- To był dobry rok dla polskich rodzin. Wprowadziliśmy rozwiązania, które dają rodzinom poczucie większej stabilności i bezpieczeństwa - powiedziała Elżbieta Rafalska, minister rodziny, pracy i polityki społecznej.

Przedstawiamy efekt najważniejszych działań poprawiających sytuację polskich rodzin:

1. Rządowy program „Rodzina 500 plus”

Wsparciem z programu „Rodzina 500 plus” do końca listopada br. objęto już prawie 3,8 mln dzieci do 18 lat. Do rodzin trafiło ponad 15,1 mld zł. W całej Polsce jest objętych 55% wszystkich dzieci do 18 lat.

Program w znaczący sposób ograniczył ubóstwo wśród dzieci i młodzieży. Szacunkowo zmniejszyło się ono o 70–90 proc. Część rodzin wielodzietnych lub z mniejszymi dochodami przestała korzystać z pomocy społecznej.

Dzięki wprowadzeniu programu Rodzina 500 plus nastąpił skokowy wzrost nakładów na politykę rodzinną. To olbrzymia zmiana jakościowa dla rodzin. Znaleźliśmy się w czołówce krajów europejskich pod względem środków przeznaczanych na politykę rodziną.

Ułatwiamy rodzinom dostęp do świadczeń. Ważną zmianą było umożliwienie rodzinom złożenia wniosku o 500 plus on-line. Uruchomiliśmy elektroniczne kanały składania wniosku, w tym innowacyjne rozwiązanie, jakim jest możliwość złożenia wniosku za pośrednictwem bankowości elektronicznej. 20% wszystkich wniosków o 500 plus złożono właśnie online, z czego 95% przez banki.

Wprowadzamy to rozwiązanie w innych obszarach. Chcemy, aby wszystkie formy wsparcia były dostępne dla rodzin bez konieczności wizyty w urzędzie – to wygoda i oszczędność czasu. Wkrótce rodzice będą ubiegać się online o świadczenia rodzinne czy kartę dużej rodziny tak samo łatwo jak przy 500 plus. Przekazywane drogą elektroniczną formularze o pomoc finansową będą w znacznej części wypełniane automatycznie. Rodzice nie będą musieli składać tak wielu zaświadczeń i oświadczeń.

2. 500 + w pieczy zastępczej

Dzieci w pieczy zastępczej otrzymują dodatkowe wsparcie w wysokości 500 zł miesięcznie. Dodatek w wysokości świadczenia wychowawczego przysługuje niezależnie od dochodu na każde dziecko w wieku do ukończenia 18 roku życia, umieszczone w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka oraz placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego.

Na koniec listopada br. ponad 48 tys. dzieci w pieczy zastępczej korzystało z dodatku wychowawczego i dodatku do zryczałtowanej kwoty. W sumie do rodzin i opiekunów trafiło prawie 190 mln zł.

3. Wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej 

Od 1 stycznia 2017 r. oprócz minimalnego wynagrodzenia dla pracowników będzie obowiązywać również minimalna stawka godzinowa dla osób wykonujących pracę na podstawie określonych umów zlecenia oraz o świadczenie usług, w tym samozatrudnionych.

Celem zmian jest przeciwdziałanie nadużywaniu umów cywilnoprawnych przez pracodawców. Według GUS wyłącznie na takich umowach pracuje 700 tys. Polaków, czyli 4,4 proc. zatrudnionych, a dla 400 tys. osób stanowią one dodatkowe źródło dochodów. Większość z nich nie mogła wybrać innej formy pracy. 1,36 mln osób otrzymywało w 2014 r. wynagrodzenie brutto nieprzekraczające płacy minimalnej.

Nowa regulacja ma chronić osoby otrzymujące wynagrodzenie na najniższym poziomie. Chodzi o to, aby ograniczyć zjawisko polegające na tym, że osoba wykonująca pracę w oparciu o umowę cywilnoprawną ma wynagrodzenie znacznie niższe od minimalnego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi.

Od 1 stycznia 2017 r., przy kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę wynoszącej 2 tys. zł, wprowadzana minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych wynosić będzie – zgodnie z przepisami ustawy - 13 zł za godzinę wykonanego zlecenia lub świadczonych usług. W latach kolejnych, wysokość tej stawki uzależniona będzie również od corocznej dynamiki wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Państwowa Inspekcja Pracy otrzymała uprawnienia w zakresie kontroli przestrzegania obowiązku zapewnienia minimalnej stawki godzinowej. Za naruszenie przepisów dotyczących wprowadzanej stawki godzinowej przewidziano kary od 1. do 30 tys. zł.

