Program Aktywy Maluch jest programem rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 opracowanym i ogłaszanym przez ministra właściwego ds. rodziny na podstawie art. 62 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Opracowanie i realizacja programu odbywa się we współpracy z wojewodą.

Program Aktywy Maluch wpisuje się więc w cykl programów ogłaszanych rokrocznie przez ministra od 2011 r. Jednakże program Aktywny Maluch różni się od dotychczasowych edycji nową formułą w zakresie środków finansowych i perspektywy czasu na realizację zadań.

Nowa formuła programu ma na celu wsparcie rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech - żłobków, klubów dziecięcych i dziennych opiekunów.

Inicjatywa wspierająca system opieki została przekształcona z programu rocznego w program długofalowy na lata 2022-2029.

W ramach Programu dofinansowywane jest tworzenie i funkcjonowanie miejsc opieki dla najmłodszych dzieci.

Budżet programu stanowią środki z Krajowego Planu Odbudowy i Odporności, w tym dodatkowo środki krajowe na pokrycie kosztów podatku VAT oraz środki z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego.

Adresatami Programu są:

1. jst, w których istnieje potrzeba rozwoju instytucji opieki dla dzieci do lat 3, ze względu na niezaspokojone potrzeby społeczności lokalnych,
2. podmioty inne niż jst, tj.:

– osoby fizyczne, w tym pracodawcy oraz podmioty współpracujące z pracodawcami,

– osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, w tym uczelnie i współpracujące z nimi podmioty oraz pracodawcy i współpracujące z nimi podmioty,

– instytucje publiczne oraz współpracujące z nimi podmioty, prowadzące lub zamierzające prowadzić w latach 2023–2029 instytucje opieki dla dzieci w wieku do lat 3,

którzy nie są wykluczeni z dofinansowania na podstawie art. 207 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305, 1236 i 1535 z późn. zm.).

Program kierowany jest w pierwszej kolejności do gmin, ale wnioski mogą składać wszystkie podmioty, które, zgodnie z ustawą o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, mogą tworzyć i prowadzić miejsca opieki nad najmłodszymi dziećmi.

Wniosek należy złożyć do wojewody właściwego ze względu na położenie gminy, na terenie której jest lub będzie prowadzona instytucja opieki, w ramach której tworzone będą nowe miejsca opieki.

Gmina może złożyć wniosek o dofinansowanie utworzenia nowych miejsc opieki wyłącznie na terenie województwa, na terenie którego jest położona. Natomiast jeśli podmiot inny niż gmina planuje utworzyć nowe miejsca opieki na terenie gmin położonych na terenie różnych województw, musi złożyć osobne wnioski do właściwych urzędów wojewódzkich.

Wnioski o dofinansowanie należy składać tylko i wyłącznie w formie elektronicznej:

• w przypadku gmin – za pośrednictwem formularza w Module 2 systemu teleinformatycznego Rejestr Żłobków,
• w przypadku powiatów, województw, podmiotów innych niż jst – za pośrednictwem  formularza RKZ-6 na Portalu Informacyjno-Usługowym Emp@tia (PIU Emp@tia).
• Wnioski złożone w innej formie nie będą rozpatrywane.

Informacja o podziale środków przez Ministra w ramach danej tury naboru wniosków jest publikowana na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (https://www.gov.pl/web/rodzina) w zakładce dotyczącej programu Aktywny Maluch zgodnie z harmonogramem naboru ciągłego, który stanowi załącznik do programu.

Wnioski można składać  zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik nr 2 do programu. Wnioski o dofinansowanie są rozpatrywane cyklicznie, zaś wyniki ogłaszane regularnie wg ustalonego harmonogramu ogłoszonego przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i zamieszczanego na stronie. Nabór trwa do końca 2025 r. albo do momentu wyczerpania środków, bądź osiągnięcia wskaźników określonych w pkt. 2.1. Programu, co zostanie podane do publicznej wiadomości na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej: www.gov.pl/rodzina, w zakładce Aktywny Maluch 2022-2029.

Od 6 lipca 2023 roku nabór wniosków jest ciągły i trwa do końca 2025 r. albo do momentu wyczerpania środków przeznaczonych na Program lub do osiągnięcia założonego wskaźnika utworzenia nowych miejsc żłobkowych. Pomimo że wnioski można składać w trybie ciągłym, ich ocenianie przez Wojewodów i przydzielanie środków przez Ministra Rodziny następuje w turach określonych w harmonogramie, będącym załącznikiem do programu.

Wniosek o dofinansowanie może złożyć osoba upoważniona do tej czynności przez wójta / burmistrza / prezydenta miasta. Upoważnienie powinno zostać wystawione w formie papierowej i być przechowywane w dokumentacji poza systemem Rejestr Żłobków. Wzór upoważnienia ustala organ wydający upoważnienie. Dotyczy to również dokonywania zmian we wniosku. We wniosku należy złożyć oświadczenie potwierdzające posiadane ww. upoważnienia.

Wnioskodawcą w tej sytuacji jest gmina.

Wniosek o dofinansowanie można złożyć za pośrednictwem pełnomocnika. W takiej sytuacji konieczne jest dołączenie do wniosku pliku z pełnomocnictwem. Brak dołączonego pliku uniemożliwi wysłanie wniosku.

Wniosek o dofinansowanie może złożyć jedna osoba (poprzez konto osobiste lub konto organizacji) działająca w imieniu wnioskodawcy. W związku z tym w przypadku, gdy podmiot-wnioskodawca posiada reprezentację wieloosobową, wówczas należy upoważnić – działając zgodnie ze sposobem reprezentacji danego podmiotu – wybraną osobę fizyczną do wypełnienia i złożenia wniosku. Upoważnienie powinno zostać dołączone w formie elektronicznej do wniosku przez osobę składającą wniosek.

Wniosek dotyczy zarówno dofinansowania do utworzenia nowych miejsc opieki, jak  i dofinansowania do ich funkcjonowania. Nie ma możliwości złożenia wniosku o dofinansowanie wyłącznie utworzenia nowych miejsc opieki lub wyłącznie funkcjonowania miejsc opieki. Dofinansowanie do funkcjonowania dotyczy tylko i wyłącznie miejsc, które są planowane do utworzenia w ramach Aktywny Maluch 2022-2029.

Na wniosku o dofinansowanie nie jest możliwe wskazanie wysokości kwoty dofinansowania do funkcjonowania. Na etapie wnioskowania podmiot musi wskazać planowaną liczbę miejsc opieki do utworzenia oraz wydatki / koszty poniesione na tworzenie. Utworzenie miejsc opieki ze środków KPO i FERS wiąże się z otrzymywaniem dofinansowania do ich funkcjonowania. Oznacza to, że liczba miejsc opieki z dofinansowaniem do funkcjonowania będzie taka sama jak planowana liczba miejsc opieki do utworzenia. Sama wysokość kwoty dofinansowania do funkcjonowania zostanie określona na etapie rozstrzygnięcia naboru wniosków. 

Tak, możliwe jest dokonanie korekty wniosku – z własnej inicjatywy lub na wezwanie wojewody.

