawie dodano artykuły 23b-g, dotyczące narażenia na radon w miejscach pracy i w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi oraz określono zakres odpowiedzialności za działania informacyjne i monitorowanie narażenia na radon m.in. w miejscach pracy i budynkach użyteczności publicznej. 

W treści ustawy znalazł się zapis dotyczący poziomu odniesienia dla średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu w miejscach pracy wewnątrz pomieszczeń oraz pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi – w wysokości 300 Bq/m³.

Zgodnie z przepisami po wejściu w życie ustawy, kierownicy jednostek wykonujących działalność, w której występują miejsca pracy: 

1. 1. zlokalizowane wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru lub piwnicy na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć poziom odniesienia 300 Bq/m³,
   2. pod ziemią,
   3. związane z uzdatnianiem wód podziemnych na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć poziom odniesienia,
   4. zapewniają w tych miejscach pracy pomiar stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu. 

Obowiązkiem wykonywania pomiarów są objęte tylko niektóre regiony. Informacja, których powiatów dotyczy konieczność monitorowania stężenia aktywności radonu, została doprecyzowana w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie terenów, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekraczać poziom odniesienia, (Dz.U. Z 2020 poz. 1139). Lista obejmuje 27 powiatów i miast na prawach powiatów z 6 województw.

Kierownicy jednostek mają obowiązek zapewnić optymalizację narażenia pracowników wykonujących pracę w tych miejscach pracy oraz informować na bieżąco na piśmie takich pracowników o zwiększonym narażeniu na radon, wynikach pomiarów stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu w miejscu pracy, otrzymanych przez nich dawkach promieniowania oraz działaniach podejmowanych w celu ograniczenia narażenia na radon w miejscu pracy.

W przypadku, gdy w ww. miejscach pracy wynik pomiaru będzie wskazywał na możliwość przekroczenia poziomu odniesienia (300 Bq/m³), kierownicy tych jednostek mają obowiązek podjęcia działań zapewniających ograniczenie narażenia pracowników na radon.