4. Podniesienie płacy minimalnej do 2 tys. zł

2 tys. zł – tyle od 1 stycznia 2017 r. będzie wynosić płaca minimalna. Oznacza to wzrost o 8,1 proc. (150 zł) w stosunku do 2016 r. (obecnie pensja minimalna to 1 850 zł brutto). Podwyżka płacy minimalnej realnie przełoży się na poprawę sytuacji najsłabiej zarabiających pracowników.

Płaca minimalna to minimalny poziom wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. Wynagrodzenie poniżej płacy minimalnej jest naruszeniem praw pracowniczych.

Z płacą minimalna powiązane są również inne świadczenia np. wynagrodzenie za czas przestoju w firmie nie może być niższe od płacy minimalnej. Z płacą minimalną powiązana jest także odprawa w przypadku zwolnień grupowych. Nie może ona przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia.

Wysokość płacy minimalnej wpływa także na wysokość składek na ubezpieczenia społeczne odprowadzanych przez początkujących przedsiębiorców (stawki preferencyjne obowiązujące w ciągu pierwszych 24 miesięcy liczone są od postawy równej 30 proc. minimalnego wynagrodzenia). Na podwyżce płacy minimalnej skorzysta 1,3 mln Polaków.

5. Likwidacja syndromu pierwszej dniówki

Od 1 września 2016 r. każdy pracownik jeszcze przed dopuszczeniem pracownika do pracy jest zobowiązany posiadać umowę na piśmie albo pisemne potwierdzenie jej warunków. To walka z tzw. syndromem pierwszej dniówki.

Dotychczas obowiązujące przepisy pozwalały pracodawcy na dopełnienie formalności związanych z umową do końca pierwszego dnia pracy. Pozwalało to na ich odwlekanie, a w przypadku kontroli na tłumaczenie, że pracownik jest zatrudniony dopiero pierwszy dzień, zatem ustawowy termin zawarcia umowy jeszcze nie minął.

Ze sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy w 2014 r. wynika, że nielegalne zatrudnienie stwierdzono w 18 proc. kontrolowanych podmiotów. Nieprawidłowości w 2014 r. dotyczyły ponad 10,3 tys. pracobiorców objętych kontrolą. Nielegalnie najczęściej zatrudniano
w transporcie, gospodarce magazynowej, usługach gastronomicznych i związanych z zakwaterowaniem.

Wprowadzone zmiany w przepisach mają zapobiec takim praktykom, a pracownikom pozwolą na korzystanie z pełni praw pracowniczych od  początku pracy.

Posiadanie pisemnej umowy o pracę albo pisemnego potwierdzenia podstawowych ustaleń związanych z zawarciem umowy o pracę w formie innej niż pisemna przed dopuszczeniem do pracy ułatwi pracownikom dochodzenie przysługujących im świadczeń i uprawnień ze stosunku pracy, a także korzystanie z ochrony gwarantowanej przez przepisy ubezpieczeń społecznych.

6. Minimalne wynagrodzenie takie samo niezależnie od stażu pracy

Znosimy dyskryminację młodych ludzi na rynku pracy. Zlikwidowaliśmy przepisy różnicujące wysokość minimalnego wynagrodzenia dla pracownika etatowego ze względu na staż pracy.

Obecnie pracownik w pierwszym roku pracy musi otrzymać co najmniej 80 proc. płacy minimalnej. Po zmianach od 1 stycznia 2017 r. wszyscy pracownicy – niezależnie od stażu pracy – będą otrzymywać minimalne wynagrodzenie w jednakowej, pełnej wysokości.

Dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej nie będzie także uwzględniany przy obliczaniu minimalnego wynagrodzenia dla osób zatrudnionych na etacie. Obecnie dodatek ten jest brany pod uwagę przy obliczaniu pensji minimalnej. Oznacza to, że osoby najniżej wynagradzane są gorzej traktowane w porównaniu z otrzymującymi pensję wyższą niż płaca minimalna.

7. Podwyżka świadczeń dla emerytów i rencistów

Od 1 marca 2017 r. najniższa emerytura, renta rodzinna i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wzrośnie o ponad 100 zł do kwoty 1 tys. zł., przekraczając netto poziom 50 proc. minimalnego wynagrodzenia. Również wszystkie renty socjalne wzrosną o prawie 100 zł, zaś renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy o 73 zł.

Skorzystają na tym pobierający świadczenie z powszechnego systemu emerytalnego oraz niemal wszyscy rolnicy, którzy dostają emerytury z KRUS.