W razie stwierdzenia we wniosku błędów lub niejasności wojewoda przekazuje wnioskodawcy wniosek do korekty i wskazuje przedmiot poprawy lub wyjaśnienia w wyznaczonym przez siebie terminie, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Gminy otrzymują informację od wojewody w Module 2 systemu Rejestr Żłobków, oraz w korespondencji na adres email osoby upoważnionej do złożenia wniosku o dofinansowanie, a powiaty, województwa i podmioty inne niż jst w korespondencji na adres email osoby uprawnionej do złożenia wniosku.

W sytuacji, gdy wnioskodawca sam zauważy błąd w swoim wniosku ma możliwość wykonania „korekty własnej”. Aby gmina mogła dokonać korekty z własnej inicjatywy musi skontaktować się z wojewodą poza systemem Rejestr Żłobków Moduł 2. Następnie wojewoda przekazuje w Rejestrze Żłobków wniosek do korekty. Gmina modyfikuje i zapisuje dane wniosku. Po dokonaniu korekty, gmina składa poprawiony wniosek „ponownie”.

W przypadku województw, powiatów i podmiotów innych niż jst wnioskodawca musi uruchomić formularz RKZ-6 na PIU Emp@tia i wybrać rodzaj wniosku „korekta własna”. Można użyć przycisku „Kopiuj dane z wcześniejszego wniosku”, który wywoła akcję wczytania danych wniosku z ostatnio wysłanego formularza. W ramach działania zostaną wczytane wszystkie dane poza danymi wnioskodawcy, które uzupełniane są automatycznie podczas uruchamiania formularza. Wysłany formularz zostanie opatrzony odpowiednią datą oraz numerem.

Co ważne, wysyłany ponownie formularz RKZ-6 musi być wypełniony kompletnie, a nie jedynie w zakresie korygowanych danych.

Tak, korekty wniosku może dokonać inna osoba niż składająca wniosek. W przypadku gmin musi to być osoba upoważniona do tej czynności przez wójta / burmistrza / prezydenta miasta. W przypadku podmiotów innych niż jst musi być to osoba uprawniona do złożenia wniosku o dofinansowanie oraz dokonywania w nim zmian. Taka osoba musi uzyskać pełnomocnictwo i załączyć je do wniosku o dofinansowanie.

Wojewoda może wzywać do korekty wniosku bez ograniczeń. Korekta z własnej inicjatywy ograniczona jest terminem kiedy to kończy się dana tura naboru ciągłego oraz można ją dokonać do momentu weryfikacji wniosku przez wojewodę, natomiast nie ma ograniczeń w liczbie dokonanych korekt własnych.   Dokonywanie korekt własnych w kolejnych turach naboru ciągłego jest ograniczone czasowo zgodnie z wyznaczonym harmonogramem. 

Gminy otrzymają informację od wojewody w Module 2 systemu Rejestr Żłobków (zmiana statusu wraz z uzasadnieniem), a także w generowanej automatycznie przy zmianie statusu korespondencji na adres email osoby upoważnionej do złożenia wniosku o dofinansowanie. Powiaty, województwa i podmioty inne niż jst również otrzymają informację w generowanej automatycznie korespondencji na adres email osoby uprawnionej do złożenia wniosku.

W takiej sytuacji należy złożyć korektę własną wniosku – wysłać formularz RKZ-6 na PIU Emp@tia ponownie do właściwego wojewody ze względu na położenie gminy, na terenie której jest lub będzie prowadzona instytucja opieki, w ramach której tworzone będą nowe miejsca opieki. Po uruchomieniu formularza RKZ-6 należy wskazać rodzaj wniosku „korekta własna”. W sekcji „Informacje dotyczące planowanych instytucji opieki” należy dodać każdą instytucję (planowaną lub już istniejącą), w której planowane jest utworzenie nowych miejsc opieki. Dla każdej instytucji należy wykazać odrębnie wydatki na tworzenie nowych miejsc opieki.

W sytuacji gdy podmiot inny niż jst nie wskaże na wniosku wszystkich planowanych instytucji opieki, a planowane jest utworzenie miejsc opieki na terenie gmin położonych na terenie różnych województw, należy złożyć osobne wnioski do właściwych urzędów wojewódzkich.

UWAGA – jest to możliwe tylko w trakcie trwania naboru wniosków.

Osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej może złożyć wniosek o dofinansowanie. Wniosek o dofinansowanie należy złożyć na portalu PIU Emp@tia w kontekście osobistym za pomocą formularza RKZ-6.

W Programie Aktywny Maluch 2022-2029  nie jest wymagane, aby osoba fizyczna składająca wniosek prowadziła działalność gospodarczą. W tej sytuacji należy pamiętać o warunku kwalifikowalności poniesionych kosztów – kosztami kwalifikowalnymi będą koszty zapłacone w okresie prowadzenia przez te osoby działalności gospodarczej.

Gmina oraz podmiot inny niż jst na dzień składania wniosku o dofinansowanie nie musi dysponować dokumentem potwierdzającym posiadanie tytułu prawnego do lokalu. Tytułem prawnym do lokalu należy dysponować na dzień podpisania umowy o otrzymaniu dofinansowania.

Na etapie wnioskowania jedynym wymaganym załącznikiem jest – w przypadku podmiotów innych niż gmina – dokument potwierdzający pełnomocnictwo jeśli wniosek będzie składany przez pełnomocnika. Poza ww. sytuacją nie są wymagane żadne dodatkowe załączniki do wniosku o dofinansowanie. Kalkulacje kosztów oraz opis zadania będą wymagane do przedstawienia na etapie podpisywania umów.

Dane uzupełniane we wniosku należy samodzielnie zapisywać.

W przypadku gmin należy korzystać z przycisku „Zapisz”, w każdej sytuacji – wprowadzając dane do nowego wniosku, edytując ten wniosek (status roboczy), dokonując korekty. 

W sytuacji podmiotów innych niż gmina na formularzu RKZ-6 należy użyć przycisków „Zapisz wniosek” oraz „Zapisz dane w dokumencie roboczym”, który wywoła akcję zapisu danych w dokumencie roboczym. Czynność ta jest konieczna do działania akcji wczytywania danych z ostatniego dokumentu roboczego.

1. KPO

1. Kwota dofinansowania na utworzenie 1 miejsca opieki w dwóch typach instytucji (żłobek i klub dziecięcy) wynosi: 

• dla jst do 57 528 zł (bez VAT) – stawka po rewizji KPO. Stawka przed rewizją 35 862 zł
• pozostałe podmioty 12 410 zł (z VAT)

2. FERS

1. Kwota dofinansowania na utworzenie 1 miejsca opieki w trzech typach instytucji (żłobek, klub dziecięcy, dzienny opiekun) niezależenie od sektora wynosi 12 410 zł z VAT
2. Miesięczna kwota dofinansowania do funkcjonowania 1 miejsca opieki utworzonego ze środków KPO lub FERS przez 12 i 24 miesiące wynosi ok. 837 zł. 

1. KPO

Środki finansowe z KPO mogą być przeznaczone na tworzenie miejsc opieki wyłącznie w żłobkach i klubach dziecięcych, w tym miejsc dla dzieci z niepełnosprawnością lub wymagających szczególnej opieki.

