Świadczenie wspierające będą mogły otrzymać osoby z niepełnosprawnościami, które ukończyły 18 rok życia i dodatkowo uzyskały decyzję ustalającą odpowiedni poziom potrzeby wsparcia (od 70 do 100 pkt), wydaną przez wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności. 

Decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia będzie mogła otrzymać osoba z niepełnosprawnościami, która legitymuje się odpowiednim orzeczeniem (np. orzeczeniem o przyznanym jej stopniu niepełnosprawności, orzeczeniem o całkowitej/częściowej niezdolności do pracy, orzeczeniem do samodzielnej egzystencji, orzeczeniem o inwalidztwie lub stałej/długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym). Nie będzie miał znaczenia moment powstania niepełnosprawności ani rodzaj posiadanego przez te osoby stopnia niepełnosprawności czy grupy inwalidzkiej.

Wnioski o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia można składać do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, począwszy od 1 stycznia 2024 r.  

Natomiast wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego do ZUS będzie można złożyć po uzyskaniu decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. 

Jednak to, kiedy będzie można złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS, będzie zależało od przyznanej osobie z niepełnosprawnościami liczby punktów w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia  oraz od tego, czy w związku ze sprawowaniem opieki nad osobą z niepełnosprawnościami jej opiekun pobiera świadczenia opiekuńcze.

Świadczenie wspierające dostępne będzie : 

• od 1 stycznia 2024 r. – dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. 87-100 pkt
• od 1 stycznia 2025 r. - dla osób z niepełnosprawnościami z kolejnymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. 78-86 pkt
• od 1 stycznia 2026 r. - dla osób z niepełnosprawnościami z pozostałymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. 70-77 pkt

Co istotne: osoby z niepełnosprawnościami, które uzyskają w decyzji co najmniej 70 pkt poziomu potrzeby wsparcia, będą mogły uzyskać świadczenie wspierające już od 1 stycznia 2024 r., jeżeli  co najmniej w dniu 1 stycznia 2024 r. lub później opiekunom tych osób będzie przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna, w związku ze sprawowaniem opieki.

Wysokość świadczenia wspierającego zależy od poziomu potrzeby wsparcia osoby z niepełnosprawnościami wskazanego w decyzji wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności i będzie powiązana z wysokością renty socjalnej. 

Jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie:

• 95- 100 pkt – świadczenie przysługuje w wysokości 220 % renty socjalnej
• 90- 94 pkt – świadczenie przysługuje w wysokości 180 % renty socjalnej
• 85- 89 pkt – świadczenie przysługuje w wysokości 120 % renty socjalnej
• 80- 84 pkt – świadczenie przysługuje w wysokości 80 % renty socjalnej
• 75- 79 pkt – świadczenie przysługuje w wysokości 60 % renty socjalnej
• 70- 74 pkt – świadczenie przysługuje w wysokości 40 % renty socjalnej.

Przysługująca osobie z niepełnosprawnościami kwota świadczenia wspierającego nie podlega opodatkowaniu.

Kwotę świadczenia wspierającego ustala się na podstawie renty socjalnej, która  podlega corocznej waloryzacji, co oznacza, że wraz z jej wzrostem, co roku będzie również podwyższane świadczenie wspierające.

Przyznanie świadczenia wspierającego jest niezależne od kryterium dochodowego, tzn., że przysługuje bez względu na osiągany przez osobę z niepełnosprawnościami oraz członków jej rodziny dochód. 

Świadczenie wspierające można pobierać wraz z  rentą socjalną, jak i każdym innym świadczeniem rentowym bądź emerytalnym, przysługującym osobie z niepełnosprawnościami.

Nowe świadczenie wspierające przyznane osobie z niepełnosprawności nie będzie wpływało na przysługujące tej osobie prawo do świadczenia uzupełniającego i będzie można łączyć pobieranie obu tych świadczeń, o ile taka osoba będzie do nich uprawniona.

Świadczenie wspierające może pobierać  każda uprawniona do niego  osoba z niepełnosprawnościami, niezależnie od pobierania go przez innych członków rodziny.

