„Fajnie się tak spotykać, integrować, zapomnieć o codziennych problemach, kłopotach, znaleźć się w towarzystwie równolatków” – napisał jeden z seniorów, w ankiecie podsumowującej projekt „Seniorzy aktywni lokalnie” realizowany w ramach ASOS. To wypowiedź, która w jednym zdaniu definiuje to, z czym muszą mierzyć się  seniorzy na co dzień – samotnością, wykluczeniem, zmartwieniami. ASOS jest antidotum na część z nich.

W 2018 roku w projektach wzięło udział 8 224 osób niepełnosprawnych. Oprócz niepełnosprawnych programy objęły 106 088 beneficjentów. W 2018 roku do dofinansowania zostało przyjętych 325 ofert na łączną kwotą ok. 38 mln zł. W ramach ASOS na lata 2014-2020 złożono 1 330 ofert na łączną kwotę ok. 145,7 mln zł.

Spotkania z ludźmi są ważne, zwłaszcza gdy osoba starsza walczy z ograniczeniami ruchowymi
– W naszym projekcie „Seniorzy aktywni lokalnie” wzięło udział ponad czterdziestu seniorów, w tym osoby z niepełnosprawnościami ruchowymi – mówi Aleksandra Chodasz, prezeska zarządu Fundacji Rozwoju "Dobre Życie", która zrealizowała projekt „Seniorzy aktywni lokalnie”. – Z tego względu staraliśmy się, by zapewnić seniorom zajęcia w budynkach bez schodów, transport na wyjazdy edukacyjne, ale przede wszystkim mieliśmy kontakt z każdą osobą, na zajęciach i pomiędzy spotkaniami. Chcieliśmy, aby wszyscy, także osoby z ograniczeniami ruchowymi, mogli w pełni korzystać z projektu – mówi.
Warsztaty i spotkania odbywały w miejscowościach Strzyżów, Sędziszów Małopolski i Ropczyce w kameralnych, kilkunastoosobowych grupach. – Seniorzy wzięli też udział w wyjeździe szkoleniowym, na którym poprzez ćwiczenia doskonalili komunikację i współpracę, otwierali się na innych, ale także oswajali się z cyfrowym światem. Mogli przekonać się, że posiadanie konta online lub maila ułatwia życie i wspiera integrację. To szczególnie ważne, gdy osoba ma problem ze swobodnym poruszaniem się – mówi Aleksandra Chodasz. Poza tym w ramach projektu odbyły się zajęcia pierwszej pomocy, warsztaty dziennikarskie i wspólne nagranie audycji na temat bezpieczeństwa seniorów. Audycje zostały wyemitowane przez Polskie Radio Rzeszów w programie Anny Leśniewskiej pn. "Kiedy nadchodzi jesień”.
Seniorzy w ankiecie podsumowującej projekt komentowali, „dobrze z jest pogadać, pośmiać się, pośpiewać”, ale też podkreślali zaangażowanie trenerów „nawet jak ktoś nie miał czym dojechać, to trenerka niego pojechała, a potem odwiozła”.

Powrót do życia w społeczeństwie

– Projekt był bardzo ważny dla seniorów, zwłaszcza tych niepełnosprawnych ze względu na szeroki zakres wsparcia, które zapewniali im seniorzy-wolontariusze. Pomagali  w codziennych obowiązkach, wspólnie spędzali czas. To dla osób, które często są samotne i chore, świetny sposób na powrót do życia w społeczeństwie, z którego z różnych przyczyn chwilowo się wyłączyli. Dzięki projektowi poczuli się ważni, dowartościowani i potrzebni. Zrozumieli też, iż starość nie oznacza wycofania z życia społecznego, a osiągnięcie wieku emerytalnego wcale nie musi być równoznaczne z nudą i bezradnością . Uczestnicy projektu „Centrum Senior dla Seniora” często podkreślali fakt, że gdyby nie projekt, nie mieliby sensu, aby wyjść z domu, spotkać się z ludźmi, w efekcie pozostawialiby w czterech ścianach zamartwiając się chorobami, samotnością i upływającym czasem – mówi Lidia Dyndor z Fundacji MultiRegion. W projekcie Centrum Senior dla Seniora w 2018 roku wzięło udział dziewięć osób niepełnosprawnych.
Jak podkreśla organizator, projekt umożliwił zwiększenie aktywności seniorów w życiu społecznym poprzez edukację, a także działania na rzecz solidarności i integracji międzypokoleniowej. – Wyjazdy na wydarzenia kulturalne, zajęcia sportowe i edukacyjne wnosiły wiele radości i zadowolenia, o czym seniorzy na bieżąco nas informowali. Uczestnicy wspaniale się integrowali i nawiązali nowe znajomości, które mają zamiar kontynuować – dodaje Lidia Dyndor.