W przypadku jst środki mogą być przeznaczone na:

1. zakup nieruchomości,
2. budowę zgodnie z zasadami uniwersalnego projektowania, tj. wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego,
3. adaptację, tj. dostosowanie budynków lub pomieszczeń do potrzeb dzieci (w tym z niepełnosprawnością).

Uzupełniająco w stosunku do ww. wydatków finansowaniu mogą podlegać działania polegające na:

• rozbiórce obiektu budowlanego,
• montażu, tj. rodzaju robót budowlanych polegających na wytworzeniu obiektu z gotowych, połączonych (montowanych) w jedną funkcjonalną całość elementów,
• zakupie i montażu wyposażenia (w tym m.in. meble, wyposażenie wypoczynkowe, wyposażenie sanitarne, wyposażenie kuchenne, zabawki),
• zakupie – stanowiących wyposażenie instytucji opieki – pomocy do prowadzenia zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, specjalistycznego sprzętu oraz narzędzi do rozpoznawania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci, wspomagania rozwoju i prowadzenia terapii dzieci ze specjalnymi potrzebami,
• wyposażeniu i montażu placu zabaw wraz z bezpieczną nawierzchnią
  i ogrodzeniem,
• dostosowaniu otoczenia instytucji opieki niezbędnego do jej prowadzenia
  i znajdującego się na terenie nieruchomości, do której ostateczny odbiorca wsparcia posiada tytuł prawny, w tym m.in. utworzenie altany śmietnikowej, chodnika, ogrodzenia, zieleni,
• promocji i informacji o realizowanym zadaniu dofinansowanym ze środków KPO wynikające ze Strategii Promocji i Informacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności.

W przypadku podmiotów innych niż jst środki mogą być przeznaczone na:

a. adaptację, tj. dostosowanie budynków lub pomieszczeń do potrzeb dzieci (w tym z niepełnosprawnością).

Uzupełniająco w stosunku do ww. kosztów finansowaniu mogą podlegać działania polegające na:

• zakupie i montażu wyposażenia (w tym m.in. meble, wyposażenie wypoczynkowe, wyposażenie sanitarne, wyposażenie kuchenne, zabawki),
• zakupie – stanowiących wyposażenie instytucji opieki – pomocy do prowadzenia zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, specjalistycznego sprzętu oraz narzędzi do rozpoznawania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci, wspomagania rozwoju i prowadzenia terapii dzieci ze specjalnymi potrzebami,
• wyposażenia i montażu placu zabaw wraz z bezpieczną nawierzchnią
  i ogrodzeniem,
• dostosowaniu otoczenia instytucji opieki niezbędnego do jej prowadzenia
  i znajdującego się na terenie nieruchomości, do której ostateczny odbiorca wsparcia posiada tytuł prawny, w tym m.in. utworzenie altany śmietnikowej, chodnika, ogrodzenia, zieleni,
• promocji i informacji o realizowanym zadaniu dofinansowanym ze środków KPO  wynikające ze Strategii Promocji i Informacji Krajowego Plany Odbudowy i Zwiększenia Odporności.

2. FERS

Środki finansowe z FERS mogą być przeznaczone na tworzenie miejsc opieki
w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów, w tym miejsc dla dzieci z niepełnosprawnością lub wymagających szczególnej opieki.

Zarówno w przypadku jst i podmiotów innych niż jst środki można przeznaczyć na:

1. adaptację, tj. dostosowanie budynków lub pomieszczeń do potrzeb dzieci (w tym z niepełnosprawnością),
2. zakup i montaż wyposażenia (w tym m. in. meble, wyposażenie wypoczynkowe, wyposażenie sanitarne, wyposażenie kuchenne, zabawki).

Uzupełniająco w stosunku do ww. kosztów finansowaniu mogą podlegać działania polegające na:

• zakupie – stanowiących wyposażenie instytucji opieki – pomocy do prowadzenia zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, specjalistycznego sprzętu oraz narzędzi do rozpoznawania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci, wspomagania rozwoju i prowadzenia terapii dzieci ze specjalnymi potrzebami,
• wyposażeniu i montażu placu zabaw wraz z bezpieczną nawierzchnią
  i ogrodzeniem,
• dostosowaniu otoczenia instytucji opieki niezbędnego do jej prowadzenia i znajdującego się na terenie nieruchomości, do której ostateczny odbiorca wsparcia posiada tytuł prawny, w tym m.in. utworzenie  altany śmietnikowej, chodnika, ogrodzenia, zieleni ,
• promocji i informacji o realizowanym zadaniu dofinansowanym ze środków FERS , o których mowa w pkt. 9.3.3.2. Programu.

Ponadto środki z FERS mogą zostać przeznaczone dla jst i podmiotów innych niż jst na zapewnienie funkcjonowania przez łącznie 36 miesięcy (w pierwszym okresie 12 miesięcy, a następnie przez kolejne 24  miesiące) miejsc opieki utworzonych w ramach Programu ze środków KPO lub FERS.

Tworzenie nowych miejsc opieki w instytucji już funkcjonującej rozumie się jako zwiększenie liczby miejsc opieki w stosunku do ich liczby w danej instytucji wpisanych do rejestru żłobków i klubów dziecięcych lub do wykazu dziennych opiekunów z dnia rozpoczęcia tury naboru ciągłego, w której wnioskodawca bierze udział..

Wniosek musi przejść pozytywną weryfikację liczby tworzonych miejsc w kontekście liczby miejsc opieki w danej instytucji wpisanych do rejestru lub wykazu z dnia rozpoczęcia tury naboru ciągłego, w której wnioskodawca bierze udział i ich liczby wpisanych do rejestru lub wykazu w dniu złożenia wniosku. Liczba miejsc w dniu złożenia wniosku nie może być mniejsza od liczby miejsc z dnia rozpoczęcia tury naboru ciągłego, w której wnioskodawca bierze.

Umowa zawierana jest z wojewodą właściwym ze względu na gminę, na terenie której jest/będzie prowadzona instytucja opieki. Jedna umowa dotyczy jednej instytucji, przy czym osobno zawierana jest umowa na tworzenie miejsc opieki oraz osobno na funkcjonowanie miejsc opieki utworzonych ze środków Programu.

Umowa ws. przekazania dofinansowania na tworzenie miejsc opieki zawierana jest nie później niż w terminie do 3 miesięcy od dnia złożenia kompletu dokumentów.

Umowa ws. przekazania dofinansowania na funkcjonowanie miejsc opieki łącznie przez 36 miesięcy jest zawierana w terminie umożliwiającym płynne przekazywanie środków na funkcjonowanie po  zakończeniu zadania polegającego na tworzeniu miejsc.

Ramowe postanowienia umowy ws. przekazania dofinansowania na zadanie polegające na tworzeniu miejsc opieki oraz ramowe postanowienia umowy ws. przekazania dofinansowania na funkcjonowanie miejsc opieki przez łącznie 36 miesięcy zostaną przygotowane przez wojewodę i ogłoszone na stronie internetowej urzędu wojewódzkiego w terminie 5 dni roboczych od ogłoszenia Programu.

