– Ostatnio wiele mówiliśmy o różnego rodzaju działaniach i programach rządu dotyczących osób niepełnosprawnych. W ich ramach są także działania i programy dotyczące konkretnych środowisk osób niepełnosprawnych. Są programy, które pozwalają nam także finansować coś, co często jest nie do końca widoczne, natomiast dla osób niepełnosprawnych jest naprawdę istotne i ważne – powiedział Krzysztof Michałkiewicz.

Słowa zostały wypowiedziane podczas uroczystości podpisania projektu „Psy przewodniki” początkującego budowę kompleksowego systemu szkolenia i udostępniania osobom niewidomym psów przewodników oraz zasad jego finansowania. – Jest to projekt ważny i oczekiwany przez środowisko – podkreślił wiceminister. Obecnie w Polsce 125 psów posiadających certyfikaty psa asystującego wydane z udziałem środków PFRON, natomiast szkolenia psów są prowadzone przez 4 organizacje.

Pomoc psów przewodników bezcenna

Według danych GUS z 2016 r. w Polsce 2,8 mln osób jest dotkniętych uszkodzeniami i chorobami narządu wzroku, w tym około 1 mln osób czyta z dużą trudnością, a 42 tys. deklaruje, że nic nie widzi. Z kolei z danych pochodzących z NSP 2011 wynika, że wśród populacji osób z niepełnosprawnością wzroku, około 155 tys. to osoby niewidome, a około 940 tys. osoby słabowidzące.

Osoby te napotykają istotne przeszkody w integracji społecznej i aktywizacji zawodowej, m.in. wynikające z trudności w samodzielnym poruszaniu się poza domem. Aktywność zawodowa w przypadku osób z dysfunkcją wzroku jest niższa niż u osób z innymi niepełnosprawnościami, wynosi zaledwie 17 proc.

Wiceminister podkreślił, że wciąż w społeczeństwie jest niejasna rola, którą spełnia pies przewodnik. – Mamy ciągle problemy, że gdzieś osoby niewidomej z psem nie wpuszczono, gdzieś chciano wpuścić osobę niewidomą, ale psa nie chciano wpuścić. Tych barier w społeczeństwie jest dużo i często wynikają z nieznajomości – powiedział wiceminister Krzysztof Michałkiewicz.

Tymczasem pomoc w postaci psów przewodników jest jedną z bardziej skutecznych metod wsparcia osób niewidomych i niedowidzących. Pies pomaga w istotny sposób w poruszaniu się w przestrzeni publicznej w sposób pewny i bezpieczny, zwracając uwagę na przeszkody, których niewidomy nie wykryje białą laską, np. przeszkody zwisające (gałęzie), pomaga sprawnie omijać samochody nieprawidłowo zaparkowane na chodniku, a także prowadzi poprzez tłum ludzi.

Pies przewodnik zaspokaja szereg potrzeb osoby niewidomej o charakterze psychicznym oraz zwiększa poczucie dobrostanu. Daje poczucie niezależności od innych ludzi, zwiększa pewność siebie, zaspokaja potrzeby emocjonalne poprzez kontakt ze zwierzęciem (jako towarzyszem) oraz ułatwia kontakty społeczne. Sprawne poruszanie się z psem przewodnikiem ułatwia osobie niewidomej dotarcie do miejsca pracy, więc takie osoby są bardziej aktywne zawodowo.

Działanie systemu na świecie

W wielu krajach europejskich, a także w USA, ta forma pomocy dla osób niewidomych i niedowidzących jest dobrze rozwinięta. Badanie przeprowadzone przez Europejską Federację Psów Przewodników  w 2013 r. wykazało, że było wówczas w Europie 14299 psów przewodników, co oznacza średnio 20 psów na 1 milion ludności.

W Unii Europejskiej ta średnia wynosiła 27 psów na milion mieszkańców, z tego najwyższy wskaźnik występował w Czechach – 57 psów na milion mieszkańców, natomiast największa bezwzględna liczba psów przypadała na Wielką Brytanię – 4770.

Badanie wskazuje również, że w krajach o dużej liczbie psów przewodników istnieje szereg szkół psów przewodników, np. w Czechach 6 szkół, w Austrii 5 szkół, w Wielkiej Brytanii 9, w Holandii 12, w Niemczech i w Belgii po 13, we Francji 14.

Startujący projekt ma zmienić sytuację także w Polsce. W spotkaniu inaugurującym projekt wziął udział Krzysztof Michałkiewicz, pełnomocnik rządu ds. osób z niepełnosprawnościami, a także m.in. Marlena Maląg, prezes zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Anna Woźniak-Szymańska, prezes Polskiego Związku Niewidomych, Jolanta Kramarz, prezes Fundacji Vis Maior.