Czy te Święta będą inne, niż zwykle? Z  pewnością. Jak jednak wynika z badań, Polki i Polacy będą niezmiennie kontynuować swoje rodzinne świąteczne zwyczaje i tradycje. Te przyzwyczajenia, nawet przeniesione na grunt komunikacji zdalnej, wzmacniają poczucie wspólnoty z bliskimi, budują rodzinne relacje, a także dają poczucie stabilności i normalności w niespokojnych czasach.

Zdecydowana większość Polek i Polaków jest zdania, że przerwa świąteczna to okazja do budowania w rodzinie relacji, na które na co dzień nie ma czasu – zgodnie z wynikami badania przeprowadzonego na zlecenie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej [1] w całym kraju uważa tak 2/3 respondentów. W „rekordowym” województwie lubuskim takie zdanie ma już ponad 83% pytanych.

Co nas łączy w te Święta?

Co nie zmieni się w naszych tegorocznych świątecznych zwyczajach? Ponad ¾ Polek i Polaków będzie kultywować przygotowywanie tradycyjnych wigilijnych potraw i dzielenie się opłatkiem. Nieco mniejszy odsetek – 69% - położy prezenty pod choinką. Co ciekawe, ten ostatni zwyczaj okazuje się mniej powszechny niż mogłoby się wydawać – w województwach podkarpackim i zachodniopomorskim praktykowanie go deklaruje tylko 46% mieszkańców.

Wymiar konsumpcyjny nie jest więc najważniejszy – Polki i Polacy w czasie Świąt chętnie angażują się w rodzinne aktywności, nie tylko typowo „świąteczne”– ponad połowa pytanych wspólnie przygotowuje potrawy, czy razem z bliskimi ogląda filmy. Chętnie również wspólnie dekorujemy domy, gramy z domownikami w gry planszowe, czy kolędujemy w gronie najbliższych.

– Rodzina i relacje w niej są niezwykle ważne, nie tylko dlatego, że kształtują charakter nowych pokoleń, ale stanowią o naszym dobrym samopoczuciu i poczuciu bezpieczeństwa na co dzień. Są swoistym filarem życia każdego człowieka, dlatego warto o nie dbać i je pielęgnować. Bardzo ważna jest tutaj wspólna celebracja świąt, która nie tylko wzmacnia relacje rodzinne, ale sprawia, że jej członkowie stają się sobie coraz bliżsi. Wspólne przygotowywanie posiłków, ubieranie choinki czy śpiewanie kolęd scala rodzinę i pozwala zacieśnić relacje między sobą. Tym bardziej cieszy fakt, że Polacy – mimo wyjątkowych okoliczności – planują wspólnie kultywować wigilijne tradycje oraz poświęcić więcej czasu i uwagi swoim bliskim w te święta. I choć w wielu przypadkach będą to spotkania online – za pośrednictwem ekranów telefonów czy komputera, to niezwykle ważne, żeby ten czas spędzić wspólnie na rozmowach, zacieśniając relacje – podkreśla Marlena Maląg, Minister Rodziny i Polityki Społecznej.

Jak łączymy się w Święta?

Opisane wyżej aktywności możliwe są podczas bezpośrednich spotkań z bliskimi – taką formę kontaktu w czasie Świąt deklaruje w Polsce niemal 2/3 pytanych, a w województwie świętokrzyskim – aż 80% osób.

Jednak co zamierzamy w sytuacji, gdy nie ze wszystkimi możemy spotkać się w te Święta? Ponad połowa z nas planuje w okresie bożonarodzeniowym połączyć się z bliskimi telefonicznie. W województwie opolskim ten odsetek wynosi nawet ponad 80%. Kartki z życzeniami najczęściej wysyłają mieszkańcy województw podkarpackiego, warmińsko-mazurskiego oraz opolskiego (20%). Chętnie w tym roku będziemy łączyć się za pomocą wideo rozmowy – taką formę kontaktu zastosuje niemal 1/3 Polek i Polaków. 

Święta bez smartfona?

Poza potrzebą kontaktu z bliskimi, Polki i Polacy nie planują używać smartfonów w czasie Świąt – tylko 28% pytanych nie poparło pomysłu spędzenia tego okresu bez telefonu komórkowego i mediów społecznościowych (wyjątkiem okazało się województwo lubuskie, w którym 58% pytanych sprzeciwiło się takiemu rozwiązaniu). Ponad połowa Polek i Polaków deklaruje, że w Święta spędzi przed ekranem mniej niż 2 godziny, a aż 17% planuje w ogóle nie używać smartfona w tym okresie.

–  W tym roku zachęcamy do obchodzenia Świąt w gronie domowników – w atmosferze wspólnego świętowania, odpoczynku, budowania wartościowej relacji z tymi, z którymi mieszkamy na co dzień, a być może nie mamy okazji spędzić czasu z właściwą uwagą i zaangażowaniem. Odłożenie smartfona na okres bożonarodzeniowy może być pierwszym krokiem do polepszenia komunikacji właśnie z bliskimi, z którymi przebywamy często, a z którymi kontakt utrudniać mogą codzienne obowiązki i pośpiech. Relacje, o które zadbamy w spokojnym czasie Świąt, zaowocują zaś również w codzienności – mówi Barbara Socha, Wiceminister Rodziny i Polityki Społecznej, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Demograficznej.

Motywacją do odłożenia smartfona na czas Świąt jest możliwość spędzenia czasu z bliskimi i chęć zaangażowania się w życie rodzinne (to deklaracja ponad połowy pytanych) oraz potrzeba odpoczynku (mniej niż ¼ badanych). Dlatego też niechętnie sięgamy po urządzenia ekranowe z powodu pracy (rekordem jest województwo małopolskie z odsetkiem 9,7%, w pozostałych województwach liczby oscylują wokół 5%).

Okazuje się, że potrzeba bliskości i poczucia rodzinnej wspólnoty dominuje również, a może przede wszystkim w niepewnych czasach. Nowe technologie, jak wynika z deklaracji Polek i Polaków, stosowane z umiarem, mogą zaś w czasie Świąt przysłużyć się budowaniu dobrych rodzinnych więzi z bliskimi.