Mieszkańcy obszarów wiejskich stanowią około 40 proc. całego naszego społeczeństwa. To bardzo liczna grupa, która przez długi czas była zaniedbywana. Od kilku lat to się zmienia.

W czwartek odbyła się pierwsza z trzeciego już cyklu konferencji „Perspektywy dla mieszkańców obszarów wiejskich” z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy. Podczas spotkania przedstawiciele ministerstw – w tym resortu rodziny – zaprezentowali programy realnie oddziałujące na obszary wiejskie i ich mieszkańców.

MRPiPS a polska wieś, czyli wsparcie dla rodzin, pracowników, seniorów

Programy i działania Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej mają służyć bezpieczeństwu, stabilizacji polskich rodzin. Mają zadanie znacząco podnosić jakość życia każdego z obywateli – niezależnie od miejsca zamieszkania.

Od 2015 sukcesywnie zwiększane są wydatki na rzecz polskich rodzin, które w 2020 roku osiągną poziom ok. 4 proc. Produktu Krajowego Brutto (w 2015 roku było to 1,78 proc. PKB). „Dobry Start”, „Rodzina 500+”, „Maluch Plus” – to programy, których efekt jest już widoczny i odczuwalny przez każdą polską rodzinę. Przeciętne roczne wsparcia na dziecko w rodzinie wzrosło z poziomu 1776 zł  w 2015 roku do 8280 zł w 2018 roku, a rozporządzalny dochód na jedną osobę w gospodarstwie domowym wzrósł z 1386 do 1693 zł. To też coraz bardziej atrakcyjna Karta Dużej Rodziny, którą honoruje dzisiaj ponad 6,3 tys. partnerów w ponad 24 tys. punków w całej Polsce.

To oczywiście nie wszystko.

Przeciwdziałanie bezrobociu oraz koordynowanie publicznych służb zatrudnienia. Efekt – poziom bezrobocia cały czas maleje i jest obecnie najniższy od 30 lat. Są jednak obszary, które wymagają interwencji państwa i stąd też działania aktywizujące poszczególne grupy osób niezatrudnionych, w tym osób mieszkających na wsiach. To np. „Wsparcie osób młodych znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji” czy  „Młodzież solidarna w działaniu”.

Nie możemy też zapomnieć o osobach niepełnosprawnych.

Od 2015 roku nakłady finansowe z budżetu państwa na rzecz wsparcia osób niepełnosprawnych i ich opiekunów systematycznie rosną. Szacuje się, że na koniec 2019 roku wydatki na rzecz tej grupy osób przekroczyły 22 mld zł. To nie tylko renty, świadczenia, zasiłki czy składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Inne formy wsparcia – te niefinansowe – tworzą sieć pomocową na terenie całego kraju. Tworzą ją ośrodki pomocy społecznej, procesy aktywizacji społecznej i zawodowej, istniejące mechanizmy i nowe formuły opieki nad osobami niepełnosprawnymi w domu i poza nim.

W 2020 roku planowane koszty realizacji wszystkich form wsparcia osób niepełnosprawnych, w tym poprzez programy/zadania, w ramach Funduszu Solidarnościowego wyniosą ok. 5 mld zł.

Seniorzy są różni, różne są też ich potrzeby

„Senior+” czy Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 (ASOS) to programy wspierające aktywność społeczną osób starszych. Szczególnie w mniejszych miejscowościach osobom starszym brakuje przestrzeni i warunków do samorealizacji, wspólnego spędzania czasu, uczestniczenia w różnego rodzaju warsztatach i zajęciach. Blisko połowa placówek otwartych w 2018 r. powstała w małych miejscowościach do 3 tys. mieszkańców.

Ale nie każdy jest tak sprawny i samodzielny. Z myślą o takich osobach powstały programy „Opieka 75+” czy „Posiłek w szkole i w domu”.

Centra usług społecznych – wkrótce ruszą pilotaże

Inicjatywa prezydencka dotycząca tworzenia centrów usług społecznych to odpowiedź na zapotrzebowanie zarówno mieszkańców większych i mniejszych miejscowości, jak i samych samorządów gminnych, które będą mogły w kompleksowy sposób wspierać swoją lokalną społeczność.

Ustawa weszła w życie 1 stycznia 2020 r. W połowie grudnia minister Marlena Maląg podczas uroczystości w Kancelarii Prezydenta RP ogłosiła konkurs na przeprowadzenie pilotażu centrów usług społecznych. Chodzi o wypracowanie i przetestowanie funkcjonowania 30 modelowych rozwiązań w zakresie integracji i rozwoju usług społecznych adresowanych zarówno do ogółu mieszkańców, jak i do grup o szczególnych potrzebach, np. osób z niepełnosprawnościami, osób starszych, rodzin wielodzietnych. Pozwoli to gminom na dostosowanie świadczonych usług i do potrzeb mieszkańców gminy, i do własnych możliwości finansowych,

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej było od początku aktywnie zaangażowane w prace nad przygotowaniem ustawy.