Ukonstytuowanie się rządu Premier Beaty Szydło wyznaczyło początek zmian w podejściu do rodziny. Fragmentaryczne, wybiórcze i niezbyt skoordynowane działania zastąpiła przemyślana polityka rodzinna. Realnego znaczenia nabrała wraz z wprowadzeniem programu „Rodzina 500 plus”.

Przywrócenie godności rodzinom

Program „Rodzina 500 plus” powstał przede wszystkim po to, aby przeciwdziałać negatywnej sytuacji demograficznej. Celem programu jest również wsparcie finansowe rodzin wychowujących dzieci. Obecnie wsparciem 500+ jest objętych 2,6 mln rodzin, w których wychowuje się 4 mln dzieci. Dzięki programowi „Rodzina 500 plus” nastąpił wyraźny spadek skrajnego ubóstwa – podczas gdy w 2015 roku osiągało ono poziom 6,5%, rok później było to już 4,9%, a więc o 1,6 pkt. proc. mniej.

Wzrost dzietności

Program „Rodzina 500 plus” przekłada się również na liczbę urodzeń. W 2017 roku może wynieść ona nawet ok. 400-410 tys. To z kolei w porównaniu z 2016 rokiem oznaczałoby wzrost na poziomie 7%. Tylko od stycznia do sierpnia urodziło się w Polsce 272 tys. dzieci. W porównaniu z tym samym okresem rok temu jest to wzrost o 18,9 tys. dzieci.

Więcej pieniędzy na żłobki

Jak wynika z badania Diagnoza Społeczna 2013, Polacy rezygnują z dzieci z powodu trudności w pogodzeniu pracy i rodzicielstwa, a także braku miejsc lub zbyt wysokich opłaty w żłobkach.

Rozwój systemu opieki nad najmłodszymi jest wspierany ze środków budżetu państwa w ramach resortowego programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi „Maluch+”. Dzięki temu od 2016 roku wzrost liczby miejsc uległ znacznemu przyspieszeniu – do ok. 5,6 tys. miejsc. W 2017 roku ma z kolei przybyć ich aż 12 tys.

Rząd wie, jak sprawić, by żłobki były bardziej dostępne przy jednoczesnym zmniejszeniu opłat za pobyt dzieci w placówkach. W ramach programu „Maluch+” przeznaczy aż 450 mln złotych rocznie na miejsca opieki dla najmłodszych. To trzy razy więcej niż obecnie. Co więcej, zwiększona pula środków na miejsca opieki dla maluchów stanowi niemal równowartość połowy kwoty (1 mld zł), jaką w skali roku ponoszą na żłobki te wszystkie gminy w Polsce, w których tego typu placówki już funkcjonują.

Bardziej atrakcyjna Karta Dużej Rodziny

Wsparcie finansowe rodzin z dziećmi obejmuje nie tylko świadczenie wychowawcze 500+ czy sieci miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, ale również m.in. Kartę Dużej Rodziny (KDR). Dzięki uchwalonemu w lipcu 2017 roku przez parlament pakietowi zmian dla rodzin KDR będzie dostępna w formie aplikacji na smartfonie. W efekcie korzystanie z Karty będzie możliwe od razu po jej przyznaniu, bez konieczności oczekiwania na wydruk plastikowego nośnika. Plastikowa karta pozostanie w obiegu. Zmiana wejdzie w życie 1 stycznia 2018 roku.

Nowelizacja dotychczasowych przepisów sprawiła, że uprawnienie do KDR zyskają wszyscy rodzice, którzy kiedykolwiek posiadali na utrzymaniu co najmniej trójkę dzieci. Nowe rozwiązanie zacznie obowiązywać na początku 2019 roku. Do tej pory wydano ponad 1,8 mln Kart dla 391,7 tys. rodzin wielodzietnych. Zniżki oferuje ponad 2,5 tys. firm i instytucji.

Pomoc z programu „Za życiem”

Wkrótce po wprowadzeniu programu „Rodzina 500 plus” rząd wprowadził kolejny instrument polityki rodzinnej – program „Za życiem”. Jest to kompleksowa oferta wsparcia dla rodzin wychowujących niepełnosprawne dzieci. W ramach programu „Za życiem” przewidziano dodatkowe jednorazowe świadczenie w wysokości 4 tys. zł. Przysługuje ono rodzinie w przypadku narodzin dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą jego życiu.

Program „Za życiem” zakłada ponadto m.in.: wsparcie osób niepełnosprawnych poprzez rozwój mieszkalnictwa chronionego, aktywizację zawodową opiekunów osób niepełnosprawnych, a także wzmocnienie profilaktycznego aspektu zadań asystenta rodziny.

