Jak jest teraz?

Obsługą świadczeń rodzinnych i świadczenia wychowawczego „rodzina 500 plus” zajmują się wszystkie jednostki samorządu terytorialnego: gminy, powiaty i samorządy województwa. Czynności te są zadaniem zleconym przez administrację rządową, a koszty działań pokrywane są ze środków budżetu państwa.

Gmina, która ustala prawo do świadczeń i wypłaca je otrzymuje procentową prowizję od wypłat (3% w przypadku świadczeń rodzinnych i 2% w tym roku i 1,5% od 2017 r. w przypadku świadczeń wychowawczych). Powiaty, które wypłacają dodatki wychowawcze i dodatki do zryczałtowanej kwoty (świadczenia 500 zł w pieczy zastępczej) otrzymują ją na poziomie 1%.

Samorząd województwa nie wypłaca świadczeń, ale ustala, czy wobec danej rodziny występuje tzw. koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego (np. jeśli jeden z rodziców pracuje w innym kraju UE), dlatego też brak jest możliwości określenia prowizji, jak w przypadku gmin, jako % od wypłaconych świadczeń. Do tej pory marszałkowie otrzymywali tyle pieniędzy na obsługę tego zadania ile zgłosili w zapotrzebowaniu.

Zgłaszane zapotrzebowanie z roku na rok było także coraz wyższe. W 2008 r. wyniosło 8,2 mln zł, natomiast w 2015 r. niemal 25 mln zł, co oznacza wzrost o 300%. W tym czasie wzrost spraw z zakresu koordynacji prowadzonych przez marszałków wynosił 193%.

Dodatkowo zgłaszane zapotrzebowanie na zadania było różne w poszczególnych województwach. Jak wynika z kontroli przeprowadzonej w tym roku przez urzędy wojewódzkie na zlecenie resortu rodziny - w województwie wielkopolskim w ostatnich latach środki na realizację zadania były największe, mimo iż liczba spraw jaką prowadził marszałek nie była największa. W 2015 r. województwo wielkopolskie, pomimo iż plasowało się na pierwszym miejscu jeżeli chodzi o wysokość środków, to w liczbie spraw było 3. od końca. Dla porównania województwo pomorskie było czwarte w liczbie spraw, a 10. jeżeli chodzi o wysokość środków.

Koszty prowadzonej sprawy w poszczególnych województwa w latach istotnie różniły się między sobą. Kwota wynosiła od 86 zł do 489 zł w 2015 r.

Co się zmieni?

Od przyszłego roku obowiązywać będą nowe zasady wynagradzania marszałków za obsługę świadczeń rodzinnych i programu „rodzina 500 plus”.

Mając na uwadze, że w gminie koszt prowadzenia jednej sprawy waha się od 110 zł do 118 zł., ministerstwo proponuje, że Marszałkowie otrzymają ok 140 zł za sprawę prowadzoną w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Wyższe koszty wynikają z większego skomplikowania sprawy, czyli m.in. dodatkowych czynności oraz wyższych kosztów korespondencji, w szczególności korespondencji zagranicznej.

W tym roku marszałkom, których koszt spraw nie jest najwyższy, uwzględniając proponowane zasady, z budżetu państwa zostaną przekazane dodatkowe 2,35 mln zł na realizację zadań z zakresu koordynacji.

W przyszłym roku marszałkowie otrzymają łącznie ok. 28,1 mln zł (na zadania z zakresu świadczeń rodzinnych i programu „rodzina 500 plus”). W tym na zadania z zakresu świadczeń rodzinnych 20,5 mln zł, a obsługę świadczenia wychowawczego - 7,6 mln zł.