Z programu skorzystać będą mogły gminy i powiaty chcące utworzyć Centra opiekuńczo-mieszkalne lub zlecić ich prowadzenie organizacjom pozarządowym. Program będzie realizowany od 1 lipca 2019 roku. Na jego realizacje w bieżącym roku przeznaczono 50 mln złotych.

Centra przeznaczone będą dla dorosłych osób niepełnosprawnych ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności wynika, że w ubiegłym roku w Polsce było 813 tys. osób (powyżej 16 lat) ze znacznym i ponad 1,45 mln osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

Wzmocnić system wsparcia

„Osoby te, obok różnorodnego wsparcia (w tym w zakresie potrzeb zdrowotnych, pielęgnacyjnych, zapobiegania wtórnym powikłaniom, stymulowania i rozwijania sprawności ruchowej, kompetencji poznawczych oraz społecznych), powinny mieć zapewnioną możliwość niezależnego i godnego funkcjonowania. Stąd wynika konieczność stworzenia im szczególnych warunków podczas pobytu dziennego lub całodobowego w Centrach” – czytamy w opublikowanym programie.

Centra poprzez wspólny pobyt uczestników powinny w pozytywny sposób wpływać na procesy uspołecznienia i nawiązywania relacji interpersonalnych. Zaangażowanie w Centrach odpowiednich specjalistów pozwoli na stymulowanie kompetencji społecznych oraz podejmowanie przez osoby niepełnosprawne aktywności na miarę posiadanego potencjału i zasobów.  Osoby niepełnosprawne, które nie mogą korzystać z usług w innych ośrodkach wsparcia powinny mieć możliwość zamieszkiwania w nowotworzonych Centrach.

Cele programu

Głównym celem programu jest pomoc dorosłym osobom niepełnosprawnym ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511 z późn. zm.) poprzez zapewnienie usług zamieszkiwania w ramach pobytu dziennego lub całodobowego.

Na podstawie odrębnych przepisów, uczestnicy programu będą mogli skorzystać z rehabilitacji i usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych. Usługi opiekuńcze świadczone będą przez całą dobę. Osoby niepełnosprawne będą mogły również zamieszkać w nowych Centrach.

Dwa moduły

Program będzie realizowany w dwóch modułach. Pierwszy dotyczy utworzenia Centrum.
W ramach tego modułu będą finansowane zadania polegające m.in. na:

• budowie nowego budynku na terenie stanowiącym własność samorządu, a następnie jego wyposażenie m.in. w sprzęt rehabilitacyjny, systemy zabezpieczające przed pożarem, systemy monitoringu;
• zakupie budynku przez gminę lub powiat budynku, w którym utworzone zostanie Centrum, a także jego wyposażenie;
• zmianie przeznaczenia całości lub tylko części istniejącego budynku, do którego samorząd posiada tytuł prawny poprzez jego przystosowanie do standardu Centrum i wyposażenie w niezbędne urządzenia.

W drugim module samorządy będą mogły uzyskać dofinansowanie na funkcjonowanie Centrum. W ramach tego modułu będą finansowane zadania polegające na:

• utrzymaniu działalności Centrum, w tym m. in. zabezpieczeniu dostaw podstawowych mediów (energia elektryczna, ogrzewanie, woda, ścieki, wywóz nieczystości etc.), opłacaniu podatków i opłat lokalnych, ubezpieczeniu budynku, zakupie usług, w tym wyżywienia dla uczestników Centrum, zakupie materiałów do pracy z uczestnikami programu;
• ponoszeniu niezbędnych wydatków związanych z transportem uczestników Centrum;
• pokrywaniu kosztów wynagrodzeń pracowników, w tym opiekunów nocnych.

Żeby przystąpić do programu, gminy i powiaty będą musiały złożyć wniosek. Samorządy, które będą chciały tworzyć Centra będą mogły prowadzić je samodzielnie lub zlecić ich prowadzenie podmiotom, o których mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych

„Centra opiekuńczo-mieszkalne” to trzeci program – po Usługach opiekuńczych dla osób niepełnosprawnych i Opiece wytchnieniowej – realizowany w ramach Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Fundusz został uruchomiony 1 stycznia 2019 roku i ma na celu wsparcie społeczne, zawodowe lub zdrowotne osób niepełnosprawnych. Na w sumie dziesięć programów (rządowych i resortowych), które będą realizowane w ramach Funduszu w bieżącym roku przeznaczono 647 mln złotych. W 2020 planowane przychody Funduszu powinny wynieść ok. 1,8 mld złotych.