Priorytet I. Wsparcie dla kobiet w ciąży i ich rodzin:

Koordynowana opieka nad kobietą w ciąży, ze szczególnym uwzględnieniem ciąży powikłanej (Działanie 1.1.):

Celem działania jest zapewnienie wszechstronnej opieki zdrowotnej nad kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu. W ramach koordynowanej opieki nad kobietą w ciąży

- w 2017 r. urodziło się 1 756 dzieci,

- w 2018 r. – 37 712 dzieci,

- w 2019 r. – 32 416 dzieci.

Diagnostyka i terapia prenatalna (Działanie 1.2.):

Celem działania jest zwiększenie dostępności do diagnostyki i terapii prenatalnej z możliwością rozszerzenia na inne elementy.

Świadczenia diagnostyki i terapii prenatalnej realizowane są w ramach umów o udzielanie świadczeń w zakresie program badań prenatalnych:

- w 2017 r. ze świadczeń skorzystało 106 986 świadczeniobiorców,

- w 2018 r. – 109 909 świadczeniobiorców,

- w 2019 r. – 108 949 świadczeniobiorców.

Opieka paliatywna i hospicyjna (Działanie 1.3.):

Celem działania jest wsparcie rodzin i dzieci z wadą letalną, poprzez zapewnienie możliwości opieki psychologicznej rodzinie i godnych warunków umierania dzieciom z nieuleczalną wadą letalną.

Liczba pacjentów/rodziców* objętych świadczeniem w zakresie perinatalnej opieki paliatywnej:

- w 2018 r. – 289,

- w 2019 r. – 476.

* świadczeniem objęci mogą być rodzice i dziecko w ramach jednego ryczałtu, oznacza to, że w ramach jednego świadczenia może korzystać od 1 do 3 świadczeniobiorców.

Priorytet II. Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny:

Koordynacja opieki neonatologiczno-pediatrycznej na rzecz dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu (Działanie 2.1.):

Celem dziecięcej opieki koordynowanej (DOK) jest wczesne diagnozowanie i leczenie dzieci urodzonych z ciężkimi dysfunkcjami. Ta forma rozliczania świadczeń pozwala sfinansować zintegrowaną opiekę neonatologiczną, wielospecjalistyczną opiekę pediatryczną – zgodnie z indywidualnymi wskazaniami oraz programy rehabilitacyjne dla tych dzieci.

- w 2017 r. opieką objęto 280 dzieci;

- w 2018 r. opieką objęto 521 dzieci. Ośrodki DOK, które korzystały z dofinansowania sprzętu komputerowego i informatycznego w ramach programu w latach 2017-2018 objęły w 2018 r. dziecięcą opieką koordynowaną 238 dzieci do 3. roku życia.

- w 2019 r. opieką objęto 540 dzieci, w tym 256 dzieci zostało przyjętych po raz pierwszy, dla których ustalono indywidualny plan opieki DOK. W odniesieniu do zadania w zakresie koordynacji opieki neonatologiczno-pediatrycznej na rzecz dzieci, w latach 2017-2018 doposażono w sprzęt komputerowy oraz narzędzia informatyczne sześć wyspecjalizowanych ośrodków koordynujących opiekę nad dziećmi oraz z nimi współpracujących. Podmioty te w 2019 r. objęły dziecięcą opieką koordynowaną 881 dzieci do 3. roku życia.

Odżywianie mlekiem kobiecym noworodków i niemowląt, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu (Działanie 2.2.):

Celem działania jest zapewnienie dostępu do odżywiania mlekiem kobiecym noworodków i niemowląt, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu.

W ramach ww. działania zaplanowano zwiększenie liczby banków mleka w Polsce do 13. Aktualnie na terenie kraju funkcjonuje 16 banków mleka kobiecego, w tym 13, które były finansowane w ramach Programu polityki zdrowotnej służącemu wykonaniu programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za  życiem” na lata 2017-2021.