Rekordowo niskie bezrobocie

Na wzrost bezpieczeństwa ekonomicznego polskich rodzin ogromny wpływ ma również bardzo dobra sytuacja na rynku pracy. Od ukonstytuowania się rządu Premier Beaty Szydło sukcesywnie maleje stopa bezrobocia. W październiku spadła do poziomu 6,6%. Co ważne, według BAEL i Eurostatu stopa bezrobocia jest już notowana poniżej 5%. Taki wynik stawia Polskę w czołówce krajów z najniższym bezrobociem – zajmujemy bowiem 5. miejsce.

Dobra sytuacja na rynku pracy

Wyraźnie przybywa też pracujących. Jest to już 16,5 mln osób. Przyrost pracujących wiąże się również z rekordową liczbą ofert pracy. To jednak nie wszystko. Rząd przeznacza też duże środki na aktywne formy przeciwdziałaniu bezrobociu.

Z myślą o osobach najmniej zarabiających rząd w 2017 roku podniósł płacę minimalną z 1850 do 2000 złotych. Od przyszłego roku pracowników otrzymujących minimalne wynagrodzenie za pracę czeka kolejna podwyżka – płaca minimalna wyniesie wtedy 2100 złotych.

Dzięki ograniczeniu nadużywania umów cywilnoprawnych, wprowadzeniu minimalnej stawki godzinowej czy likwidacji syndromu tzw. pierwszej dniówki Polacy odczuli większą stabilność zatrudnienia.

Przywrócony wiek emerytalny

Od 1 października 2017 roku został przywrócony wiek emerytalny 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Tym samym prawo do emerytury uzyskało ponad 400 tys. osób. Przywrócenie wieku emerytalnego ma na celu przede wszystkim umożliwienie każdemu ubezpieczonemu podjęcie samodzielnej decyzji o momencie zakończenia aktywności zawodowej. Efektem opóźnienia przejścia na emeryturę o rok jest o ok. 8% wyższe świadczenie. Jest to jeden z największych przyrostów na świecie.

Na początku lipca 2017 roku ZUS powołał prawie 600 doradców emerytalnych we wszystkich swoich jednostkach. Od początku lipca do 10 listopada br. z usług doradcy skorzystało ok. 2 mln osób. ZUS ma zabezpieczone środki na wypłaty wszystkich świadczeń.Dotyczy to przyznanych już emerytur, świadczeń dla osób, które złożyły już wniosek o emeryturę, jak również świadczeń dla osób, które wniosek o emeryturę zdecydują się złożyć w przyszłości.

Wzrost minimalnej emerytury

Z myślą o poprawie warunków życia najuboższych seniorów od 1 marca 2017 roku minimalna emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna wzrosły z 882,56 do 1 tys. zł. W ten sposób świadczenia te osiągnęły poziom 50% minimalnego wynagrodzenia.

Od 1 października br. prawo do minimalnej emerytury zyskały kobiety, mające co najmniej 20 lat stażu pracy i mężczyźni mogący się wykazać 25-letnim stażem pracy. Przed zmianą uprawniający do minimalnej emerytury staż pracy wynosił 22 lata (dla kobiet) i 25 lat (dla mężczyzn).

Wyższe świadczenia rentowe

Na tym jednak nie koniec. Podniesiona została również wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (z 676,75 zł do 750 zł) oraz renty socjalnej (z 741,35 do 840 zł).

W przypadku emerytury z urzędu przyznanej w zamian za rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy miesięczny wzrost świadczenia wyniesie 107,44 zł brutto (w skali roku 1289,28 zł), a w przypadku zmiany z renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy 63,25 zł brutto (w skali roku 759 złotych).

Polityka senioralna

Do najważniejszych działań, realizowanych w ramach polityki senioralnej w ciągu ostatnich dwóch lat, należy zaliczyć skierowany do jednostek samorządu terytorialnego Program Wieloletni „Senior+” na lata 2015-2016. Jego celem jest zwiększenie aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym seniorów poprzez rozbudowę sieci Dziennych Domów „Senior+” i Klubów „Senior+”.

W 2017 roku funkcjonowało w sumie 257 placówek dziennego pobytu dla seniorów. W porównaniu z 2015 rokiem liczba placówek wzrosła aż o 160. Jednocześnie na przestrzeni ostatnich dwóch lat dofinansowanie na funkcjonowanie otrzymało 221 placówek, w tym 97 w 2016 roku i 124 w 2017 roku.

MRPiPS realizuje także Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych (Program ASOS). W ciągu dwóch lat realizacji Programu ASOS liczba zaktywizowanych seniorów wzrosła niemal dwukrotnie – z 333 849 do 641 747 osób starszych. W 2016 roku na realizację programu ASOS zostało przeznaczone 38,340 mln złotych. To o 194,81% więcej niż w 2012 roku. Łącznie na przestrzeni dwóch ostatnich lat rząd przeznaczył na realizację programu ASOS blisko 80 mln złotych.

Więcej na temat osiągnięć i inicjatyw Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w obszarach: „rodzina”, „praca” i „seniorzy” w kolejnych odsłonach.