Celem nowelizacji ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw jest wprowadzenie rozwiązań poprawiających sytuację tych osób.

Jedna z przyjętych przez Sejm poprawek Senatu dotyczyła tego, że prawo do świadczenia wyrównawczego przysługuje osobie uprawnionej pobierającej emeryturę lub rentę inwalidzką albo rentę z tytułu niezdolności do pracy albo rentę rodzinną w kwocie niższej niż 2450 zł miesięcznie, a nie 2400 zł jak było wcześniej. Druga poprawka dotyczyła doprecyzowania terminu wejścia w życie przepisów noweli.

– To, co warto podkreślić, to fakt, że działacze opozycji w PRL oraz ofiary represji powojennych zostali objęci opieką państwa polskiego dopiero w 2015 roku – wraz z wejściem w życie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych. Od tego czasu wiele się wydarzyło, ale z pewnością jedną z największych zmian było wprowadzenie tzw. świadczenia wyrównawczego w wysokości podwójnej najniższej emerytury – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

Co jeszcze zawiera przyjęta przez Sejm nowelizacja?

Zmiany dotyczą m.in.:

• Podniesienia progów dochodowych uprawniających do pomocy pieniężnej jednorazowej lub okresowej oraz umożliwienia przyznania pomocy pieniężnej jednorazowej nie częściej niż 2 razy w roku kalendarzowym (do rej pory raz w roku).

Zmiana ta umożliwi udzielenie pomocy szerszej grupie osób uprawnionych, zwłaszcza w przypadkach wystąpienia zdarzeń losowych czy pogorszenia stanu zdrowia. Dla zachowania jedności systemowej rozwiązanie to zostanie zastosowane do kombatantów oraz osób represjonowanych, żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych z przyczyn politycznych, osób deportowanych do pracy przymusowej lub osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR, cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych.

• Przyznania działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym z powodów politycznych pozostającym w zatrudnieniu prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 5 dni roboczych w roku kalendarzowym.
• Uznania za okres składkowy okresu pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce.

Działaczom opozycji antykomunistycznej lub osobom represjonowanym z powodów politycznych będzie przysługiwało prawo do ustalenia kapitału początkowego przy zastosowaniu kwoty przeciętnego wynagrodzenia, proporcjonalnie do okresu, w którym ubezpieczony doświadczył określonych represji.

Rozwiązanie to będzie stosowane odpowiednio do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy oraz do rent rodzinnych. Emerytura lub renta w wysokości ustalonej na wskazanych zasadach będzie przysługiwała nie wcześniej niż od miesiąca zgłoszenia wniosku i nie wcześniej niż od dnia 1 czerwca 2021 r. Regulacjami tymi będzie docelowo objęta grupa ok. 5 tysięcy osób (obecnie ok. 20 proc. środowiska działaczy opozycji antykomunistycznej pozostaje jeszcze w zatrudnieniu). Roczne wydatki oszacowano na kwotę ok. 10-11 mln zł.

• Objęcia działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych uprawnieniami przysługującymi kombatantom – Weteranom Walk o Niepodległość RP w zakresie opłat wnoszonych za pobyt w domu pomocy społecznej.

To również rozwiązania w zakresie zmiany brzmienia tytułu ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom zesłanym lub deportowanym przez władze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1936 –1956, co spowoduje zniesienie cezury czasowej i umożliwienie przyznanie prawa do świadczenia pieniężnego wszystkim osobom zesłanym lub deportowanym przez władze ZSRR. Do tego dochodzą zmiany o charakterze porządkującym w ustawie z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego oraz w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.