- w 2017 r. liczba dzieci żywionych mlekiem z banku mleka kobiecego – 46,

- w 2018 r. banki mleka kobiecego, które powstały w ramach programu lub funkcjonujące, które korzystały z finansowania sprzętu stanowiącego wyposażenie banku mleka kobiecego objęły żywieniem mlekiem kobiecym 1 551 noworodków,

- w 2019 r. żywieniem mlekiem kobiecym objęto 3 301 dzieci.

Wczesna rehabilitacja dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu (Działanie 2.3.):

Celem działania jest zwiększenie efektywności i dostępności do rehabilitacji dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu.

Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia stworzył dodatkowy produkt rozliczeniowy dedykowany do rozliczania świadczeń rehabilitacyjnych udzielonych dzieciom, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu.

- w 2017 r. – liczba dzieci do 3. roku życia objętych rehabilitacją w ramach dziecięcej opieki koordynowanej DOK – 20,

- w 2018 r. – z rehabilitacji skorzystało 555 dzieci,

- w 2019 r. – w ramach zadania wczesna rehabilitacja dzieci w 2017 r. wyposażono w  urządzenia do rehabilitacji zaburzeń funkcji poznawczych i zaburzeń mowy dwa ośrodki rehabilitacji dla dzieci, które w 2019 r. objęły rehabilitacją 652 dzieci.

Zarządzenie Nr 183/2019/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 31 grudnia 2019 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzajach rehabilitacja lecznicza oraz programy zdrowotne w zakresie świadczeń – leczenie dzieci i dorosłych ze śpiączką określa warunki realizacji i sposób finansowania świadczeń rehabilitacyjnych m.in. dla dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego. Powyższe zarządzenie wyodrębnia produkt umożliwiający rozliczenie świadczeń rehabilitacyjnych zrealizowanych dzieciom objętym opieką DOK, które nie mogą być rehabilitowane przy ośrodku koordynującym posiadającym umowę z NFZ na świadczenia dziecięcej opieki koordynowanej, tylko ich rehabilitacja odbywa się w ośrodkach zlokalizowanych bliżej miejsca zamieszkania. W 2019 r. produkt ten sprawozdało 295 świadczeniodawców. Z rehabilitacji skorzystało 96 295 dzieci.

Utworzenie ośrodków koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczych ze szczególnym uwzględnieniem wczesnego wspomagania rozwoju dzieci od momentu wykrycia niepełnosprawności lub zagrożenia niepełnosprawnością (Działanie 2.4.):

Działanie polega na zapewnieniu realizacji zadań wiodącego ośrodka koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczego na obszarze powiatu oraz doposażenie placówki pełniącej funkcję tego ośrodka.

Do końca 2019 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej podpisało z powiatami lub miastami na prawach powiatu 306  porozumień na realizację ww. działania.

Liczba dzieci objętych wsparciem przez wiodące ośrodki koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńcze:

- w 2017 r. pomocą objęto 3 948 dzieci w wieku od 0 roku życia do czasu rozpoczęcia nauki w szkole;

- w 2018 r. – co najmniej 14 651 dzieci;

- w 2019 r. – co najmniej 18 804 dzieci[1].

Dofinansowanie zapewnienia funkcjonowania miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 posiadających orzeczenie o niepełnosprawności lub wymagających szczególnej opieki (Działanie 2.5.):

Celem działania jest zapewnienie miejsc opieki w żłobkach lub klubach dziecięcych dostosowanych do objęcia opieką dzieci posiadających orzeczenie o niepełnosprawności lub wymagających szczególnej opieki.

- w 2017 r. została przeprowadzona edycja specjalna programu „MALUCH+”. W ramach modułu 1 dotyczącego utworzenia nowych miejsc w instytucjach opieki utworzono 77 nowych miejsc. W ramach modułu 2 dotyczącego dostosowania istniejących miejsc w instytucjach opieki do potrzeb dzieci z grupy docelowej dostosowano 266 miejsc. W module 3 dotyczącym zapewnienia funkcjonowania miejsc opieki dla dzieci z grupy docelowej 233 miejsca otrzymały dofinansowanie na funkcjonowanie.

