Ośrodki wsparcia przeznaczone są dla osób przewlekle psychicznie chorych i niepełnosprawnych intelektualnie. To placówki okresowego dziennego lub całodobowego pobytu, w którym osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą otrzymać częściową opiekę i pomoc w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych oraz posiłek.

– Dajemy szansę dorosłym osobom z niepełnosprawnością intelektualną na samorealizację, na utrzymanie, podnoszenie umiejętności społecznych i zaradności życiowej. Dzięki regularnemu korzystaniu z proponowanych zajęć i treningów uczestnicy stają się bardziej otwarci, zwiększają swoją samodzielność, uczą się współpracy, jednocześnie integrując się ze społecznością, w której żyją – mówi Monika Puchta, kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Koło Pomocy Dzieciom i Młodzieży Niepełnosprawnej w Ząbkach.
Na koniec 2015 r. w Polsce działało 760 środowiskowych domów samopomocy, dysponujących 27 796 miejscami. Z kolei w 2017 roku było już 800 środowiskowych domów samopomocy z 29 666 miejscami. W 2018 roku planowano stworzenie 174 miejsc w 7 nowych środowiskowych domach samopomocy, w powiatach które stanowiły dotychczas białe plamy. Z kolei ze środków programu „Za Życiem” planowano powstanie 382 nowych miejsc, z czego 162 – w nowych 8 środowiskowych domach samopomocy oraz 80 miejsc - w 4 nowych filiach.
 

Terapie, treningi, zajęcia

– Codzienne treningi zwiększają poczucie bezpieczeństwa oraz pewności siebie w różnych sytuacjach społecznych – mówi Jarosław Załucki, kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy Caritas DWP w Radzyminie. Placówka przeznaczona jest dla 25 osób dorosłych, niepełnosprawnych intelektualnie. W programie jest m.in. trening umiejętności społecznych i interpersonalnych, zajęcia artystyczno – plastyczne, trening kulinarny oraz umiejętności spędzania wolnego czasu. W środowiskowym domu samopomocy jest pracownia modelarsko-stolarska oraz ogrodniczo-botaniczna.

– Staramy się zapewnić różnorodne zajęcia np. z alpakoterapii, pierwszej pomocy, organizujemy spotkania z ciekawymi gośćmi, warsztaty tematyczne, regularnie uczęszczamy na basen – mówi Monika Puchta z Ząbek.

Podopieczni domów chcą być mobilni. – Bardzo istotny jest fakt dobrze zorganizowanych dowozów na zajęcia, które pozwalają na pomoc osobom pozbawionym  możliwości dojazdu do placówki – mówi Jolanta Kubiak, prezes Stowarzyszenia Centrum Wspierania Inicjatyw ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Olszowcu.

Otwarte muzea, kina, kawiarnie

Oprócz codziennych zajęć w domach, podopieczni i opiekunowie często wychodzą. – Chętnie organizujemy wycieczki do kina, muzeów, teatru, wychodzimy do kawiarni oraz wyjeżdżamy na wycieczki kilkudniowe – mówi Monika Puchta, kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy, TPD Koło Pomocy Dzieciom i Młodzieży Niepełnosprawnej.
Zdarzają się także wyjazdy zagraniczne. Przykładowo w Środowiskowym Domu Samopomocy w Olszowcu podopieczni wraz z opiekunami byli na Litwie, w Niemczech oraz Czechach. – Dzięki podróżom podopieczni poznają inne kultury i mają możliwość sprawdzenia znajomości języka angielskiego – mówi Jolanta Kubiak, prezes Stowarzyszenia Centrum Wspierania Inicjatyw ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Olszowcu.
 

Relacja z rodziną, integracja z lokalną społecznością  

Nieodzownym elementem terapii osób niepełnosprawnych jest rodzina. – Mamy stały kontakt z członkami rodzin naszych uczestników. Wzajemnie się wspieramy. Relacja z rodziną daje pacjentom poczucie bezpieczeństwa i niweluje możliwe konflikty – mówi Aleksandra Kilanowicz, kierownik Środowiskowego Domu Pomocy „Przystań”.

Równie ważna jest integracja z lokalną społecznością. W Środowiskowym Domu Samopomocy w Łubcu, który jest ośrodkiem wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi typ A i B, powstał Klub Cyklisty. – Mamy prawie czterdzieści rowerów, w tym rowery trójkołowe dostosowane dla osób niepełnosprawnych. Dzięki temu, co roku organizujemy warsztaty integracyjne dla okolicznej społeczności, naszych uczestników, ich rodzin, dzieci i młodzieży z lokalnych szkół. Taka integracja ułatwia funkcjonowanie naszych podopiecznych w środowisku lokalnym – mówi Iwona Zielak, kierownik domu w Łubcu.

Podopieczni domów często biorą udział w życiu kulturalnym. – Od ośmiu lat organizujemy pikniki integracyjne dla mieszkańców powiatu – mówi Ewa Bartusik ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Nowych Gołuszowicach. Piknikowi towarzyszy zbiórka na rzecz chorych dzieci, a wolontariuszami są podopieczni domu. W sumie placówka ma 60 podopiecznych.
Także osoby niepełnosprawne ze Środowiskowego domu Pomocy w Białusnym Lasku biorą udział w imprezach kulturalnych. Czasem w ramach integracji przyjmują gości u siebie. – Placówkę często odwiedzają uczniowie szkół i przedszkoli. W ramach tych spotkań organizowane są zajęcia integracyjne – mówi Elżbieta Józefowicz, kierownik domu w Białusnym Lasku. Domy są miejscami przyjaznymi dla wszystkich, budzą pozytywne emocje i poczucie bezpieczeństwa.