Obowiązujące od 1 stycznia 2024 r., regulacje wykluczają prawo opiekuna osoby niepełnosprawnej do pobierania świadczenia opiekuńczego (tj. świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna) w tym samym czasie, gdy  osoba z niepełnosprawnościami będzie pobierała własne świadczenie wspierające - celem tych regulacji jest wyeliminowanie kumulacji świadczeń z budżetu państwa przyznawanych z tego samego tytułu, którym jest wsparcie niesamodzielnej osoby z niepełnosprawnością. 

Tak więc skorzystanie przez osobę z niepełnosprawnościami z prawa do własnego świadczenia wspierającego będzie wiązało się z tym, że jej opiekun utraci prawo do dotychczas pobieranego świadczenia pielęgnacyjnego. 

Złożenie przez osobę z niepełnosprawnością do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności wniosku o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia nie skutkuje wstrzymaniem wypłaty opiekunowi tej osoby świadczenia pielęgnacyjnego (dotyczy to także specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna).

Dopiero złożenie przez osobę z niepełnosprawnością (lub osobę ją reprezentującą), która już uzyska  z WZON ww. decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, wniosku  o przyznanie świadczenia wspierającego do  ZUS, będzie skutkować wstrzymaniem wypłaty opiekunowi tej osoby tzw. starego świadczenia pielęgnacyjnego (specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna).

Natomiast finalne uchylenie opiekunowi decyzji dotyczącej tzw. starego świadczenia pielęgnacyjnego (specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna) nastąpi po przyznaniu przez ZUS osobie z niepełnosprawnością świadczenia wspierającego. Istotne jest, że uchylenie w takim przypadku przez gminę decyzji przyznającej tzw. stare świadczenie pielęgnacyjne (specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna) zostanie dokonane od dnia, od którego ZUS przyznał osobie z niepełnosprawnością świadczenie wspierające. Aby opiekun uniknął w takim przypadku obowiązku zwrotu tzw. starego świadczenia pielęgnacyjnego (specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna) pobranego za okres, za który jego podopieczny z niepełnosprawnością uzyska świadczenie wspierające, podopieczny może zaznaczyć – jeśli taki będzie jego wybór - we wniosku o świadczenie wspierające składanym elektronicznie do ZUS, że wnioskuje o przyznanie świadczenia wspierającego bez wyrównania, a jedynie np. od miesiąca złożenia wniosku lub od kolejnego miesiąca (takie możliwości wyboru daje internetowy formularz wniosku o świadczenie wspierające).

Tak, ubieganie się o świadczenie wspierające jest prawem, a nie obowiązkiem osoby z niepełnosprawnościami.

W przypadku gdy, osoba z niepełnosprawnościami nie skorzysta z prawa do własnego świadczenia wspierającego, to jej opiekun otrzymujący dotychczas świadczenie pielęgnacyjne, które nabył przed 1 stycznia 2024 r., zachowa prawa nabyte do otrzymywanego świadczenia pielęgnacyjnego, tj. będzie mógł je dalej pobierać, na „starych” warunkach, obowiązujących do 31 grudnia 2023 r., do końca okresu, na który świadczenie zostało mu przyznane, a także kontynuować pobieranie tego świadczenia w przypadku uzyskania przez osobę niepełnosprawną kolejnego orzeczenia, o ile te warunki w dalszym ciągu będą spełnione do jego pobierania.

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego, oprócz osoby z niepełnosprawnościami,  może także złożyć osoba upoważniona do jej reprezentowania – w przypadku osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie będzie to jej opiekun prawny, który będzie również uprawniony do wystąpienia z wnioskiem do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności o wydanie decyzji o poziomie potrzeby wsparcia. 

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego należy złożyć wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem jednego z trzech kanałów wnioskowania przez:

• platformę PUE ZUS; 
• portal informacyjno-usługowy Emp@tia na stronie empatia.mpips.gov.pl 
• bankowość elektroniczną.

Wnioski o świadczenie wspierające złożone w formie elektronicznej rozpatruje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który ustala do niego prawo  i wypłaca przyznane świadczenie.

Postępowanie w sprawie świadczenia wspierającego ZUS prowadzi w formie elektronicznej.  Wszystkie informacje na temat wniosku i jego obsługi osoba ubiegająca się znajdzie na PUE ZUS.

Jeśli świadczenie wspierające zostanie przyznane, to osoba uprawniona  otrzyma informację o przyznaniu świadczenia, która będzie znajdować się w skrzynce odbiorczej na profilu na PUE ZUS. Również wtedy, gdy wniosek zostanie złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia.