W roku 2018 i 2019 nie organizowano odrębnej edycji Programu „MALUCH+” dedykowanej dzieciom niepełnosprawnym lub wymagającym szczególnej opieki.

- w 2018 r. dofinansowanie otrzymało 580 miejsc, w tym 389 miejsc w instytucjach prowadzonych przez gminy oraz 191 miejsc prowadzonych przez podmioty prywatne.

- w 2019 r. dofinansowanie na funkcjonowanie miejsc dla dzieci niepełnosprawnych lub wymagających szczególnej opieki otrzymało 732 miejsc, w tym 394 miejsc w instytucjach prowadzonych przez gminy oraz 338 miejsc prowadzonych przez podmioty prywatne.

Przyznanie jednorazowego świadczenia w wysokości 4 000 zł (Działanie 2.7.):

Zgodnie z art. 10 ustawy „Za życiem” od 1 stycznia 2017 r. matka, ojciec, opiekun prawny dziecka albo opiekun faktyczny dziecka (osoba faktycznie zajmująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka) mogą ubiegać się w gminie właściwej dla swojego miejsca zamieszkania o jednorazowe świadczenie w wysokości 4 000 zł.

Jednorazowe świadczenie przysługuje z tytułu urodzenia się żywego dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu.

Jednorazowe świadczenie przysługuje bez względu na osiągane dochody.

- w 2017 r. wypłacono 4 129 jednorazowych świadczeń na łączną kwotę w wysokości 16 515 tys. zł;

- w 2018 r. wypłacono 4 009 świadczeń, na kwotę 16 036 tys. zł;

- w 2019 r. – 4 339 świadczeń, na kwotę 17 356 tys. zł.

Priorytet III. Usługi wspierające i rehabilitacyjne:

Rozwój sieci ŚDS, w tym rozwój bazy całodobowej w jednostkach już funkcjonujących i rozszerzenie typów ŚDS – sprzężone niepełnosprawności oraz osoby ze spektrum autyzmu (Działanie 3.2.):

Celem działania 3.2. jest ułatwienie dostępu do środowiskowych domów samopomocy (ŚDS) większej grupie osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym z niepełnosprawnościami sprzężonymi i spektrum autyzmu i rozwój bazy całodobowej w tych jednostkach, umożliwiającej pobyt całodobowy z przyczyn losowych lub na czas odpoczynku opiekuna osoby niepełnosprawnej.

- w 2017 r. utworzono 763 miejsca w ŚDS. Uruchomiono 71 miejsc dla osób ze spektrum autyzmu i niepełnosprawnościami sprzężonymi, w tym: 20 miejsc w 1 nowym ŚDS, 40 miejsc w 4 nowych filiach ŚDS, a także 11 miejsc w domach już istniejących. Na podwyższenie dotacji na uczestników z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub spektrum autyzmu wydatkowano kwotę w wysokości 9 007,3 tys. zł, która pozwoliła na zwiększenie dotacji dla 4 360 uczestników ze spektrum autyzmu lub niepełnosprawnościami sprzężonymi o 380,40 zł na 1 uczestnika miesięcznie;

- w 2018 r. uruchomiono 8 nowych jednostek, 4 filie domów już istniejących oraz miejsca w domach już funkcjonujących – łącznie utworzono 323 nowe miejsca. Ponadto wydatkowano kwotę w wysokości 25 385,0 tys. zł, która pozwoliła na zwiększenie dotacji dla  5 914 uczestników ze spektrum autyzmu lub niepełnosprawnościami sprzężonymi o  380,40  zł na 1 uczestnika miesięcznie;

- w 2019 r. utworzono 401 miejsc z podwyższoną dotacją, w tym 236 miejsc w 20 nowych ŚDS; 76 miejsc w  6  filiach już istniejących ŚDS; 89 miejsc w domach już istniejących. Ponadto wydatkowano kwotę w wysokości 39 463,1 tys. zł, która pozwoliła na zwiększenie dotacji dla 6 840 uczestników ze spektrum autyzmu lub niepełnosprawnościami sprzężonymi o 525,75 zł na 1 uczestnika miesięcznie.