Wzór umowy ws. przekazania dofinansowania na zadanie polegające na tworzeniu miejsc opieki oraz wzór umowy ws. przekazania dofinansowania na funkcjonowanie miejsc opieki przez łącznie 36 miesięcy zostanie przygotowany przez wojewodę i ogłoszony na stronie internetowej urzędu wojewódzkiego nie później niż w terminie 5 dni roboczych od ogłoszenia przez Ministra informacji o przyznanym dofinansowaniu.

Wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy ws. przekazania dofinansowania na zadanie polegające na tworzeniu miejsc opieki jako zabezpieczenia środków dofinansowania
z tytułu niewykonania (niepełnego wykonania) zadania jest obowiązkowe dla podmiotów innych niż jst, natomiast w przypadku jst i instytucji publicznych – fakultatywne (decyduje o tym wojewoda).

Zabezpieczenie wnoszone jest w jednej z form (lub w formach) wskazanych przez wojewodę – w formie weksla, weksla in blanco, hipoteki, zastawu, zastawu rejestrowego zabezpieczonego dodatkowo cesją polisy ubezpieczeniowej, gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej, dobrowolnego poddania się egzekucji, o którym mowa w art. 777 § 1 ust. 5 Kodeksu postępowania cywilnego.

Zwrot dokumentu stanowiącego zabezpieczenie umowy ws. przekazania dofinansowania na zadanie polegające na tworzeniu miejsc opieki w przypadku jst dokonywany jest po rozliczeniu dofinansowania i zwrocie ewentualnych należności wraz z odsetkami, natomiast w przypadku podmiotów innych niż jst - po upływie okresu trwałości oraz po dokonaniu rozliczenia dofinansowania i zwrotu ewentualnych należności wraz z odsetkami bądź po dokonaniu rozliczenia i zwrotu należności wraz z odsetkami w związku z rozwiązaniem umowy ws. przekazania dofinansowania.

Zabezpieczenie nie dotyczy zadania polegającego na funkcjonowaniu miejsc opieki.

W przypadku jst miesięczna kwota dofinansowania do funkcjonowania może być przyznana pod warunkiem zapewnienia funkcjonowania miejsc opieki przez okres 36 miesięcy, przy czym okres ten będzie podzielony na dwa okresy: pierwsze 12 miesięcy oraz kolejne 24 miesiące. Zapewnienie funkcjonowania oznacza, że co najmniej 80% (średnia z 12 miesięcy i odpowiednio 24 miesięcy) miejsc utworzonych ze środków Programu jest obsadzonych, tzn. podmiot prowadzący instytucję opieki zawarł umowę z rodzicem/opiekunem bądź w przypadku, gdy zgodnie z procedurami obowiązującymi w instytucji opieki umowy nie są zawierane, dziecko zostało zapisane do instytucji opieki zgodnie z procedurami w niej obowiązującymi.

W przypadku podmiotów innych niż jst miesięczna kwota dofinansowania do funkcjonowania może być przyznana pod warunkiem:

1. obniżenia miesięcznych opłat rodziców za pobyt dziecka w instytucji opieki o kwotę miesięcznego dofinansowania, jednakże miesięczna kwota dofinansowania nie może być wyższa od ponoszonej miesięcznie przez rodzica opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki (do opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki nie wlicza się opłaty za wyżywienie) po uwzględnieniu ulg, przy czym przez ulgi rozumie się ulgi wprowadzane przez podmiot prowadzący instytucję opieki i dotacje z budżetu gminy. Do ulg nie zalicza się  dofinansowania  obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ustawy o opiec nad dziećmi w wieku do lat 3;
2. miesięczne opłaty rodziców za pobyt dziecka w instytucji opieki dotyczące miejsc opieki powstałych przy udziale środków z KPO lub FERS nie przekroczą przez okres 36 miesięcy 120% średniej miesięcznej opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki (do opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki nie wlicza się opłaty za wyżywienie i ulg wprowadzanych przez podmiot prowadzący oraz dotacje gminy) pobieranej w miastach wojewódzkich przez podmioty inne niż jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem instytucji publicznych.
3. zapewnienia funkcjonowania miejsc opieki przez okres 36 miesięcy, przy czym okres ten będzie podzielony na dwa okresy: pierwsze 12 miesięcy oraz kolejne 24 miesiące. Zapewnienie funkcjonowania oznacza, że co najmniej 80% (średnia z 12 miesięcy) miejsc utworzonych ze środków Programu jest obsadzonych, tzn. podmiot prowadzący instytucję opieki zawarł umowę z rodzicem/opiekunem.

Limit miesięcznej opłaty jest ustalany dla całego kraju, w oparciu o dane z Rejestru Żłobków na podstawie informacji o podstawowej opłacie miesięcznej za pobyt dziecka w instytucji opieki prowadzonej przez podmioty inne niż jednostka samorządu terytorialnego,  z wyłączeniem instytucji publicznych. Limit miesięcznej opłaty w I półroczu 2023 r. wynosił 1 368 zł, natomiast w II półroczu 2023 r. było to 1512 zł. Oznacza to, że podmiot, który utworzył miejsca ze środków Programu nie może wskazać w umowie z rodzicem/opiekunem oraz w Rejestrze Żłobków jako opłaty podstawowej za pobyt dziecka na ww. miejscach kwoty wyższej niż ten limit . De facto rodzic/opiekun, którego dziecko zapisane jest na miejsce utworzone ze środków Programu będzie płacił wartość wynikającą z różnicy między kwotą opłaty podstawowej za pobyt dziecka w instytucji, a  wysokością zniżki podmiotu prowadzącego, wysokością zniżki wynikającej z dotacji gminnej i kwotą dofinansowania z FERS.  Ponadto pomimo otrzymywania dofinansowania z FERS rodzicowi może przysługiwać na dziecko także dofinansowanie do  pobytu w instytucji opieki,  o którym  mowa w art. 64c ustawy o opiec nad dziećmi w wieku do lat 3. Wówczas może się zdarzyć, że opłata rodzica będzie wynosić 0 zł. Dofinansowanie do pobytu w żłobku przysługuje od kwoty opłaty za pobyt po uwzględnieniu zniżki z tytułu dofinansowania z FERS.

Podmiot prowadzący opiekę określa wysokość opłaty podstawowej dla miejsc utworzonych w ramach Programu na podstawie warunków z pkt 4.3.6. Programu. To znaczy, że przy określaniu opłaty za pobyt nie można wliczyć opłaty za wyżywienie oraz nie odejmuje się ulg wprowadzanych przez podmiot prowadzący, dotacji gminy, dofinansowania do funkcjonowania z FERS oraz dofinansowania obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Opłata podstawowa to opłata przed wszelkimi zniżkami i upustami. Dopiero tak określona opłata podstawowa nie może przekraczać limitu ustalonego przez ministra (czyli obecnie 1368 zł) oraz od tak określonej opłaty podstawowej dokonuje się określanie opłaty faktycznej jaką ma ponieść rodzic, o czym mowa w pkt 4.3.5.