Jeśli świadczenie nie będzie przysługiwać, to ZUS wyda decyzję odmowną. Decyzję odmowną w takim przypadku dana osoba otrzyma elektronicznie na PUE ZUS. Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do sądu na zasadach określonych w KPC, tj. do Sądu Okręgowego -  Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Do wniosku o świadczenie wspierające nie trzeba załączać decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, wydanej przez wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności.  Wszystkie dane, które się w niej znajdują, ZUS samodzielnie pozyska z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności (EKSMOoN).

Wypłata przyznanego świadczenia będzie odbywać się co miesiąc w formie bezgotówkowej, na wskazane we wniosku konto bankowe.

Świadczenie wspierające nie podlega egzekucji. Komornik nie może więc zająć tych środków pieniężnych.

Tak, zarówno za osobę pobierającą świadczenie wspierające, jak i za jej opiekuna, który nie  podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające, ZUS  będzie opłacał składki na ubezpieczenie zdrowotne, od podstawy wysokości pobieranego świadczenia wspierającego.  Co istotne, za opiekuna niepozostającego w zatrudnieniu, który wspólnie zamieszkuje i gospodaruje z osobą pobierającą świadczenie wspierające, ZUS będzie opłacał również składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, przez okres sprawowania opieki.

Ustalanie osobie niepełnosprawnej poziomu potrzeby wsparcia będzie polegało na ocenie przez zespoły niezbędnego zakresu wsparcia osoby niepełnosprawnej w celu zapewnienia, zwiększenia lub utrzymania niezależności osoby niepełnosprawnej, w związku z brakiem lub utratą autonomii fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej, wymagane jest wsparcie jednej lub więcej osób albo technologii wspomagających funkcjonowaniu osoby w określonych obszarach życia.

Ocena poziomu potrzeby wsparcia będzie dokonywana przez specjalne zespoły składające się ze specjalistów odpowiednio przygotowanych do jej wykonywania. Ocena będzie dokonywana w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej lub, na jej wniosek, w miejscu zorganizowanym przez zespół oceniający. Ocena będzie uwzględniała każdy aspekt funkcjonowania osoby niepełnosprawnej, w tym wpływ konieczności stosowania technologii wspierających na jej funkcjonowanie czy sposobu radzenia sobie z jej zachowaniami.

Ustalenie poziomu potrzeby wsparcia nie jest związane z koniecznością uzyskania nowego lub zmiany posiadanego orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu. W czasie wykonywania oceny potrzeby poziomu wsparcia nie będzie dokonywana również żadna weryfikacja posiadanego orzeczenia.

Ustalenie poziomu potrzeby wsparcia będzie dokonywane odrębną od orzeczenia decyzją, dla której funkcjonować będzie stosowna procedura zgłaszania zastrzeżeń co do jej wyniku, w tym prawo do jej weryfikacji przez sąd.

Ustalanie osobie niepełnosprawnej poziomu potrzeby wsparcia nie będzie obowiązkowe. Osoby niepełnosprawne będą same decydować czy chcą uzyskać ocenę oraz o sposobie jej wykorzystania.

Dotychczasowe orzeczenia są w dużym stopniu wydawane w oparciu o dokumentację medyczną.  Poziom potrzeby wsparcia będzie ustalany na podstawie bardziej precyzyjnych kryteriów oceny, związanych z funkcjonowaniem osoby.

Decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, wojewódzki zespół ds. niepełnosprawności wyda na okres, na który osoba została zaliczona do osób niepełnosprawnych na podstawie  ostatecznego orzeczenia, nie dłużej jednak niż na 7 lat.

Nie, poziom potrzeby wsparcia będzie ustalany osobom niepełnosprawnym wymagającym wsparcia w samodzielnym funkcjonowaniu. Prawo do złożenia wniosku o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia jest niezależne od stopnia niepełnosprawności.

Nowe rozwiązanie zakłada przeprowadzenia oceny, przez zespół ustalający poziom potrzeby wsparcia, w miejscu pobytu zainteresowanej osoby niepełnosprawnej. Na jej wniosek ocena będzie dokonana też w miejscu zaproponowanym przez zespół wojewódzki.