Wsparcie osób niepełnosprawnych, które opuściły warsztat terapii zajęciowej, w celu podjęcia zatrudnienia na otwartym rynku pracy (Działanie 3.3.):

Celem działania jest wsparcie byłych uczestników warsztatów terapii zajęciowej w utrzymaniu samodzielności i niezależności w życiu społecznym i zawodowym.

Działanie jest realizowane od 2018 r.

- w 2018 r. PFRON wypłacił 50 realizatorom (powiatom) środki w wysokości 738,5 tys. zł. Dofinansowanie otrzymało 56 wtz, a wsparciem zostały objęte 524 osoby niepełnosprawne, w tym 277 osób, które były uczestnikami wtz i opuściły go w związku z podjęciem zatrudnienia oraz 247 osób znajdujących się na liście osób niepełnosprawnych, których zgłoszenie do uczestnictwa w warsztacie zostało zatwierdzone i które nie rozpoczęły terapii w warsztacie.

- w 2019 r. PFRON wypłacił 72 realizatorom (powiatom) środki w wysokości 3 274,6 tys. zł. Dofinansowanie otrzymało 87 wtz, a wsparciem objęto 796 osób niepełnosprawnych.

Wspieranie aktywizacji zawodowej opiekunów osób niepełnosprawnych (Działanie 3.5.):

Wspieranie zatrudnienia członków rodzin opiekujących się osobą niepełnosprawną (Poddziałanie 3.5.1.):

Celem działania jest umożliwienie opiekunom osób niepełnosprawnych łączenia pracy ze  sprawowaniem opieki nad osobą niepełnosprawną.

Działanie jest realizowane od 2018 r.

- w 2018 r. ze wsparcia skorzystało 126 osób,

- w 2019 r. ze wsparcia w ww. zakresie skorzystało 380 osób.

Priorytet IV. Wsparcie mieszkaniowe:

Zwiększenie dostępności mieszkań dla rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne – budowa mieszkań na wynajem, w tym z możliwością docelowego uzyskania własności, m.in. z wykorzystaniem gruntów publicznych (I filar Programu Mieszkanie+) (Działanie 4.1.):

Zakres działania obejmuje realizację, przez spółkę PFR Nieruchomości S.A. (PFRN), mieszkań na wynajem o umiarkowanych czynszach (w tym mieszkań z opcją dojścia do własności), przeznaczonych m.in. dla osób niepełnosprawnych lub osób wychowujących dzieci niepełnosprawne. Podstawowym czynnikiem decydującym o przyznaniu mieszkania jest kryterium finansowe rozumiane jako tzw. minimalna zdolność czynszowa. Dodatkowymi warunkami są kryteria społeczne określane przez gminę (np. uchwałą rady miasta/gminy), na terenie której znajdować się będzie dana inwestycja. Kryteria będą ustalane indywidualnie dla danych lokalizacji przez poszczególne samorządy gminne współpracujące z PFRN, przy uwzględnieniu sytuacji mieszkaniowej panującej w danym regionie, i obejmują m.in. rodziny wychowujące dzieci niepełnosprawne.

W ramach działań prowadzonych przez spółkę PFR Nieruchomości S.A. do końca 2019 r.:

- oddano do użytkowania 867 mieszkań, w tym lokale przystosowane dla osób niepełnosprawnych: w Białej Podlaskiej (186 lokali), Gdyni (172 lokale), gminie Jarocin (258 lokali), Kępnie (36 lokali) oraz Wałbrzychu (215 lokali);

- prowadzono budowę ponad 1,9 tys. mieszkań, w tym lokale przystosowane dla osób niepełnosprawnych: w Dębicy (201 lokali), Jarocinie (108 lokali), Katowicach (513 lokali), Kępicach (42 lokale), Krakowie (481 lokali), Łowiczu (96 lokali), Mińsku Mazowieckim (138  lokali), Radomiu (124 lokale), Świdniku (108 lokali) oraz Zamościu (96 lokali).