Przykład 1: opłata podstawowa za pobyt, wyliczona zgodnie z pkt 4.3.6. Programu, wynosi 1368 zł (jest to obecnie maksymalna ustalona i podana przez ministra właściwego ds. rodziny wysokość opłaty za pobyt, która dotyczy miejsc opieki utworzonych w ramach Programu).

1368 zł (opłata podstawowa za pobyt) – 100 zł (zniżka od podmiotu prowadzącego opiekę) – 400 zł (np. samorządowego bonu żłobkowego) = 868 zł

Dopiero od kwoty otrzymanej powyżej po odjęciu ulg podmiotu prowadzącego i dotacji gminnej należy odjąć przyznane dofinansowanie do funkcjonowania z FERS w wysokości np. 837 zł.

868 zł – 837zł = 31 zł

W związku z powyższym rodzic powinien zapłacić za pobyt 31 zł. Wskazane 31 zł może podlegać dofinansowaniu obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

Przykład 2: opłata podstawowa za pobyt wynosi 800 zł, wyliczona zgodnie z pkt 4.3.6. Programu.

800 zł (opłata podstawowa za pobyt) – 0 zł (podmiot prowadzący opiekę nie udziela zniżek) – 200 zł (np. samorządowego bonu żłobkowego) = 600 zł

Od kwoty otrzymanej powyżej po odjęciu ulg podmiotu prowadzącego i dotacji gminnej należy odjąć przyznane dofinansowanie do funkcjonowania z FERS w wysokości odpowiednio dostosowanej do faktycznej opłaty rodzica – 600 zł (miesięczne dofinansowanie do funkcjonowania nie może być wyższe niż miesięczna opłata ponoszona przez rodzica).

600 zł – 600 zł = 0 zł

W związku z powyższym opłata rodzica wynosi 0 zł.

Ostateczny odbiorca wsparcia zobowiązany jest umieścić w umowie zawieranej z rodzicem/opiekunem powyższych informacji o wysokości limitu na dane półrocze oraz sposobie jego aktualizacji, a także o uczestnictwie w Programie, o źródle dofinansowania miejsc opieki, o miesięcznej kwocie przyznanego dofinansowania na 1 miejsce oraz o okresie dofinansowania, w tym poprzez zamieszczenie wyżej wskazanych informacji w ogólnie dostępnym miejscu w instytucji opieki.

Informacja na temat limitu opłat będzie publikowana na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w zakładce Aktywny Maluch (https://www.gov.pl/web/rodzina/maluch-2022-2029 ) nie rzadziej niż co pół roku od dnia ogłoszenia Programu, nie później jednak niż do końca odpowiednio maja i listopada każdego roku, przy czym informacja o pierwszej kwocie limitu wskazana jest w pkt. 4.3.6. Programu.

Po publikacji na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej komunikatu dotyczącego wyżej wskazanego limitu opłaty, wojewoda cyklicznie dokonuje weryfikacji podstawowej miesięcznej opłaty za pobyt dziecka w instytucjach opieki dla wszystkich dzieci zapisanych na miejsca opieki utworzone ze środków z Programu.

Przekroczenie ustalonej przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wysokości opłaty stanowi naruszenie warunków realizacji Programu i może oznaczać konieczność zwrotu całości lub części środków otrzymanych przez ostatecznego odbiorcę wsparcia w ramach Programu. Ewentualna kwota zwrotu jest ustalana przez wojewodę indywidualnie w zależności od wagi i charakteru naruszenia.

Ostateczny odbiorca wsparcia ma obowiązek gromadzenia i okazania w trakcie kontroli dokumentów potwierdzających faktyczne obniżenie miesięcznych opłat rodziców za pobyt dziecka w instytucji opieki w sposób wskazany przez wojewodę, w szczególności poprzez przedstawienie potwierdzeń przelewów zawierających dane dzieci lub tabeli zbiorczej zawierającej informację o łącznej kwocie, o jaką obniżono opłatę (suma z poszczególnych miesięcy) oraz liczbie miesięcy, których dotyczyło to zmniejszenie. Natomiast przy rozliczeniu dofinansowania ostateczny odbiorca wsparcia ma obowiązek złożenia oświadczenia o obniżeniu miesięcznych opłat rodziców za pobyt dziecka według wzoru określonego przez wojewodę.

Okres 36 miesięcy został podzielony na dwa etapy: 12 miesięcy i 24 miesiące.

W pierwszym okresie trwającym 12 miesięcy ostateczny odbiorca wsparcia jest zobowiązany do zapewnienia obsadzenia miejsc opieki, które utworzył ze środków Programu i wpisał do rejestru żłobków i klubów dziecięcych lub wykazu dziennych opiekunów, na poziomie co najmniej 80%.

Warunek ten jest weryfikowany w okresie 12 miesięcy dla danej instytucji poprzez obliczeniem ilorazu miejsc zajętych przez dzieci (czyli miejsc, na które zapisano dzieci) i miejsc utworzonych ze środków KPO i FERS. W przypadku nieosiągnięcia poziomu 80% obsadzenia miejsc w instytucji opieki liczonego w okresie funkcjonowania przez 12 miesięcy, środki na tworzenie miejsc opieki i funkcjonowanie w okresie 12 miesięcy dla danej instytucji opieki będą podlegały zwrotowi proporcjonalnie do niewykonania wskaźnika, chyba że realizacja wskaźnika zajętych miejsc w instytucjach opieki na niższym poziomie będzie wynikała z wystąpienia siły wyższej.

Przykładowo jeżeli dla 20 utworzonych miejsc w instytucji opieki wskaźnik zajętych miejsc wyniesie 77% zamiast wymaganych 80%, kwalifikowalne będzie 77/80 (tj. 0,9625) z 20 miejsc (tj. 19,25), czyli 19 miejsc; tym samym 1 miejsce w tej instytucji opieki nie będzie mogło zostać uwzględnione we wskaźniku oraz w stosunku do 1 miejsca należało będzie dokonać zwrotu środków na tworzenie i funkcjonowanie w okresie 12 miesięcy, a także nie będzie możliwe przekazywanie na nie dofinansowania w następnym okresie 24 miesięcy funkcjonowania.

W drugim okresie trwającym 24 miesiące ostateczny odbiorca wsparcia jest zobowiązany do zapewnienia obsadzenia miejsc opieki, na które otrzymywał dofinansowanie w pierwszym okresie i za które nie był zobowiązany do dokonania zwrotu, na poziomie co najmniej 80%. Warunek jest weryfikowany w okresie 24 miesięcy dla danej instytucji poprzez obliczeniem ilorazu miejsc zajętych przez dzieci (czyli miejsc, na które zapisano dzieci) i miejsc na które otrzymywał dofinansowanie w pierwszym okresie i za które nie był zobowiązany do dokonania zwrotu. W przypadku nieosiągnięcia poziomu 80% obsadzenia miejsc w instytucji opieki liczonego w okresie funkcjonowania przez 24 miesięcy, środki na tworzenie miejsc opieki i funkcjonowanie w okresie 24 miesięcy dla danej instytucji opieki będą podlegały zwrotowi proporcjonalnie do niewykonania wskaźnika, chyba że realizacja wskaźnika zajętych miejsc w instytucjach opieki na niższym poziomie będzie wynikała z wystąpienia siły wyższej.

