– Dotychczasowy napływ obywateli Ukrainy to dopiero początek drogi i wyzwanie, przed jakim staje nie tylko Polska, ale wszystkie państwa Unii Europejskiej – stwierdziła goszcząca w siedzibie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wiceprzewodnicząca KE Dubravka Šuica. – Polska w tej sprawie zrobiła już bardzo dużo i jestem pod wrażeniem świetnej organizacji, ale cały ciężar tego przedsięwzięcia nie może spaść tylko na Polskę i inne kraje, graniczące z Ukrainą – zadeklarowała przedstawicielka Unii.

Specustawa już w Sejmie

Minister Marlena Maląg przedstawiła dotychczasowe działania Polski. Podkreśliła, że od początku wojny, czyli od 24 lutego, otworzyliśmy  granice dla obywateli Ukrainy. Do dziś przybyło ich już ponad 1,4 mln, w większości to kobiety z dziećmi.

Po rejestracji na granicy kierowani są oni do zlokalizowanych w dwóch województwach punktów recepcyjnych, a stamtąd przewożeni dalej. – Mogą wybierać sami, czy skorzystają z dalszego wsparcia państwa, zamieszkają tymczasowo w domach udzielających im gościny Polaków, udadzą się do rodziny albo znajomych lub opuszczą nasz kraj – mówiła minister Maląg.

Całość procedur zostanie uregulowana w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, która dziś jest procedowana w Sejmie RP. – Mam nadzieję, ze parlamentarzyści szybko zakończą prace i jeszcze w tym tygodniu ustawa trafi do podpisu Prezydenta RP – powiedziała minister Marlena Maląg.

Przypomniała, że ustawa zalegalizuje na okres 18 miesięcy pobyt w Polsce wszystkich Ukraińców, którzy przekroczyli granice po 24 lutego. Oznacza to dla nich pełny dostęp do rynku pracy, a co za tym idzie do świadczeń rodzinnych, społecznych, zdrowotnych i systemu edukacji.

Praca dla kobiet, opieka dla dzieci

W opinii minister Maląg największym wyzwaniem, związanym z rynkiem pracy, będzie zmiana profilu osób poszukujących zatrudnienia. – Dotychczas pracowało u nas ponad milion Ukraińców, jednak w większości byli to mężczyźni – mówiła minister. Choć rynek pracy mamy chłonny – bezrobocie według szacunków Eurostatu wynosi tylko 2,8 proc., to teraz pracy będą szukać kobiety, najczęściej mające pod opieką małe dzieci.

Minister zapewniła, że już toczą się rozmowy z pracodawcami, dotyczące przygotowania odpowiednich ofert. Ci mają ułatwione zadanie – do legalizacji pracy wystarczy zgłoszenie kandydata w ciągu siedmiu dni do urzędu pracy. Sprostanie temu wyzwaniu wymaga oprócz tego rozszerzenia sieci miejsc opieki nad dziećmi do lat trzech. Odpowiednie rozwiązania w tym obszarze także zawiera powstająca ustawa.

W opinii minister Maląg kluczowym zagadnieniem jest koordynacja pomocy. W tym celu został uruchomiony rządowy portal pomagamyukrainie.gov.pl, na którym publikowane informacje służą zarówno oferującym pomoc i potencjalnym pracodawcom oraz Ukraińcom poszukującym wsparcia i zatrudnienia.

Opiekun tymczasowy

Uczestnicząca w spotkaniu wiceminister Barbara Socha zapoznała delegację Komisji Europejskiej z działaniami skierowanymi do dzieci. – Procedury zostały podzielone na trzy etapy – objaśniała wiceminister Socha. Pierwszy to ewakuacja z terenów Ukrainy, drugi to skierowanie do nowopowstałego hubu w Stalowej Woli, gdzie mogą odpocząć po stresie trudach podróży oraz trzeci – przewiezienie do docelowego miejsca pobytu.

Wiceminister Socha podkreśliła, że ze względu na dobro dzieci nie rozdzielamy przybywających grup. W specustawie została także ustanowiona nowa instytucja „opiekun tymczasowy”. Pozwoli ona przekazać zgodnie z prawem opiekę nad przyjeżdżającymi dziećmi osobom, z którymi przybyły – wychowawcom z domów dziecka, czy dalszej rodzinie. Dzięki temu nie będą one kierowane do systemu polskiej pieczy zastępczej.

500 mln euro dla Ukrainy z UE

Dubravka Šuica, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej ds. demokracji i demografii, wyjaśniła, że w UE istnieje już dyrektywa mówiąca o ochronie tymczasowej, która może znaleźć zastosowanie w obecnej sytuacji.

W odpowiedzi na ostatnie wydarzenia powstała nowa dyrektywa UE, która ma zapewnić tymczasową ochronę osób uciekających przed wojną w Ukrainie – powiedziała Dubravka Šuica. Służy ona wsparciu wysiłków podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie w celu przyjęcia osób z Ukrainy. Powstanie tzw. „Platforma solidarności”, na której państwa członkowskie wymienią informacje o zdolnościach w zakresie ich przyjmowania, która będzie koordynowana przez Komisję Europejską.

Poinformowała też, że na początek Unia Europejska przekaże Ukrainie i państwom pomagającym 500 mln euro w ramach wspólnotowości.

Wiceprzewodnicząca KE podkreśliła, że z uwagi na dalsze bezpieczeństwo dzieci bardzo ważny jest proces ścisłej ich rejestracji, zaś aktywizację ułatwi jak najszybsze włączenie w system oświaty.