Amazonki uczestniczkami Igrzysk Trzeciego Wieku

Ważnym projektem dla seniorów, w którym w ubiegłorocznej edycji brały udział m.in. podopieczne Kościańskiego Stowarzyszenia Amazonek „Hipolita”, są Igrzyska Trzeciego Wieku organizowane w hali sportowej w Racocie. Projekt obejmował seniorów z terenu powiatów południowej Wielkopolski (m.in. kościańskiego, gostyńskiego i leszczyńskiego). – Ważnym elementem było nie tyle konkurowanie, ile wspólne uczestniczenie w sportowych konkurencjach takich jak rzut woreczkiem do celu, strzał do bramki lub warcaby. To czas, w którym zapomina się o chorobie, czy tak jak w przypadku niektórych uczestników, o chorobie nowotworowej. Poza tym kojący wpływ na seniorów ma zawsze udział osób młodych – mówi Artur Opas ze Szkolnego Klub Sportowego Jantar Racot, współorganizatora imprezy.

Mała społeczność, ważny projekt

ASOS dociera także do małych społeczności. – Nasze projekty edukacyjne przyczyniają się do aktywności seniorów, integracji, poznawania ważnych w codziennym życiu zagadnień tj. zdrowa dieta, pierwsza pomoc przedmedyczna, komunikacja. To wzmacnia ich poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie. Projekty pobudzają również kreatywność uczestniczących seniorów, którzy rozpoczęli planowanie i realizowanie swoich pomysł w miejscach zamieszkania – mówi Magdalena Skrzydlewska, sekretarz zarządu Forum 4 Czerwca. Stowarzyszenie realizuje projekty w ramach programu ASOS od trzech lat. Wszystkie skierowane są do seniorów zamieszkałych na terenie województwa łódzkiego w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich, w których oferta skierowana do nich jest  bardzo mała. – Staramy się planować tak działania, aby w każdym projekcie zorganizować udział w wydarzeniu, który będzie niespodzianką dla uczestników. W 2017 roku zorganizowaliśmy wyjazd 170 uczestników do Warszawy na koncert Orkiestry Filharmonii Narodowej w Królikarni. Wszystkie działania są dostępne dla osób z niepełnosprawnościami, a dla tych osób wyjście z domu, wyjazd np. do Warszawy to są wydarzenia, które powodują uśmiech na ich twarzach – opowiada. W 2017 w projekcie wzięło udział 200 uczestników, w tym 44 osoby z niepełnosprawnościami. W 2018: 220 uczestników, w tym 55 osób z niepełnosprawnościami. Założenie na ten rok (na (na etapie przygotowania wniosku) 300 uczestników, w tym 50 osób z niepełnosprawnościami.

Droga do akceptacji

Projekty ASOS cieszą się ogromną popularnością. Monika Kowner z łódzkiej Fundacji Ogród Serca, która od maja do października ubiegłego roku zrealizowała projekt skierowany do dziadków i wnuków mówi: – Zainteresowanie było ogromne. Mieliśmy 60 uczestników, seniorów i ich wnuków w wieku od 6 do 12 lat. To niezwykłe, że uczestnicy nauczyli się spędzać wspólnie czas, choć wcześniej nie mieli na to pomysłu. Dziadkowie i wnuki razem uczestniczyli w zajęciach sportowo – rekreacyjnych, kulturalnych, warsztatach twórczych, a też uczyli się obsługi komputera, języka angielskiego i chińskiego – opowiada Monika Kowner. Wspólne spędzanie czasu stworzyło głębokie więzi nie tylko między seniorami oraz wnukami, ale również między uczestnikami zadania.  To ważne, że wszystkie grupy wiekowe otworzyły się na relacje. Seniorzy mogli wymieniać się doświadczeniami, zapomnieli o samotności – dodaje.
W tym projekcie także brały udział osoby niepełnosprawne, przy czym były to wnukowie, którzy mieli problemy z poruszaniem się. W projekcie wzięły udział osoby na wózkach, o kulach czy z niedowładem. – Dla tych dzieci i ich dziadków to był szczególnie ważny projekt, bo wyszli z domu. Dobraliśmy im m.in. karnet na basen, aby mogli poczuć się lepiej psychicznie i fizycznie – mówi Monika Kowner. – Istotny był także element integracji z pełnosprawnymi uczestnikami zajęć – dodaje. ASOS pozwalał na niebanalne spędzenie codzienności.