Tworzenie mieszkań chronionych i mieszkań wspomaganych dla osób niepełnosprawnych (Działanie 4.7.):

Celem działania jest wsparcie mieszkaniowe dla osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności lub stopniem umiarkowanym, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję, oraz niewidomych.

W latach 2017-2019 utworzono łącznie 141 mieszkań chronionych dla 514 osób:

- w 2017 roku utworzono 38 nowych mieszkań chronionych dla 147 osób,

- w 2018 roku utworzono 48 nowych mieszkań chronionych dla 187 osób,

- w 2019 roku utworzono 55 nowych mieszkań chronionych dla 180 osób.

Priorytet V. Koordynacja, poradnictwo i informacja:

Wzmocnienie profilaktycznego aspektu zadań asystenta rodziny (Działanie 5.1.):

Celem działania jest:

1) wsparcie rodziców w wypełnianiu przez nich funkcji opiekuńczo-wychowawczej;

2) poszerzenie obszaru działania asystenta rodziny i uczynienie z asystenta rodziny ważnego ogniwa w systemie wsparcia rodzin poprzez przypisanie mu funkcji koordynatora w zakresie kompleksowego wsparcia kobiet w ciąży i ich rodzin, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży powikłanej oraz kobiet w sytuacji niepowodzeń położniczych, oraz wsparcia rodzin dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą ich życiu, która powstała w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu;

3) wsparcie asystentów rodziny w zakresie przygotowania ich do pełnienia funkcji koordynacyjnej w zakresie zadań wynikających z Programu;

4) współpraca z innymi służbami działającymi na rzecz kobiety w ciąży i ich rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży powikłanej oraz kobiety w sytuacji niepowodzeń położniczych, rodzin dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą ich życiu, która powstała w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu.

- w 2017 r. opieką asystenta rodziny objętych było 39,3 tys. rodzin, w których wychowywało się 91,7 tys. dzieci. Liczba rodzin, którym udzielono porad dla kobiet i rodzin w ramach Programu „Za życiem” wyniosła 1 359, w tym liczba rodzin z kobietą, która jest w zagrożonej ciąży to 220;

- w 2018 r. opieką asystenta rodziny objętych było 41,3 tys. rodzin, w których wychowywało się 95,5 tys. dzieci. Liczba rodzin, którym udzielono porad dla kobiet i rodzin w ramach Programu „Za życiem” wyniosła 1 129, w tym liczba rodzin z kobietą, która jest w zagrożonej ciąży to 147;

- w 2019 r. opieką asystenta rodziny objętych było 39,9 tys. rodzin, w których wychowywało się 90,4 tys. dzieci. Liczba rodzin, którym udzielono porad dla kobiet i rodzin w ramach Programu „Za życiem” wyniosła 944, w tym liczba rodzin z kobietą, która jest w zagrożonej ciąży to 133.

Priorytet VI. Pozostałe instrumenty wsparcia:

Wspieranie inicjatyw na rzecz rodziny i rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością w ramach konkursu FIO 2017 (Działanie 6.1.):

W ramach edycji 2017 FIO dofinansowano 262 oferty na realizację zadań publicznych zawierających działania z zakresu wspierania rodziny i rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością, w tym:

• 261 ofert, które otrzymały punktację w ramach kryterium strategicznego;
• 1 oferta realizowana w ramach Priorytetu 1 – w Komponencie Tematycznym.

Podczas realizacji edycji 2018 Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich dofinansowano 22 zadania publiczne realizowane przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057).

Natomiast w edycji 2019 Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich dofinansowano 15 zadań publicznych realizowanych przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego (…).