Przykładowo: jeżeli dla 19 utworzonych miejsc w instytucji opieki spełniających wymogi określone dla pierwszego okresu wskaźnik zajętych miejsc wyniesie 77% zamiast wymaganych 80%, kwalifikowalne będzie 77/80 (tj. 0,9625) z 19 miejsc (tj. 18,29), czyli 18 miejsc* tym samym 1 miejsce w tej instytucji opieki nie będzie mogło zostać uwzględnione w tym wskaźniku oraz w stosunku do 1 miejsca będzie należało dokonać zwrotu środków na tworzenie i funkcjonowanie w okresie 24 miesięcy.

^* W przypadku, gdy wynikiem wyliczeń nie będzie liczba całkowita miejsc opieki stosuje się zaokrąglenia matematyczne tzn.:

1. Jeśli cyfra po przecinku jest mniejsza od 5, to zaokrąglamy w dół.
2. Jeśli cyfra po przecinku jest większa od bądź równa 5, to zaokrąglamy w górę.

Podmioty inne niż jst są zobowiązane po zakończeniu 36 miesięcznego okresu funkcjonowania miejsc opieki powstałych z udziałem środków edycji 2022-2029 do zapewnienia miejsc opieki przez okres kolejnych 2 lat.

Po zakończeniu drugiego okresu zapewnienia funkcjonowania miejsc trwającego
24 miesiące, o którym mowa w pkt. 4.3.3., podmiot inny niż jst jest zobowiązany do zapewnienia obsadzenia miejsc utworzonych ze środków KPO lub FERS, spełniających warunki opisane w pkt. 4.3.3. na poziomie co najmniej 60% przez 24 miesiące. Obsadzenie miejsc zostanie spełnione dla danej instytucji opieki, jeżeli przynajmniej 60% miejsc objętych okresem trwałości jest wykorzystane (obsadzone) przez ww. okres. Jeśli objęta okresem trwałości liczba miejsc opieki nie zostanie obsadzona co najmniej na poziomie  60%, wówczas ostateczny odbiorca wsparcia zobowiązany jest do zwrotu środków finansowych za niewykorzystane (nieobsadzone) miejsca do poziomu 60%. Zatem, od 60%  miejsc opieki objętych okresem trwałości należy odjąć liczbę miejsc faktycznie wykorzystanych (obsadzonych; w ujęciu miesięcznym). Powstałą różnicę należy pomnożyć przez kwotę dofinansowania na tworzenie miejsc w ujęciu miesięcznym. 

Zarówno jst, jak i podmioty inne niż jst muszą prowadzić wyodrębnioną ewidencji księgową środków w sposób przejrzysty, tak aby była możliwa identyfikacja poszczególnych operacji związanych z umową. Każdy ostateczny odbiorca wsparcia zobowiązany jest do gromadzenia dowodów księgowych w celu udokumentowania każdego poniesionego wydatku. Dowody księgowe mają wskazywać kto poniósł wydatek, w jakiej wysokości i na jaki cel. Do dowodów księgowych należy dodać opis wskazujący źródło dofinansowania.

Jednocześnie każdy ostateczny odbiorca wsparcia zobowiązuje się do prowadzenia oddzielnego rachunku bankowego dla:

a) zadania polegającego na tworzeniu miejsc opieki ze środków KPO, w tym środków budżetu państwa przeznaczonych na sfinansowanie zapłaty podatku VAT należnego w związku z realizacją zadania tworzenia miejsc opieki ze środków KPO,

b) zadania polegającego na tworzeniu miejsc opieki ze środków FERS.

Ostateczny odbiorca wsparcia zobowiązuje się do przechowywania dokumentacji związanej z realizacją zadania finansowanego ze środków FERS przez okres pięciu lat od dnia 31 grudnia roku, w którym nastąpiło zakończenie zadania, natomiast w przypadku zadania finansowanego ze środków KPO do dnia 31 grudnia 2031 r.

Rozliczenie zadania natomiast prowadzone jest w inny sposób w zależności od źródła dofinansowania oraz rodzaju podmiotu otrzymującego wsparcie.

W przypadku jst rozlicznie tworzenia miejsc prowadzone jest:

1. dla środków KPO na podstawie wydatków,
2. dla środków FERS w oparciu o stawkę jednostkową określoną w metodyce Instytucji Zarządzającej.

W przypadku podmiotów innych niż jst rozliczenie tworzenia miejsc prowadzone jest niezależnie od źródła finansowania na podstawie kosztów.

Oznacza to, że w przypadku środków z KP0 dowody księgowe są przedstawiane wojewodzie w celu rozliczenia zadania niezależnie od rodzaju podmiotu tworzącego miejsca, natomiast w przypadku FERS:

1. w celu rozliczenia zadania przez gminy wojewoda nie wymaga przedstawienia dowodów księgowych dokumentujących poniesienie wydatków w ramach realizacji zadania,
2. w celu rozliczenia zadania przez podmioty innych niż jst wojewoda może wymagać od wszystkich lub wybranych ostatecznych odbiorców wsparcia będących podmiotami innymi niż jst przedstawienia dowodów księgowych dokumentujących wszystkie lub wybrane poniesione koszty w ramach realizacji zadań.

Takie podejście w przypadku środków FERS jest wynikiem otrzymywania i rozliczenia dofinansowania stawki jednostkowej na jedno miejsce w oparciu o metodykę IZ, co oznacza, że rozliczane jest osiągnięcie efektów, jakim jest wpisanie nowych miejsc opieki do rejestru żłobków i klubów dziecięcych lub wykazu dziennych opiekunów.

W przypadku rozliczania dofinansowania ze środków KPO ostateczny odbiorca wsparcia jest zobowiązany dodatkowo do przekazania Wojewodzie:

1. potwierdzonego za zgodność z oryginałem kopii aktu notarialnego potwierdzającego nabycie nieruchomości – jeżeli w ramach realizacji zadania nabyto nieruchomość,
2. wydanego zgodnie z ustawodawstwem krajowym przez właściwy organ dokumentu potwierdzającego zakończenie zadania polegającego na budowie – jeżeli
   w ramach  realizacji zadania była realizowana budowa,
3. podpisanego przez ostatecznego odbiorcę wsparcia i zleceniobiorcę wykonującego prace adaptacyjne dokumentu potwierdzającego zakończenie zadania polegającego na adaptacji – jeżeli w ramach realizacji zadania była realizowana adaptacja.

W przypadku dofinansowania do funkcjonowania ostateczny odbiorca wsparcia nie jest zobowiązany do prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej środków, a wojewoda nie wymaga przedstawienia dowodów księgowych w celu rozliczenia zadania.

Warunkiem natomiast jest prowadzenie wyodrębnionego rachunku bankowego na otrzymywanie dofinansowania do funkcjonowania.

Takie podejście jest wynikiem otrzymywania i rozliczenia dofinansowania stawki jednostkowej na jedno miejsce w oparciu o metodykę IZ, co oznacza, że rozliczane jest osiągnięcie efektów, jakim jest spełnienie warunków, o których mowa w pytaniu 37 w przypadku jst lub w pytaniu 38 w przypadku podmiotów innych niż jst.

