Bieżący rok przyniesie szereg korzystnych zmian na rzecz osób niepełnosprawnych oraz ich rodzin. Dotyczyć one będą zarówno poprawy sytuacji ekonomicznej, jak i lepszego dostępu do usług opieki i pomocy dla osób niepełnosprawnych.

Wyższe świadczenia dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin

W tym roku rosną świadczenia dla osób niepełnosprawnych. To w dużej mierze efekt zeszłorocznych zmian legislacyjnych. Od 1 czerwca 2018 r. renta socjalna wzrosła z 865,03 zł do 1029,80 zł. W efekcie renta socjalna wzrosła do 100% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W marcu tego roku nastąpi waloryzacja tego świadczenia i jego wysokość wyniesie 1 100 zł.

W zeszłym roku podwyższony został także zasiłek pielęgnacyjny.  Od 1 listopada 2018 r. wynosi on 184,42 zł. To jednak nie koniec zmian. Od listopada 2019 wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wzrośnie ponownie, do kwoty 215,84 zł. W sumie będzie to wzrost o ok. 40%, na którym skorzysta ok 910 tys. osób. Ostatni raz podwyżka tego świadczenia miała miejsce 12 lat temu.

O 20 % wzrosły natomiast od listopada zeszłego roku specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekuna (każdy z 520 zł do 620 zł).

Ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia powiązana jest wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, który podlega w ten sposób corocznej waloryzacji. W 2019 roku świadczenie pielęgnacyjnie wynosi 1583 zł - mówimy więc o wzroście rzędu 106 zł.

Lepsza dostępność do usług opieki i rehabilitacji

Z roku na rok poprawia się funkcjonowanie placówek dla osób niepełnosprawnych. Zwiększa się ich dostępność oraz zakres oferowanych usług. Było to możliwe m.in. dzięki zwiększeniu środków finansowych przeznaczanych na te cele.

W zeszłym roku Rada Ministrów zdecydowała o zwiększenie wysokości dofinansowania warsztatów terapii zajęciowej, które dają osobom niepełnosprawnym, niezdolnym do podjęcia pracy, możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej. Organizują dla nich zajęcia terapeutyczne i warsztatowe, pomagają w znalezieniu zatrudnienia. W roku 2019 r. koszt rocznego pobytu jednego uczestnika w warsztacie terapii zajęciowej wzrośnie o 1200 zł i wyniesie 17 796 zł. Jest to druga tej wielkości podwyżka. Pierwsza miała miejsce w lipcu 2018 r. (wzrost do16 596 zł). To jednak nie koniec zmian. W 2020 r. koszt rocznego pobytu osoby niepełnosprawnej w warsztacie terapii zajęciowej wzrośnie o kolejne 1200 zł – do 18 996 zł.

Również zakłady aktywności zawodowej mogą zaoferować osobom niepełnosprawnym większe wsparcie w ramach rehabilitacji zawodowej i społecznej. W zeszłym roku zwiększone zostało bowiem dofinansowanie rocznego pobytu jednego niepełnosprawnego pracownika w zakładzie aktywności zawodowej - do wysokości 22 000 zł

Ofertę miejsc rehabilitacji i opieki dla osób niepełnosprawnych uzupełniają środowiskowe domy samopomocy, będące ośrodkami wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Podopieczni domów mają możliwość rozwoju osobistego, chociażby poprzez naukę nowych umiejętności czy też  podtrzymywanie umiejętności zdobytych wcześniej np. w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym. Z roku na rok rosną kwoty przeznaczane na finansowanie domów. W 2019 dotacja na 1 uczestnika wynosi nie mniej niż 250% kryterium dochodowego osoby samodzielnie gospodarującej. W 2018 roku kwota dotacji była na poziomie 230%.

Rośnie liczba środowiskowych domów samopomocy. Na koniec 2015 r. w Polsce działało 760 domów, dysponujących 27,8 tys. miejsc. Z kolei w 2017 roku było już 800 środowiskowych domów samopomocy z 29,7 tys. miejsc. W 2018 roku planowano stworzenie 174 miejsc w 7 nowych domach, w powiatach które stanowiły dotychczas białe plamy.

Pomoc kompleksowa, rozłożona na wiele lat

Wsparcie osób niepełnosprawnych nie powinno jedynie ograniczać się do działań bieżących związanych z zabezpieczeniem regularnych świadczeń i dostępem do usług opieki. Wychodząc naprzeciw postulatom środowiska osób niepełnosprawnych, w ramach licznych konsultacji społecznych, prowadzone są także kompleksowe i dalekosiężne działania wspierające to środowisko.

Z początkiem roku utworzony został Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Fundusz zasilany jest środkami z  obowiązkowej składki stanowiącej 0,15 proc. podstawy wymiaru składki na Fundusz Pracy oraz  daniną solidarnościową. Daninę będą płaciły osoby fizyczne, których dochody w roku podatkowym przekroczą 1 mln zł (4 proc. od nadwyżki za rok podatkowy). Po raz pierwszy daninę najbogatsi podatnicy zapłacą w 2020 roku. W 2019 roku przychody Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych oszacowano na 647 mln zł. Według planu na 2019 r. środki z funduszu będą przeznaczone m.in. na dostosowaniu mieszkań do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, tworzenie dedykowanych usług, czy zapewnienie opiekunom tzw. opieki wytchnieniowej.

Rok 2019 to kolejny rok wdrażania programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za Życiem”, którego główne elementy wprowadzone zostały w poprzednich latach w dwóch etapach. W 2017 r. rozpoczęto m.in. rozwój sieci mieszkań chronionych i ośrodków koordynacyjno‑rehabilitacyjno-opiekuńczych oraz wprowadzono nowy program polityki zdrowotnej. W zeszłym roku stworzone zostały m.in. mechanizmy wsparcia poprzez prowadzenie zajęć klubowych przez warsztat terapii zajęciowej czy korzystanie z elastycznych form organizacji czasu pracy, w tym telepracy. Wydłużono także  prawo do zasiłku opiekuńczego przysługującego ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem.

Prowadzone są także zaawansowane prace nad pierwszą w Polsce Strategią na rzecz Osób Niepełnosprawnych. Strategia pozwoli na ustanowienie całościowych ram polityki krajowej na rzecz osób niepełnosprawnych. Polityka państwa na rzecz osób niepełnosprawnych wymaga bowiem kompleksowego, ponadsektorowego podejścia, przełamującego dotychczasowe schematy. Strategia na rzecz osób niepełnosprawnych będzie realizowana poprzez różne działania z takich obszarów jak: zdrowie, edukacja, zabezpieczenie społeczne czy praca.

Ministerstwo Rodziny bierze także udział w międzyresortowych pracach przy rządowym Programie Dostępność Plus, mającym na celu likwidację barier uniemożliwiających osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie na równi z osobami sprawnymi. Resort jest koordynatorem działań dotyczących m.in. włączenia podmiotów ekonomii społecznej w świadczenie usług społecznych użyteczności publicznej (w szczególności na rzecz osób niepełnosprawnych, starszych oraz niesamodzielnych), usługi asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej, wprowadzenia rozwiązań ułatwiających zatrudnianie osób niepełnosprawnych w urzędach administracji publicznej pracy.