Czas na realizację zadania dot. tworzenia miejsc opieki wynosi:
dla jst                                                 3 lata
dla podmiotów innych niż jst     2 lata

ale nie później niż do 30 czerwca 2026 r. w przypadku zadania dofinansowanego ze środków z KPO i nie później niż do 31 grudnia 2026 r. w przypadku zadania dofinansowanego ze środków FERS. Momentem startowym od jakiego liczony jest czas na realizację zadania jest ostatni dzień na złożenie oświadczenia o przyjęciu środków, tj. 10-ty dzień roboczy po ogłoszeniu wyników przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej.

Wojewoda raz na kwartał dokonuje monitoringu realizacji zadania polegającego na tworzeniu miejsc opieki na podstawie  przekazanych przez ostatecznego odbiorcę wsparcia dowodów księgowych lub kontroli zadania na miejscu bądź w inny sposób określony w umowie ws. przekazania dofinansowania. Jeśli w ocenie wojewody nie ma postępu realizacji zadania, to wojewoda może rozwiązać umowę i nakazać zwrot środków.

Kwalifikowalność kosztów na tworzenie miejsc w przypadku:
* środków z KPO          od 1 lutego 2020 r. do 30 czerwca 2026 r.
* środków z FERS         od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2026 r.

Oznacza to, że wnioskodawca / ostateczny odbiorca wsparcia  może rozpocząć inwestycję wcześniej niż został ogłoszony Program lub została zawarta z nim umowa o dofinansowanie zadań w Programie Aktywny Maluch, a poniesione przez niego wydatki będą mogły być zrefundowane, jeśli w wynikach naboru zostało mu przyznane dofinansowanie oraz poniesione wydatki były wydatkami kwalifikowalnymi w myśl zasad określonych w Programie, ale warunkiem jest to, żeby wpis do rejestru żłobków i klubów dziecięcych lub do wykazu dziennych opiekunów nie nastąpił przez ogłoszeniem Programu. Ponadto, jeśli inwestycja jest wieloletnia pomimo że rozpoczęła się w okresie kwalifikowalności przed ogłoszeniem Programu, termin na jest zrealizowanie biegnie od ostatniego dnia na złożenie oświadczenia o przyjęciu środków.

Przykładowo: gmina X rozpoczęła inwestycje polegającą na utworzeniu żłobka na 100 miejsc w grudniu 2020 r., łącznie z zakupem działki. W wyniku naboru wniosków o dofinansowanie otrzymała dofinansowanie na ww. miejsca ze środków KPO, o czym dowiedziała się w dniu 28 kwietni 2023 r. po ogłoszeniu wyników na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Oznacza to, że dla niej koszty kwalifikowalne będą od grudnia 2020 r., a czas realizacji inwestycji obejmie okres od 16 maja 2023 r. (tj. 10-ty dzień roboczy na złożenie oświadczenia o przyjęciu dofinansowania) do 15 maja 2026 r.

Ponadto, jeżeli w trakcie realizacji zadania polegającego na tworzeniu nowych miejsc opieki wystąpią nieprzewidziane okoliczności uniemożliwiające dotrzymanie terminu zakończenia zadania, zmiana terminu jest możliwa pod warunkiem uzyskania zgody wojewody. W uzasadnionym przypadku może nawet zostać przekroczony termin zakończenia zadania określony w umowie na 2 lata w przypadku podmiotów innych niż jst, a w przypadku gmin – 3 lata – od ostatniego dnia na złożenie oświadczenia
o przyjęciu środków, jednak nie może przekroczyć 30 czerwca 2026 r. w przypadku tworzenia miejsc ze środków KPO oraz termin 31 grudnia 2026 r. w przypadku tworzenia miejsc ze środków FERS.

Nie. Zgodnie z programem Aktywny Maluch 2022-2029 po zmianach z kwietnia 2024 r. dofinansowaniu nie podlegają miejsca opieki wpisane do rejestru/wykazu przed dniem ogłoszenia wyników przez Ministra w turze naboru, w której podmiot bierze udział z wyjątkami przewidziany w rozdziale 12 programu. Zatem dofinansowaniu z Programu będą podlegały miejsca opieki wpisane do rejestru/wykazu najwcześniej w dniu ogłoszenia przez Ministra wyników dla danej tury naboru.

Jedynie miejsca utworzone w ramach Programu mają zapewnione środki na funkcjonowanie w okresie 36 miesięcy od dnia wpisu do rejestru żłobków i klubów dziecięcych bądź do wykazu dziennych opiekunów. Oznacza to, że na miejsca już istniejące przed ogłoszeniem Programu nie będzie mogła być przyznana kwota na funkcjonowanie tych miejsc. Należy jednak zauważyć, że od 1 stycznia 2022 r. wprowadzono, finansowane z budżetu państwa, dwa nowe świadczenia: Rodzinny Kapitał Opiekuńczy w kwocie 500 zł miesięcznie przez 2 lata lub 1000 zł miesięcznie przez rok oraz dofinansowanie do pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna w kwocie 400 zł miesięcznie, jeśli rodzice/rodzic nie otrzymuje na to dziecko Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego. Są to kwoty kilkukrotnie wyższe, niż wysokość dofinansowania do funkcjonowania miejsc opieki w poprzednich edycjach programu Aktywny Maluch. Podsumowując, instrumenty te zapewniają rodzicom stabilne dofinansowanie do opieki nad dziećmi w wieku do lat 3.Jako świadczenia obligatoryjne finansowane ze środków krajowych na funkcjonujące miejsca opieki tworzą wraz ze środkami europejskimi rozdysponowanymi w ramach Programu Aktywny Maluch2022-2029 na utworzenie nowych miejsc opieki jednolity, spójny system zarządzania finansowaniem tworzenia i funkcjonowania usług opieki nad dziećmi do lat 3. Wprowadzenie tych instrumentów jest realizacją kamienia milowego A58 G Krajowego Programu Odbudowy.

Tak, możliwe jest otrzymanie dofinansowania za środków programu Aktywny Maluch 2022-2029 jeśli inwestycja polegająca na utworzeniu nowych miejsc opieki rozpoczęła się przed ogłoszeniem ww. programu, a wpis do rejestru żłobków i klubów dziecięcych lub do wykazu dziennych opiekunów nastąpił po ogłoszeniu wyników tury naboru ciągłego, w której wnioskodawca brał udział.

Należy zwrócić uwagę, że kosztami kwalifikowalnymi KPO są koszty zapłacone od dnia 1 lutego 2020 r. do dnia 30 czerwca 2026 r., a FERS - koszty zapłacone od dnia 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2026 r.

W ramach inwestycji polegającej na tworzeniu nowych miejsc opieki można łączyć środki programu Aktywny Maluch 2022-2029 ze środkami z innych źródeł, zarówno krajowych, jak i wspólnotowych (z różnych wspólnotowych programów, instrumentów finansowych i funduszy, w tym z innych niż EFS+ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej). Oznacza to, że w przypadku inwestycji polegającej na utworzeniu 25 miejsc opieki możliwe jest sfinansowanie utworzenia 15 miejsc opieki ze środków programu Aktywny Maluch 2022-2029, a pozostałych miejsc z innych źródeł takich jak np. Rządowy Program Inwestycji Strategicznych lub Regionalny Program Operacyjny Województwa X.

Ponadto, możliwe jest również finansowanie jednego miejsca opieki ze środków programu Aktywny Maluch 2022-2029 oraz ze środków krajowych, ale tylko pod warunkiem, że źródło tych środków na to pozwala. Nie może również wystąpić podwójne finansowanie - podwójne sfinansowanie, całkowite lub częściowe danego kosztu jest niedozwolone. Podwójnym finansowaniem jest w szczególności (katalog otwarty) wykazanie tego samego kosztu w ramach dwóch różnych projektów współfinansowanych ze środków krajowych lub wspólnotowych lub wykazanie tego samego kosztu w ramach rozliczenia dotacji lub dofinansowania innego projektu a następnie wykazanie tego kosztu w ramach realizowanego projektu.

Niedozwolone jest finansowanie jednego miejsca opieki ze środków programu Aktywny Maluch 2022-2029 oraz ze środków z różnych wspólnotowych programów, instrumentów finansowych i funduszy, w tym z innych niż EFS+ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej (o czym mówi pkt. 7.2.6. Programu).

Ostateczny odbiorca wsparcia jest zobowiązany do umieszczenia w miejscu realizacji zadania tablicy z informacjami na temat zadania.  Tablicę należy zamieścić w miejscu widocznym dla społeczeństwa. Tablicę należy umieścić niezwłocznie po rozpoczęciu fizycznej realizacji zadania, bądź w przypadku rozpoczęcia realizacji zadania przed zawarciem umowy ws. przekazania dofinansowania, niezwłocznie po zawarciu ww. umowy. Na tablicy należy umieścić nazwę ostatecznego odbiorcy wsparcia oraz skrócony tytuł zadania – „Dofinansowanie żłobka / klubu dziecięcego / dziennego opiekuna z programu Aktywny Maluch 2022–2029.
Tablica musi mieć wymiar:

a. nie mniejszy niż A4 (w orientacji poziomej) – w przypadku otrzymania dofinansowania jedynie ze środków FERS (pozostałe dopuszczalne rozmiary tablicy : 80x40 cm / 120x60 cm/ 240x120 cm);
b. nie mniejszy niż A4 (w orientacji poziomej) – w przypadku otrzymania dofinansowania łącznie ze środków KPO w wysokości nieprzekraczającej równowartości kwoty 500 000 EUR oraz ze środków FERS (pozostałe dopuszczalne rozmiary tablicy: 80x40 cm / 120x60 cm/ 240x120 cm);
c. nie mniejszy niż 120x60 cm w przypadku otrzymania łącznie dofinansowania ze środków KPO w wysokości przekraczającej równowartość kwoty 500 000 EUR oraz ze środków FERS (pozostały dopuszczalny rozmiar tablicy: 240x120 cm).

Materiały informacyjno-promocyjne dostępne są na stronie: https://www.gov.pl/web/rodzina/materialy-informacyjno-promocyjne
Ostateczny odbiorca wsparcia zobowiązany jest do stosowania niestereotypowego przekazu w materiałach informacyjnych, zgodnie ze standardem informacyjno-promocyjnym,  stanowiącym część załącznik nr  2 do Wytycznych dotyczących realizacji zasad równościowych w ramach funduszy unijnych na lata 2021– 2027 – w przypadku podejmowania takich działań.
Ostateczny odbiorca wsparcia zobowiązany jest do zapewnienia w procesie rekrutacji dzieci do instytucji opieki co najmniej 2 kanałów komunikacji – o ile w trakcie rekrutacji zostanie zgłoszona taka potrzeba.
Ostateczny odbiorca wsparcia zobowiązany jest do przekazania Wojewodzie, w ciągu trzech dni roboczych od dnia uzyskania wpisu do rejestru żłobków i klubów dziecięcych lub wykazu dziennych opiekunów bądź dokonania zmiany wpisu, drogą elektroniczną, co najmniej pięciu zdjęć lokalu, w którym będzie prowadzona instytucja opieki, a jeżeli dofinansowanie obejmowało roboty budowlane związane z budową nowego budynku, odbudową, rozbudową, nadbudową lub przebudową lub zakup budynku albo jeśli dofinansowanie obejmowało prace na zewnątrz budynku (odświeżenie elewacji, montaż placu zabaw itp.) – także co najmniej pięciu zdjęć przedstawiających budynek oraz jego otoczenie (plac zabaw, ogród) oraz ewentualnie zdjęć wykonanych przed rozpoczęciem realizacji inwestycji lub w jej trakcie. Ostateczny odbiorca wsparcia jest zobowiązany także do przekazania Wojewodzie informacji uzupełnionych w tabeli „Informacja ostatecznego odbiorcy wsparcia o miejscach utworzonych w ramach Programu Aktywny Maluch 2022-2029”; wzór tabeli zostanie udostępniony na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w zakładce Aktywny Maluch.

Wszystkie obowiązki informacyjno-promocyjne zostaną określone w umowie zawieranej pomiędzy wojewodą a ostatecznym odbiorcą wsparcia.

Jednostki samorządu terytorialnego, którym przyznano w ramach rozstrzygnięć naborów ogłaszanych od 19 stycznia 2023 r. dofinansowanie do tworzenia miejsc opieki ze środków KPO w oparciu o kwotę dofinansowania wynoszącą 35 862 zł bez VAT, mogą ubiegać się o zwiększenie środków do  57 528 zł bez VAT na jedno miejsce opieki oraz o zwiększenie kwoty dofinansowania na pokrycie kosztów podatku VAT, jednakże nie więcej niż faktycznie poniesione wydatki.

1. 1. Gmina składa zapotrzebowanie na zwiększoną wysokość dofinansowania utworzenia miejsca opieki, o której mowa w pkt. 5.1.2. Programu zgodnie ze wzorem przygotowanym przez wojewodę.
   2. Wojewoda dokonuje oceny zasadności zwiększenia dofinansowania na podstawie zebranych informacji o zapotrzebowaniu w termiach określonych w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
   3. Minister dokonuje przydziału zwiększonych środków w terminie określonym w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
   4. W przypadku, gdy zgłoszone zapotrzebowanie na zwiększone sfinansowanie pokrycia kosztów podatku VAT będzie przekraczało posiadane środki, Minister może przyznać niepełną wysokość wnioskowanej kwoty.
   5. W terminie 10 dni roboczych od dnia ogłoszenia przez Ministra informacji o przyznanym zwiększonym dofinansowaniu wnioskodawca, któremu przyznano środki zobowiązany jest do złożenia oświadczenia o przyjęciu tych środków z podziałem na wydatki majątkowe KPO, wydatki bieżące KPO i VAT w podziale na lata i kwartały w jakich gmina chciałaby otrzymać dofinansowanie, zgodnie z harmonogramem inwestycji.

Powyższy proces odbywa się poza systemem Rejestr Żłobków.